woensdag 15 december 2010

Nazaten van Karel de Grote tot (20)

2 Pippijn Van Italie is geboren omstreeks 770, zoon van Karel de Grote (zie 1) en Himiltrudis (Chimiltrudis: Amautru). Pippijn is overleden op maandag 8 juli 810, ongeveer 40 jaar oud.
Karel de Grote met Pepijn met de Bult. 10e Eeuwse kopie van een verloren gegaan origineel uit ca. 830

Notitie bij Pippijn: Pepijn van Italië, oorspr. Karloman, (april 777 - 8 juli 810) was de oudste wettige zoon van Karel de Grote (na diens bastaardzoon Pepijn met de Bult) en zijn derde vrouw Hildegard. Hij was koning (bestuurder en militair bevelhebber) van Italië binnen het rijk van zijn vader.

In 781 bezocht Karel Italië, officieel als bedevaartganger, maar mede om er orde op zaken te stellen en het land beter onder Karolingisch gezag te brengen. Hij benoemde er op 15 april zijn zoon Karloman (Pepijn) als koning. Hij brak met opzet met de traditie door hem tot koning van Italië te maken en niet van het nog maar net veroverde Lombardije, hoewel Karloman zich wel vestigde in de oude hoofdstad van de Langobarden, Pavia. Deze benoeming maakte deel uit van de politiek van Karel om het bestuur en de militaire organisatie van zijn rijk te decentraliseren, zodat ook tijdens zijn afwezigheid het rijk adequaat kon worden verdedigd. Karloman was bij zijn benoeming 8 jaar oud en zijn taken werden uitgevoerd door belangrijke hovelingen, zoals abt Adelard van Corbie en hertog Erik van Friuli. Na de mislukte opstand van Karlomans halfbroer Pepijn met de Bult in 792, viel die in ongenade. Karloman werd door de paus opnieuw gedoopt met de naam Pepijn.

De belangrijkste gebeurtenissen tijdens het bewind van Pepijn:

791 veldtocht tegen de Avaren langs de Drava
793 onderdrukt een opstand van Benevento
795-6 oorlog tegen de Avaren. Met hulp van de Kroatische leider Vojnomir wist hij door te dringen in het gebied tussen Tisa en Donau (nu Hongarije) waar het Avaarse hoofdkwartier, de Ring, gelegen was. Het werd verwoest. Pepijn keerde terug met zoveel goud en zilver dat Einhard beweert dat dit de meest winstgevende onderneming van de Franken ooit was.
797 veldtocht tegen de Slaven aan de oostgrens
799 neem deel aan de veldtocht tegen de Saksen
Verovert Corsica op de Moren
810 Onderwerpt Venetië, Istrië en de steden aan de Dalmatische kust

In 806 verdeelde Karel de Grote zijn rijk onder zijn zoons in de Divisio regnorum om na zijn dood onenigheid onder zijn erfgenamen te voorkomen. Aan het al bestaande gebied van het Italiaanse koninkrijk voegde hij Beieren, Karinthië en de helft van Alemannië toe. Vreemd genoeg werd er niet gezegd wat er met de keizerstitel ging gebeuren, mogelijk omdat er daarover met Byzantium nog steeds onenigheid was. Het zou echter allemaal anders lopen.

Pepijn stierf voortijdig in 810, na een ziekte (vermoedelijk malaria). Met instemming van Karel de Grote volgde zijn bastaardzoon Bernard hem op als koning van Italië. Ook Pepijns jongere broer, Karel, stierf voortijdig. De keizer maakte daarom zijn derde wettige zoon Lodewijk tot zijn enige erfgenaam, met inbegrip van de keizerstitel. De bedoeling was dat Bernard van Italië -die dus als opvolger voor de keizerstitel gepasseerd werd- zijn oom net zo trouw zou dienen als Pepijn zijn vader gediend had, maar dat bleek al snel een vrome wens.

Huwelijk en kinderen
Er is geen huwelijk van Pepijn bekend. Wel had hij tenminste twee kinderen:

Bernard, (797 - Aken, 14 april 818). Opvolger van zijn vader als koning van Italië. Na zijn verzet tegen Lodewijk de Vrome afgezet en (onbedoeld) gedood.
Aeda, (geb. 798), gehuwd met de Saksische edelman Billung, ouders van Oda, de vrouw van Liudolf van Saksen
Er zijn veel speculaties over de identiteit van de minnares(sen) van Pepijn, maar geen van deze speculaties heeft echter historische gronden.
Kinderen van Pippijn uit onbekende relatie:
1 Bernard Van Italie, geboren in 797 in Aken (D). Bernard is overleden op woensdag 14 april 818, 20 of 21 jaar oud.
2 Aeda Van Italie, geboren in 798. Volgt 3.
3 Aeda Van Italie is geboren in 798, dochter van Pippijn Van Italie (zie 2). Aeda is overleden. Aeda trouwde met "princeps" Billung. Hij is overleden.
Notitie: De Billungers vormen een adellijk Saksisch geslacht uit de vroege middeleeuwen. Ze worden onderscheiden in oude en jonge Billungers, waarbij de familiebanden tussen beide niet altijd duidelijk zijn.

Oude Billungers
De oude Billungers zijn afkomstig uit Wetigau en behoorden tot de belangrijkste families van Oost-Saksen ten tijde van Karel de Grote. De eerste met naam bekende Billunger is graaf Wichman Billung (Wychmannus), die in 811 onderhandelingen aan de Eider gevoerd zou hebben. Wichman II was graaf in Hamaland. Zijn zoon graaf Egbert, vermoedelijk de grootvader van Herman Billung (-973), kreeg van koning Arnulf (850-899) gebieden in Bardengouw toegewezen. Tot de familie behoort ook de "princeps" Billung, die door zijn dochter Oda (-913) de schoonvader van de Saksische graaf Liudolf (-866) werd, de stamvader der Liudolfingers.

Jonge Billungers
In de eerste helft van de 10e eeuw steeg de invloed van de jonge Billungers in het gebied. Machtbasis waren de eigen bezittingen van de familie, evenals de grafelijke rechten op de Elbe, op Lüneburg en op de Boven-Wezer. Herman Billung werd in 936 door koning Otto I belast met de bescherming van de Beneden-Wezer, de naar hem genoemde Billungermark. De regelmatige plaatsvervanging voor de koning werd in 961 vervolledigd met de hertogelijke rechten. Hij werd als hertog opgevolgd door zijn zoon Bernhard (rond 950-1011), die door zijn huwelijk met Hildegard van Stade het land Hadeln verwierf. Uit dit huwelijk stamde hertog Bernhard II. Zijn zoon Ordulf regeerde tot 1072.

De laatste Billunger, Ordulfs zoon hertog Magnus, stond in 1073-1075 in oppositie met de Saliërs, wat de vermindering van de invloed van de familie op het einde van de 11e eeuw met zich meebracht. Na zijn dood werden zijn bezittingen verdeeld. Het hertogdom was voor Lotharius van Supplinburg, de latere keizer, de familiegoederen kwamen door de huwelijken van de dochters van de hertog aan de Ascaniërs en de Welfen, die hierop hun overheersende positie in Saksen en Thüringen baseerden.
Kind van Aeda en "princeps" Billung:
1 Oda Billung. Volgt 4.
4 Oda Billung, dochter van "princeps" Billung en Aeda Van Italie (zie 3). Oda is overleden in 913. Oda trouwde met Liudolf Van Saksen. Liudolf is geboren vóór 806. Liudolf is overleden op maandag 11 maart 866, minstens 60 jaar oud.
Notitie bij Liudolf: In 845 bezocht hij met zijn vrouw de paus in Rome, om zijn steun te vragen voor de oprichting van een vrouwenklooster. Dat klooster werd door hen gesticht in 852 in Brunnshausen, en zou later naar Gandersheim worden verplaatst. Vanaf 850 wordt hij ook genoemd als hertog van de Oost-Saksen (Latijn: dux orientalis Saxonum), hij vocht tegen de Slaven en de Vikingen. Zijn persoonlijke bezittingen lagen ook in het oosten van Saksen. Liudolf is begraven in zijn eigen klooster in Brunnshausen.

Het geslacht van de Liudolfingen (ook de Ottonen) is naar hem genoemd, omdat hij er de oudste met zekerheid bekende vertegenwoordiger van is. Er wordt echter algemeen vanuit gegaan dat zijn ouders de graaf Bruno van Saksen (geb. ca. 770) en Auda (geb. ca. 780) waren, de ouders van Bruno zijn dan de krijgsheer Bruno van Engern (geb. ca. 725) en Gisla van Verla (geb. ca. 735).

Volgens andere bronnen was hij getrouwd met Hedwig, dochter van Everhard van Friuli.

Stamhertogdom Saksen
Het middeleeuwse hertogdom Saksen bestreek grote gebieden in het noorden van Duitsland. Het was één van de vijf Duitse stamhertogdommen, het land van de Saksen. Hun gebied omvatte de huidige Duitse deelstaten Nedersaksen, Noord-Rijnland-Westfalen, Sleeswijk-Holstein, Saksen-Anhalt en delen van Saksen. Hertog Hendrik de Leeuw regeerde ook over de gebieden Mecklenburg en Voor-Pommeren (de huidige deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren).

Geschiedenis
Reeds in de 7e eeuw kiezen Saksische stammen ten westen van de Elbe een hertog die hun legeraanvoerder werd. De hertog werd dus steeds gekozen, er was dus geen sprake van erfopvolging zoals een paar eeuwen later traditie werd.

De Frankische koning Karel de Grote begon in 772 een lange strijd, welke bekend zijn komen te staan als de Saksenoorlogen, om Saksen te onderwerpen, waar hij pas in 804 in slaagde. Als het rijk van Karel de Grote in het verdrag van Verdun in 843 wordt opgesplitst en zijn erfopvolgers zich niet veel meer van de lokale problemen (de invallen van de Noormannen onder andere) aantrokken, kregen de Saksische hertogen een grotere macht en autonomie. Het is in die periode dat onder andere ook de graven van Vlaanderen hun macht uitbreidden.

Hendrik de Leeuw had een succesvolle expansiepolitiek gevoerd maar kreeg het aan de stok met keizer Frederik I Barbarossa die hem in 1180 naar Engeland verbande. Het hertogdom werd opnieuw kleiner en meer oostelijk. De hertogelijke titel ging naar Bernhard III van Saksen, en daarna naar Albrecht I van Saksen, na wiens dood het hertogdom opgedeeld werd in twee takken: Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenberg. Dit betekende het einde van het stamhertogdom Saksen.

Nadat de broers Johan en Albert II een tijdje samen regeerden, splitsten ze kort na 1272 hun rijk in de hertogdommen Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenberg. Er was echter onenigheid over wie het Saksische stemrecht zou erven om de keizers van het Heilige Roomse Rijk te kiezen. In 1356 kreeg Saksen-Wittenberg deze rechten toebedeeld in de Gouden Bul. Saksen-Wittenberg wordt dan ook algemeen beschouwd als de opvolger van het hertogdom Saksen en veelal gebruikt men dan de ook de oude naam voor dit nieuwe hertogdom. Om onderscheid te maken met andere Saksische hertogen spreekt men vanaf dan over het keurvorstendom Saksen met een keurvorst.

In 1806 wordt het gebied door Napoleon verheven tot het koninkrijk Saksen.

Hertog van Saksen
Hoewel er vanaf 1180 niet echt een hertogdom Saksen meer is, dragen nog veel edellieden tot in de 20e eeuw deze adellijke titel. Dit komt omdat het gebied door de eeuwen heen in veel kleinere hertogdommen is opgesplitst die veelal in hun naam refereren naar Saksen. Hoewel de titel steeds gekoppeld was aan een geheel van heerlijkheden en grondbezit, was hij toen al ontdaan van vrijwel alle territoriale en juridische gezag. Zo droegen de eerste Belgische koningen ook de titel hertog van Saksen, maar in 1920, na de Eerste Wereldoorlog besloot koning Albert I de titel en de familienaam Saksen-Coburg-Gotha niet meer te gebruiken.

Saksische hertogdommen zijn onder andere:

Saksen-Altenburg
Saksen-Coburg
Saksen-Coburg-Eisenach
Saksen-Coburg en Gotha
Saksen-Coburg-Saalfeld
Saksen-Eisenberg
Saksen-Gotha
Saksen-Lauenburg
Saksen-Weimar
Saksen-Weimar-Eisenach
Saksen-Wittenberg
...
Heerlijkheid:
vanaf 840 vermeld als graaf in Saksen
Kinderen van Oda en Liudolf:
1 Thankmar Van Saksen. Thankmar is overleden.
Notitie bij Thankmar: van 877/879 abt van Corvey
2 Bruno Van Saksen, geboren omstreeks 835. Bruno is overleden op dinsdag 2 februari 880, ongeveer 45 jaar oud.
Notitie bij Bruno: Hij is de stamvader der Brunonen. Hij was de eerste hertog van het volledige Saksen en sneuvelde in de strijd tegen de Vikingen in 880. Hij werd opgevolgd door zijn broer Otto.
3 Liutgard Van Saksen, geboren in 845. Volgt 5.
4 Otto I de Illustere Van Saksen, geboren omstreeks 850. Volgt 29.
5 Liutgard Van Saksen is geboren in 845, dochter van Liudolf Van Saksen en Oda Billung (zie 4). Liutgard is overleden op woensdag 17 november 885, 39 of 40 jaar oud.
Notitie bij Liutgard: Liutgard stond bekend om haar sterke wil en haar politieke ambities, die zij aan haar echtgenoten doorgaf. Zo was zij erg ontstemd toen haar eerste man in 878 een verdrag sloot met Lodewijk de Stamelaar, waarin die zijn gezag over het hertogdom Lotharingen erkende. Liutgard vond dat haar man een veel beter resultaat had kunnen bereiken als zij maar aanwezig was geweest om hem te adviseren. Na de dood van Lodewijk de Stamelaar overtuigde ze haar man Lodewijk om een veldtocht te beginnen om koning van West-Francië te worden, echter zonder succes.
Liutgard:
(1) trouwde, 28 of 29 jaar oud, op maandag 29 november 874 met Lodewijk III de Jonge van Oost-Francië, ongeveer 39 jaar oud. Lodewijk is geboren omstreeks 835. Lodewijk is overleden op zaterdag 20 januari 882, ongeveer 47 jaar oud.
Notitie bij Lodewijk: Lodewijk III was de tweede zoon van Lodewijk de Duitser en diens vrouw Emma. In 865 werd Lodewijk III regent van Oost-Francië dat bestond uit Frankenland, Saksen en Thüringen. In 870 werd na het verdrag van Meerssen het oosten van Lotharingen hieraan toegevoegd. Na de dood van zijn vader werd Lodewijk III koning van al deze gebieden. Lodewijk zorgde er ook voor dat zijn vader in zijn abdij in Lorsch werd begraven. Bijna meteen na de dood van zijn vader werd Lodewijk aangevallen door zijn oom Karel de Kale. Op 8 oktober 876 versloeg Lodewijk zijn oom bij Andernach met een kleiner leger en wist zo zijn gebieden in Lotharingen te behouden. Na de dood van zijn broer Carloman van Beieren in 880 kreeg Lodewijk ook Beieren toegewezen. Na het Verdrag van Ribemont heerste Lodewijk over heel Lotharingen.

Nageslacht
Lodewijk III trouwde op 29 november 874 met Liutgard, de dochter van graaf Liudolf van Saksen. Ze kregen twee kinderen: Lodewijk (877-879) en Hildegard (circa 878 - 895). Lodewijk had ook een buitenechtelijke zoon, Hugo (circa 855 - 880). De koning werd in 881 ziek en stierf in het begin van 882. Hij werd bij zijn vader begraven in Lorsch. Omdat hij geen mannelijke erfgenamen had, erfde zijn broer Karel de Dikke al zijn land.

Deze Lodewijk III mag niet verward worden met Lodewijk III van het Heilige Roomse Rijk, koning van Italië, die ook keizer was
Heerlijkheid:
van 876 tot 882 koning van Oost-Francië en van 880 tot 882 heerser van Beieren
(2) trouwde, minstens 29 jaar oud, na 874 met Burchard I van Zwaben (855/860 -, minstens 17 jaar oud. Burchard is geboren omstreeks 857. Burchard is overleden op zaterdag 23 november 911, ongeveer 54 jaar oud.
Notitie bij Burchard: Hij was een van de grondleggers van het hertogdom Zwaben.
Burchard was graaf van de Thurgau (groter dan het huidige kanton) en de Baar (de Bertoldsbaar?), en was rond 900 de machtigste man in Zwaben. In 904 werd hij daarbij voogd van de Abdij van Lorsch en in 909 markgraaf van Rhetië. Bij die gelegenheid werd hij hertog van Zwaben genoemd maar strikt genomen bestond die functie in deze tijd nog niet. Na Burchards dood werd paltsgraaf Erchanger de eerste formele hertog, overigens daartoe door de adel uitgeroepen en niet door de koning benoemd. Dat Burchard hertog werd genoemd betekent vermoedelijk niet meer dan dat hij onbetwist de machtigste edelman van de Schwabische stam was.

Burchard kwam in conflict met paltsgraaf Erchanger van Zwaben en bisschop Solomon van Konstanz en de abt van St Gallen, die behoorden tot de partij van koning Koenraad I. Hij werd samen met zijn broer Adalbert gevangengenomen, door de Schwabische landdag veroordeeld op grond van hoogverraad. Burchard werd gedood door een edelman Anselm.

 Familie
Burchard was zoon van Adalbert II de Doorluchtige van de Thurgau (ca. 820 - ca. 903), graaf van de Aplgau, de Thurgau, de Hegau en in de Bertoldsbaar, bekend van schenkingen aan St Gallen en Reichenau. Adalbert was zoon van Hunfrid II van Rhetië die in 824 keizerlijk gezant naar Rome was. Hunfrids vader was Hunfrid I van Istrië (ca. 750 - na 808), markgraaf van Istrië en Rhetië.

Burchard was vermoedelijk getrouwd met Liutgard van Saksen (haar tweede huwelijk). Deze aanname is is alleen gebaseerd op het gegeven dat de vrouw van Burchard Liutgard heette en op het gegeven dat van Aschaffenburg eerst van Liutgard was en daarna deel uitmaakt van het erfgoed van de familie van Burchard.
Kinderen van Liutgard en Lodewijk:
1 Lodewijk van Oost-Francië, geboren in 877. Lodewijk is overleden in 879, 1 of 2 jaar oud.
2 Hildegard van Oost-Francië, geboren omstreeks 878. Hildegard is overleden in 895, ongeveer 17 jaar oud.
Kind van Liutgard en Burchard:
3 Burchard II Van Zwaben, geboren omstreeks 883. Volgt 6.
6 Burchard II Van Zwaben is geboren omstreeks 883, zoon van Burchard I van Zwaben (855/860 - en Liutgard Van Saksen (zie 5). Burchard is overleden op zaterdag 29 april 926 in Novara (stad), ongeveer 43 jaar oud.
Notitie bij Burchard: Burchards vader werd in 911 veroordeeld wegens verraad en ter dood gebracht. Burchard en zijn vrouw Regelind gingen daarop in ballingschap in Italië. In 913 kon Burchard terugkeren naar Duitsland en het beheer van zijn familiegoederen in Franken op zich nemen. Samen met graaf Erchanger (die een van de belangrijkste tegenstanders van zijn vader was geweest) en Arnulf I van Beieren vocht hij tegen de Hongaren. Daarne versloeg hij in 915 samen met Erchanger, koning Koenraad bij Stockach. Erchanger verwierf daardoor de positie van hertog van Zwaben. In 917 liet Koenraad Erchanger vermoorden, Burchard verwierf Erchangers bezittingen en werd hertog van Zwaben.

In 918 stichtte Burchard het vrouwenklooster van Sint Margaretha in Waldkirch (Breisgau). Het volgende jaar moest Burchard zijn hertogdom verdedigen tegen een aanval door Rudolf II van Bourgondië die Zürich (stad) en Konstanz wist te veroveren. Burchard versloeg Rudolf bij Winterthur (stad) en wist daarna vrede met hem te sluiten. Burchard steunde dat jaar de koningsverkiezing van Hendrik de Vogelaar en kreeg van hem rechten om abten en bisschoppen te benoemen en belastingen te heffen. In 922 huwde hij zijn dochter uit aan Rudolf en nam in 924 deel aan diens veldtocht naar Italië. Tijdens die veldtocht sneuvelde Burchard bij een aanval op Novara dat door de bisschop van Milaan werd verdedigd.

Regelind was dochter van graaf Eberhard van Zürich (ca. 855 - voor 911) en Gisela (ca. 865 - na 911).
Op grond van naamsverwantschap en familiebezittingen wordt vermoed dat Eberhard afstamde van de Etichonen (afstammelingen van hertog Eticho I). Gisela maakte in 911 als weduwe een bedevaart naar Rome maar werd onderweg van al haar bezittingen beroofd. Bij terugkomst werd zij met valse beschuldigingen geconfronteerd, als gevolg van de politieke verwikkelingen rond Burchard I. Zij schonk al haar bezittingen aan een verder niet nader bekende St Pietersabdij om te voorkomen dat die zouden worden geconfisqueerd nadat Burchard I wegens verraad was terechtgesteld.
Heerlijkheid:
Hertog van Zwaben
Burchard trouwde met Regelind van Zürich. Regelind is geboren omstreeks 890. Regelind is overleden in 958 in Zürich, ongeveer 68 jaar oud. Zij is begraven in de Kilianskapel op het kloostereiland Reichenau.
Kinderen van Burchard en Regelind:
1 Gisela Van Zwaben, geboren omstreeks 905. Gisela is overleden op maandag 6 oktober 923, ongeveer 18 jaar oud.
Religie:
abdis van Waldkirch
2 Hicha Van Zwaben, geboren omstreeks 905. Hicha is overleden in 950, ongeveer 45 jaar oud.
3 Bertha Van Zwaben, geboren omstreeks 907. Volgt 7.
4 Burchard III Van Zwaben, geboren in 915. Volgt 28.
7 Bertha Van Zwaben is geboren omstreeks 907, dochter van Burchard II Van Zwaben (zie 6) en Regelind van Zürich. Bertha is overleden na dinsdag 2 januari 966, minstens 59 jaar oud.
Notitie bij Bertha: Na de dood van Rudolf in 937 trouwde Bertha op 12 december 937 met Hugo van Italië. Hugo stierf in 947, waarna Bertha de rest van haar leven weer noordelijk van de Alpen doorbracht. Bertha kreeg in 953 de abdij Erstein van Otto I (ze werd in dat jaar zijn schoonmoeder). Zij deed schenkingen aan het St Ursus stift in Solothurn. In 962 stichtte ze het Mariaklooster van Payerne (gemeente). Op aandringen van haar dochter Adelheid is ze daar begraven.

Vermoedelijk had zij ook een dochter Judith die in 929 wordt vermeld
Heerlijkheid:
koningin van Bourgondië
Bertha:
(1) trouwde, ongeveer 15 jaar oud, in 922 met Rudolf II van Bourgondië, ongeveer 32 jaar oud. Rudolf is geboren omstreeks 890. Rudolf is overleden op dinsdag 11 juli 937, ongeveer 47 jaar oud.
(2) trouwde, ongeveer 30 jaar oud, in 937 met Hugo de Boze van Arles, 54 of 55 jaar oud. Hugo is geboren in 882. Hugo is overleden op maandag 10 april 948, 65 of 66 jaar oud.
Kind van Bertha en Rudolf:
1 Koenraad III de Vredelievende van Bourgondië, geboren omstreeks 923. Volgt 8.
8 Koenraad III de Vredelievende van Bourgondië is geboren omstreeks 923, zoon van Rudolf II van Bourgondië en Bertha Van Zwaben (zie 7). Koenraad is overleden op donderdag 19 oktober 993, ongeveer 70 jaar oud.
Heerlijkheid:
Koning van Bourgondie
Koenraad:
(1) trouwde met Adelaide van Bellay. Adelaide is geboren omstreeks 937. Adelaide is overleden op maandag 23 maart 963, ongeveer 26 jaar oud.
(2) trouwde, ongeveer 41 jaar oud, in 964 met Mathildis Van Frankrijk, 20 of 21 jaar oud.
Notitie bij het huwelijk van Koenraad en Mathildis: In 937 overleed zijn vader Rudolf II van Bourgondië en volgde Koenraad hem op als koning van Opper-Bourgondië. De jonge Koenraad was zelf nog niet in staat om te regeren en zijn koninkrijk was feitelijk een protectoraat van Otto I de Grote die het met name beschermde tegen Hugo van Arles, Koenraad leefde aan het hof van Otto. In 939 vielen zowel de Saracenen (via het Rhônedal) als de Hongaren Opper-Bourgondië binnen. De Bourgondiërs wisten de legers tegen elkaar uit te spelen, en vielen ze aan toen ze met elkaar in gevecht waren. Beide vreemde legers moesten zich toen met grote verliezen terugtrekken uit Bourgondië. Het is onbekend of Koenraad hier een rol bij heeft gespeeld. In 940 werd Koenraad daadwerkelijk koning maar erkende wel Otto als zijn heer, en hield zijn militaire bescherming. Vanaf 942 regeerde hij helemaal zelfstandig.

Koenraad nam in 946 deel aan Otto’s campagne in West-Francië. In 948 erfde hij Neder-Bourgondië (de Provence (Frankrijk)) maar de lokale heren hielden daar een grote mate van zelfstandigheid. Hij ruilde in 960 bezittingen met Hartbert van Chur en kreeg zo gebieden in de Elzas in ruil voor gebieden ten oosten van de Rijn. Koenraad bemiddelde een verzoening tussen zijn zuster Adelheid (heilige) en haar zoon Otto II. In 975 werden de Saracenen door lokale heren definitief verdreven uit Fraxinetum, hun laatste steunpunt in Neder-Bourgondië. Koenraad was in 983 nog actief ten gunste van Otto III, in de onderhandelingen over diens verkiezing tot koning. Koenraad is begraven in de kerk van Saint Maurice te Vienne (stad).

Koenraad was een zoon van Rudolf II van Bourgondië en van Bertha van Zwaben. Koenraad was in zijn eerste huwelijk getrouwd met Adelaide van Bellay (935/40 - 23 maart 963/64). Zij kregen de volgende kinderen:

Koenraad (ovl. na 10 augustus 966)
Gisela (955/60 - 21 Jul 1007), voor 972 gehuwd met hertog Hendrik II van Beieren. Na de val van haar man in 978 verbannen naar Merseburg. Ze wordt (ook in middeleeuwse bronnen) vaak verward met haar nicht Gisela van Zwaben.
Koenraad was in zijn tweede huwelijk gehuwd met Mathildis, dochter van Lodewijk IV van Frankrijk en Gerberga van Saksen. Zij kregen de volgende kinderen:

Mathildis, getrouwd met een verder onbekende heer van Genève (stad)
Bertha (964/65 - 16 januari na 1010), gehuwd met Odo I van Blois en daarna met Robert II van Frankrijk. Dat laatste huwelijk werd onder grote druk van de paus ontbonden wegens een te nauwe verwantschap.
Gerberga (965-1018), gehuwd met Herman I van Werl en daarna met Herman II van Zwaben
Rudolf III (ca. 970 - 6 september 1032), opvolger van zijn vader als koning.
Koenraad had een minnares Aldiud, die later met de edelman Amselm zou trouwen. Zij hadden een zoon:

Burchard (965/970 - 20 juni 1030/31), als kind al benoemd tot aartsbisschop van Lyon en later ook abt van de abdij van Sint-Mauritius.
Zie 33 voor persoonsgegevens van Mathildis.
Kinderen van Koenraad en Adelaide:
1 Koenraad van Bourgondië. Koenraad is overleden na vrijdag 10 augustus 966.
2 Gisela van Bourgondië, geboren omstreeks 950. Volgt 9.
Kinderen van Koenraad en Mathildis:
3 Mathildis van Bourgondië. Mathildis is overleden.
4 Gerberga van Bourgondië, geboren omstreeks 966. Volgt 19.
5 Bertha van Bourgondië, geboren omstreeks 967. Volgt 23.
9 Gisela van Bourgondië is geboren omstreeks 950, dochter van Koenraad III de Vredelievende van Bourgondië (zie 8) en Adelaide van Bellay. Gisela is overleden op zondag 21 juli 1006 in Regensburg, ongeveer 56 jaar oud. Zij is begraven in de abdij van Niedermünster in Regensburg.
Notitie bij Gisela: De tijd dat haar echtgenoot gearresteerd was verbleef zij in Merseburg
Haar dochter gaf opdracht voor haar graf het Gisela-kruis te maken
Ze wordt (ook in middeleeuwse bronnen) vaak verward met haar nicht Gisela van Zwaben.
Heerlijkheid:
hertogin van Beieren
Gisela trouwde, ongeveer 22 jaar oud, omstreeks 972 met Hendrik II de Ruziezoeker van Beieren, ongeveer 21 jaar oud. Zie 579 voor persoonsgegevens van Hendrik.
Kinderen van Gisela en Hendrik:
1 Bruno van Beieren. Bruno is overleden in 1029.
Religie:
bisschop van Augsburg
2 Hendrik II de Heilige van het Heilige Roomse Rijk, geboren op maandag 6 mei 972 in Bad Abbach of Hildesheim. Volgt 10.
3 Gisela De zalige van Beieren, geboren in 985 in Slot Abbach, Regensburg. Volgt 11.
10 Hendrik II de Heilige van het Heilige Roomse Rijk is geboren op maandag 6 mei 972 in Bad Abbach of Hildesheim, zoon van Hendrik II de Ruziezoeker van Beieren (zie 579) en Gisela van Bourgondië (zie 9). Hendrik is overleden op maandag 13 juli 1024 in Grone (Göttingen), 52 jaar oud.
Notitie bij Hendrik: Hij werd in 995 (als Hendrik IV) hertog van Beieren, na de dood van zijn vader, en beklom de troon van Duitsland in 1002. Hij huwde met de H. Cunegonde, maar het paar bleef - al dan niet gewild - kinderloos.

In 1010 schonk hij Silva Fulnaho (het woud van Vollenhove) aan het bisdom Utrecht. Dit was feitelijk het begin van het Oversticht.

Paus Benedictus VIII kroonde hem tot keizer in 1014. Hij richtte vele scholen op, verdedigde de rijksgrenzen, en beijverde zich om vrede te stichten en de kerk tot ontwikkeling te brengen. Hendrik II startte de bouw van de kathedraal van Bazel. Op latere leeftijd kreeg hij een verlamming. Alhoewel hij graag monnik was geworden, bleef hij zijn taak van heerser volbrengen.

Hendrik werd, als enige Duitse keizer, in 1146 heilig verklaard door paus Eugenius III. Zijn feestdag is op 13 juli. Hendrik is beschermheilige van de bisdommen Bamberg en Bazel, van de kinderloze paren, van de koningen en hertogen en van de gehandicapten.
Heerlijkheid:
hertog van Beieren
Hendrik trouwde met Kunigonde van LUXEMBURG. Zie 677 voor persoonsgegevens van Kunigonde.
11 Gisela De zalige van Beieren is geboren in 985 in Slot Abbach, Regensburg, dochter van Hendrik II de Ruziezoeker van Beieren (zie 579) en Gisela van Bourgondië (zie 9). Gisela is overleden op zondag 7 mei 1060 in Klooster Niedernburg, Passau, 74 of 75 jaar oud.
Notitie bij Gisela: Zij bevorderde de verspreiding van het geloof in Hongarije en bouwde vele kerken en kloosters. Na de dood van haar man werd zij om haar geloof vervolgd en gevangengenomen. Zij werd bevrijd door koning Hendrik III en trad in het klooster van Niedernburg in en werd er abdis in 1057.

Gisela werd in 1975 zalig verklaard. Haar naamdag is op 7 mei.
Gisela trouwde, 29 of 30 jaar oud, in 955 met Stefanus I de Heilige van Hongarije, ongeveer 20 jaar oud. Stefanus is geboren omstreeks 975 in Esztergom. Stefanus is overleden op dinsdag 15 augustus 1038 in Esztergom, ongeveer 63 jaar oud.
Notitie bij Stefanus: Zijn vader was het stamhoofd van de Magyaren Géza, zijn moeder heette Sarolta. Hij werd als heiden geboren onder de naam Vajk (held). In 985 lieten hij en zijn vader zich dopen door de heilige Adalbert van Praag. Zijn doopnaam werd Stefanus, naar de vroeg-christelijke heilige Stefanus.

Stefanus trouwde in 995 met Gisela van Beieren, de dochter van hertog Hendrik II van Beieren. Ze kregen vele kinderen van wie de volgende bekend zijn: Emmerik, Otto, Bernard, Agatha en Hedwig. Hedwigs dochter was de latere heilige Cunegonde of Cunigunda van Luxemburg. Stefanus werd bijgestaan door de heilige Astricus en de heilige Gerard Sagredo gaf les aan zijn eveneens heilig verklaarde zoon Emmerik. Zijn dochter Agatha was de moeder van Edgar Ætheling van Engeland, de heilige Margaretha van Schotland en Christina. Margaretha trouwde met koning Malcolm III van Schotland.

Na het verslaan van de heidense edelen, onder wie zijn oom Koppány, wist Stefanus in 997 alle Magyaarse clans onder zijn leiding te verenigen. Volgens de legende zond paus Silvester II hem in januari 1001 een prachtige met juwelen bezette gouden kroon, een apostolisch kruis en een zegenbrief om aan te geven dat hij hem erkende als christelijk koning. Tot in de 20e eeuw voerden de heersers van Hongarije hierom de titel apostolisch koning.

In Boedapest wordt een oude koningskroon, de Stefanuskroon bewaard. Het is niet duidelijk of dit werkelijk de kroon van de heiligverklaarde koning is. Er zijn ook aanwijzingen dat ze aan Stefan’s zoon Emmerik heeft toebehoord.

Stefanus verdeelde Hongarije in 50 comitaten (graafschappen) en beval elk dorp een kerk te bouwen en een priester aan te stellen. Ook stichtte hij verschillende kloosters en kathedralen en schonk de kerk veel geld. Door middel van verschillende wetten probeerde hij heidense gebruiken terug te dringen en de positie van het christendom te verstevigen. Zo schafte hij het runenschrift af en voerde het Latijnse alfabet in.

In 1083 werd Stefanus samen met zijn zoon Emmerik heilig verklaard.
Heerlijkheid:
in 1000 de eerste koning van Hongarije
Kinderen van Gisela en Stefanus:
1 Otto van Hongarije. Otto is overleden.
2 Bernard van Hongarije. Bernard is overleden.
3 Agatha van Hongarije. Volgt 12.
4 Emmerik de Heilige van Hongarije, geboren in 1007 in Székesvehérvár, Hongarije. Emmerik is overleden op donderdag 2 september 1031, 23 of 24 jaar oud.
Notitie bij Emmerik: Hij leidde een vroom bestaan. Zijn vader wilde hem mee laten regeren en bezorgde hem een gepaste opleiding bij Gerard van Czanad, maar Emmerik stierf kort voor zijn kroning bij een jachtongeval.

In 1083 werd hij heilig verklaard. Zijn feestdag is op 11 april.

Emmerik moet niet worden verward met koning Emmerik van Hongarije, die Hongarije regeerde van 1196 tot 1204.
12 Agatha van Hongarije, dochter van Stefanus I de Heilige van Hongarije en Gisela De zalige van Beieren (zie 11). Agatha is overleden. Agatha trouwde met Edward Ætheling (of Edward de Banneling) Van Engeland. Edward is geboren omstreeks 1016. Edward is overleden in februari 1057, ongeveer 41 jaar oud.
Notitie bij Edward: was de zoon van de Engelse koning Edmund Ironside en Ealdgyth. Hij kreeg de bijnaam de "Banneling", omdat hij het grootste deel van zijn leven buiten Engeland doorbracht. De bijnaam "Ætheling" droeg hij als zoon van een koning.

Edward was pas een paar maanden oud toen hij door Knoet de Grote naar Denemarken werd gebracht. Vanuit Denemarken belandde hij in Kiev en vadaar in Hongarije, waar hij in het huwelijk trad met Agatha, een familielid van Stefanus I van Hongarije.

Toen Edward de Belijder hoorde dat Edward Ætheling nog leefde, riep hij hem naar Engeland terug om hem tot zijn erfgenaam te benoemen. Edward de Banneling stierf echter al een paar maanden later. Hierdoor ontstond er alsnog een opvolgingsstrijd, die uiteindelijk in de Normandische verovering van Engeland zou uitmonden.

Edwards vrouw Agatha was een familielid van koning Stefanus I van Hongarije en Gisela van Beieren. Hun kinderen waren Edgar Ætheling, Margaretha van Schotland en Christina, de tante en opvoedster van de latere Engelse koningin Edith van Schotland.
Kind van Agatha en Edward:
1 Margaretha De heilige van Schotland, geboren omstreeks 1045 in Rékaburcht bij Mecseknádasd (Hongarije). Volgt 13.
13 Margaretha De heilige van Schotland is geboren omstreeks 1045 in Rékaburcht bij Mecseknádasd (Hongarije), dochter van Edward Ætheling (of Edward de Banneling) Van Engeland en Agatha van Hongarije (zie 12). Margaretha is overleden op woensdag 16 november 1093 in Edinburgh (Schotland), ongeveer 48 jaar oud.
Notitie bij Margaretha: Zij was een kleindochter van koning Edmund II van Engeland (1016 - 1017) en de zuster van Edgar Ætheling, ongekroond Angelsaksisch koning.

Haar vader was prins Eduard (de Banneling), zoon van koning Edmund II, en haar moeder was Agatha, een familielid van koning Stefanus I van Hongarije. Waarschijnlijk werd zij ook in Hongarije geboren. Toen haar oom, koning Eduard de Belijder stierf, ging zij naar Engeland, waar haar broer Edgar aanspraak maakte op de Engelse troon.

Na de Normandische verovering van Engeland in 1066 besloot Agatha om Engeland met haar kinderen te verlaten en terug te keren naar het vasteland. Een storm dreef hun schip echter terug naar de kust van Schotland, waar zij de bescherming zochten van de Schotse koning Malcolm III.

Margaretha huwde Malcolm, hervormde de kerk en verengelste het Schotse hof. Ook introduceerde zij de Rooms-katholieke liturgie in Schotland, herstelde de abdij van Iona en stichtte een priorij in Dunfermline, die haar zoon verhief tot Dunfermline Abbey.
Margaretha trouwde met Malcolm III, Schots-Gaelisch: Maol Chaluim mac Dhonnchaidh Canmore (groot hoofd, grote baas) van Schotland. Malcolm is geboren omstreeks 1031, zoon van Duncan (Donnchad mac Crínáin) van Schotland. Malcolm is overleden op zondag 13 november 1093 in Alnwick, ongeveer 62 jaar oud.
Notitie bij Malcolm: Nadat zijn vader koning Duncan I in 1044 verslagen was, ging Malcolm III naar zijn oom Siward van Northumbria. In 1057 doodde hij koning Macbeth bij Lumphanan (Aberdeenshire) en diens stiefzoon koning Lulach the Fool (de gek) bij Huntly een aantal maanden later op 23 april 1058. Dit leverde hem een reputatie op van een sterke krijger-koning.

Hij had drie kinderen uit zijn eerste huwelijk met Ingebjorg Finnsdotter, nicht van Olaf II van Noorwegen, waarvan de oudste zoon Duncan de troonopvolger was. Ingebjorg was eerder gehuwd met Thorfinn Sigurdsson, earl van Orkney.

Door de invasie van de Vikingen in 1066 vluchtten veel Engelsen naar Lothian, waaronder Edgar Ætheling, de Angelsaksische opvolger van de Engelse troon. Malcolm III trouwde diens zus Margaretha in 1069. Op aandringen van zijn vrouw voerde Malcolm III vele wijzigingen door in Schotland die de Keltische tradities ondermijnden. Zo romaniseerde hij de Keltische kerk, maakte Gaelisch tot de taal van het hof en verving het clansysteem door een vorm van feudalisme.

Malcolm stichtte eveneens een abdij op de locatie waar in 1128 David I Dunfermline Abbey stichtte.

In 1072 viel Willem de Veroveraar Schotland binnen. Bij Abernathy moest Malcolm III zijn hoofd buigen voor Willem de Veroveraar en moest zijn zoon Duncan als gijzelaar naar het Engelse hof sturen. Op 13 november 1093 werd Malcolm III tijdens zijn vijfde invasie van Engeland bij Alnwick Castle in een hinderlaag gelokt door Robert de Mowbray, graaf van Northumbria, waarbij hij de dood vond. Zijn vrouw stierf drie dagen later in Edinburgh Castle.

Malcolm werd begraven in Tynemouth Priory. In 1250 werd hij na de canonisatie van zijn vrouw Margaretha met haar herbegraven in Dunfermline Abbey.

[bewerken] Malcolm III in de literatuur
Malcolm III komt in de Engelse literatuur voor. William Shakespeare verwerkte zijn persoon in de tragedie Macbeth. Na de dood van Macbeth wordt Malcolm de nieuwe koning van Schotland
Heerlijkheid:
koning van Schotland van 1058 tot en met 1093.
Kinderen van Margaretha en Malcolm:
1 Edward van Schotland. Edward is overleden op zondag 13 november 1093.
Notitie bij Edward: Edward, vermoord te Alnwick Castle
2 Ethelred van Schotland. Ethelred is overleden.
3 Edmund van Schotland, geboren na 1070. Edmund is overleden na 1097.
4 Edgar (Schots-Gaelisch: Etgair mac Maíl Choluim) van Schotland, geboren in 1074. Edgar is overleden op dinsdag 8 januari 1107 in Edinburgh Castle, 32 of 33 jaar oud. Hij is begraven in de abdij van Dunfermline.
Notitie bij Edgar: Edgar werd in 1097 koning van Schotland nadat, met behulp van de Engelse koning Willem II, zijn broer Edmund I en oom Donald III waren afgezet. Voorwaarde was wel dat hij de koning van Engeland als leenheer moest erkennen.

Zijn houding jegens Willem II en het afstaan van de Hebriden aan de koning van Noorwegen leverde hem de spottende bijnaam ’de vreedzame’ op.

Edgar stierf ongehuwd en kinderloos
Heerlijkheid:
koning van Schotland 1097 – 1107
5 Alexander I (Schots-Gaelisch: Alasdair mac Maíl Choluim) van Schotland, geboren omstreeks 1078. Alexander is overleden omstreeks woensdag 23 april 1124 in Stirling Castle, ongeveer 46 jaar oud. Hij is begraven in de abdij van Dunfermline.
Notitie bij Alexander: In 1107 volgde hij zijn broer Edgar op als koning der Schotten, maar de overleden koning had bepaald dat hij alleen de gebieden ten noorden van de rivieren Fife en Clyde zou regeren, terwijl de gebieden ten zuiden daarvan, Lothian en Cumbria als graafschappen aan zijn broer David zouden vallen. Zonder succes poogde Alexander de gebieden te herenigen.

Rond 1107 huwde Alexander I met Sybilla van Normandië, onwettige dochter van koning Hendrik I van Engeland. Het huwelijk bleef kinderloos.

Alexander stierf tussen 23 en 27 augustus 1124 en liet minstens één onwettige zoon na en werd opgevolgd door zijn broer David I.
Heerlijkheid:
koning van Schotland 1107-1124
6 Mathildis (eigenlijk Edith) van Schotland, geboren in 1080 in Dunfermline. Volgt 14.
7 Maria van Schotland, geboren in 1082. Volgt 18.
8 David I, Schots-Gaelisch: Daibhidh I of Dabíd mac Maíl Choluim van Schotland, geboren omstreeks 1084 in Schotland. David is overleden op zondag 24 mei 1153 in Carlisle, ongeveer 69 jaar oud.
Notitie bij David: Hij is ook bekend onder de naam David de Heilige.

David huwde rond 1113 met gravin Mathilde van Huntingdon, dochter en erfgename van Waltheof, 1e graaf van Northampton. Hierdoor verkreeg hij het graafschap Huntingdon.

Het testament van Edgar bepaalde dat Schotland werd opgedeeld tussen zijn twee jongere broers. Alexander erfde de koningskroon en de gebieden ten noorden van de rivieren Fife en Clyde, terwijl de gebieden ten zuiden daarvan, Lothian en Cumbria aan David zouden vallen, met de titel graaf van Cumberland. Nadat zijn broer in 1124 was overleden wist David heel Schotland onder zijn gezag te brengen.
Heerlijkheid:
koning van Schotland 1124-1153
14 Mathildis (eigenlijk Edith) van Schotland is geboren in 1080 in Dunfermline, dochter van Malcolm III, Schots-Gaelisch: Maol Chaluim mac Dhonnchaidh Canmore (groot hoofd, grote baas) van Schotland en Margaretha De heilige van Schotland (zie 13). Mathildis is overleden op woensdag 1 mei 1118 in Westminster, 37 of 38 jaar oud.
Notitie bij Mathildis: Bij haar huwelijk werd haar naam veranderd van Edith in Mathildis, dat meer Normandisch klonk.
Mathildis hield haar hof in Westminster en trok daar musici en kunstenaars aan
Mathildis trouwde, 19 of 20 jaar oud, op zondag 11 november 1100 met Hendrik I Beauclerc Van Engeland, ongeveer 32 jaar oud. Zie 647 voor persoonsgegevens van Hendrik.
Kinderen van Mathildis en Hendrik:
1 Euphemia Van Engeland, geboren in 1101. Euphemia is overleden.
2 Mathildis Van Engeland, geboren op vrijdag 7 februari 1102 in Westminster. Volgt 15.
3 Willem Adelin Van Engeland, geboren in 1103. Willem is overleden in 1120, 16 of 17 jaar oud.
4 Richard Van Engeland, geboren na 1103. Richard is overleden.
15 Mathildis Van Engeland is geboren op vrijdag 7 februari 1102 in Westminster, dochter van Hendrik I Beauclerc Van Engeland (zie 647) en Mathildis (eigenlijk Edith) van Schotland (zie 14). Mathildis is overleden op zondag 10 september 1167 in Rouen, 65 jaar oud.
Notitie bij Mathildis: Zij was de dochter van Hendrik I van Engeland en van Mathildis van Schotland. In 1114 huwde zij in Mainz met keizer Hendrik V, maar zij werd al in 1125 weduwe en had geen kinderen. In 1128 hertrouwde zij met Godfried V van Anjou (1113-1151). Na de dood van van haar vader in 1135, nam toch haar neef Stefanus van Blois de Engelse troon in, alhoewel Mathildis de wettige erfgename was en bovendien was aangeduid als troonopvolgster. Dit leidde tot een burgeroorlog. Tijdens die oorlog zat Mathildis wel gedurende korte tijd op de Engelse troon (1141) maar hierna nam Stefanus hem weer in. Haar zoon Hendrik zou wel de volgende koning van Engeland worden.
Mathildis trouwde met Godfried V (bijgenaamd de Schone, de Rechtvaardige en Plantagenet) van Anjou. Godfried is geboren in 1113. Godfried is overleden op vrijdag 7 september 1151 in Le Mans, 37 of 38 jaar oud.
Notitie bij Godfried: Huis Plantagenet
Het Huis Plantagenet was een koninklijk geslacht dat vanaf 1154 tot 1485 over Engeland regeerde. Het stamde af van een Frans adellijk geslacht, het Huis Anjou.
De familie veroverde ook Wales en Ierland en regeerde daarnaast over grote delen van Frankrijk: Normandië, Aquitanië, Maine, Anjou, Touraine, Gascogne en Saintonge. De Franse bezittingen gingen echter in de Honderdjarige Oorlog verloren; in 1453 was alleen Calais nog in Engelse handen.
De naam Plantagenet werd door de koningen zelf niet gebruikt. De eerste die de naam voerde was Richard van York, de vader van de koningen Eduard IV en Richard III. Vanaf ca. 1448 voerde hij deze geslachtsnaam. De naam is afgeleid van Planta genesta, de Latijnse benaming voor brem. Het was de bijnaam van Godfried V van Anjou, de stamvader van het geslacht, die de gewoonte had een bremtakje op zijn helm te dragen.

Geschiedenis
Godfried V, graaf van Anjou, was de stamvader van het geslacht Plantagenet. Godfried trouwde met Mathilde, de dochter en erfgename van de Engelse koning Hendrik I. Na Hendriks dood in 1135 werd echter Stefanus van Blois tot koning van Engeland gekroond. Dit leidde tot een burgeroorlog die de Anarchie wordt genoemd. Mathilde viel in 1139 Engeland binnen en versloeg Stefanus in 1141. Stefanus werd gedwongen om Hendrik, de zoon van Mathilde en Godfried, als zijn erfgenaam te erkennen. Zo kwam Hendrik, na Stefanus’ dood in 1154, op de troon van Engeland als Hendrik II, de eerste koning van Engeland uit het Huis Plantagenet.

In de vijftiende eeuw waren er twee zijlinies, het Huis York en het Huis Lancaster, die elkaar de Engelse troon betwistten tijdens de Rozenoorlogen.

In 1485 eindigden de Rozenoorlogen met het aantreden van de eerste vorst uit het Huis Tudor, Hendrik VII. Hiermee kwam er eind aan de dynastie der Plantagenets. Hendrik VII stamde echter van moederszijde af van Jan van Gent, de vierde zoon van Eduard III; hij zette dus het geslacht der Plantagenets indirect voort.
De Plantagenets werden door de Tudors als een bedreiging gevreesd. De laatste directe mannelijke afstammeling van de Plantagenets, Eduard Plantagenet, werd daarom in 1499 geëxecuteerd door Hendrik VII. Zijn zuster Margaretha Pole werd in 1541 door Hendrik VIII ter dood gebracht. Hiermee stierf de lijn van de Plantagenets in de directe lijn uit.
Kind van Mathildis en Godfried:
1 Hendrik II Curtmantle Van Engeland, geboren op zondag 5 maart 1133 in Le Mans. Volgt 16.
16 Hendrik II Curtmantle Van Engeland is geboren op zondag 5 maart 1133 in Le Mans, zoon van Godfried V (bijgenaamd de Schone, de Rechtvaardige en Plantagenet) van Anjou en Mathildis Van Engeland (zie 15). Hendrik is overleden op donderdag 6 juli 1189 in Chinon, 56 jaar oud.
Notitie bij Hendrik: Zijn bijnaam had hij te danken aan de praktische korte mantels die hij gewoonlijk droeg.

Hendrik was de eerste koning uit het Huis Plantagenet. De benaming voor dit geslacht is echter pas later in gebruik gekomen. Planta genesta is de Latijnse naam voor brem en was de bijnaam van Hendriks vader, die de gewoonte had een bremtakje op zijn hoed te dragen.

In 1150 werd Hendrik hertog van Normandië en in 1151 graaf van Anjou. Door zijn huwelijk met Eleonora van Aquitanië, die kort daarvoor gescheiden was van de Franse koning Lodewijk VII, verkreeg hij in 1152 bovendien heel Zuidwest-Frankrijk.

In 1153 trok hij naar Engeland om daar zijn rechten op de troon te doen gelden. Op 19 december 1154 werd hij tot koning gekroond als opvolger van koning Stefanus.

Hij maakte een eind aan de onder Stefanus ontstane ’Anarchie’ (een periode van burgeroorlog) Hij hervormde het bestuur en de rechtspraak, waarbij hij aansloot bij de politiek van Hendrik I.

Als gevolg van de invoering van de common law nam de invloed van de kerkelijke rechtspraak af. In de Constituties van Clarendon was de verhouding tussen kerk en staat vastgelegd. Een cruciale rol hierbij werd gespeeld door Thomas Becket, vanaf 1155 kanselier en feitelijk regeringsleider. Beckett werd door de koning in 1162 aangesteld als aartsbisschop van Canterbury, juist met de bedoeling om greep op de kerk te krijgen. Eenmaal in dienst van de kerk veranderde Becket zijn houding. Er ontstond onenigheid over de vraag of geestelijken die een seculiere overtreding begingen, behalve door een kerkelijke rechtbank, óók door een seculier hof dienden te worden berecht. De kerk en de staat kwamen hierbij rechtstreeks in botsing. Becket verliet Engeland in 1164 om in het buitenland steun te verwerven bij de paus en de Franse koning. Pas in 1170 kwam er in Normandië een verzoening tot stand en Becket keerde terug naar Engeland. Al snel ontstond er echter een nieuw conflict, deze keer rond de excommunicatie van enkele bisschoppen die Becket bij het eerste conflict niet gesteund hadden. In een woedende uitval sprak Hendrik de woorden: ’Wie ontdoet mij van deze lastige priester?’ Vier ridders vatten de uitspraak van de koning letterlijk op, reisden ijlings af naar Canterbury en vermoordden Thomas Becket in de kathedraal op 29 december 1170.

Tussen 1170 en 1173 veroverde Hendrik een groot deel van Ierland, gesteund door de autoriteit van de pauselijke bul Laudabiliter. Hij had de bedoeling om zijn zoon Jan daar koning te maken, maar zover is het niet gekomen. Ook voerde hij oorlog tegen de Franse koningen Lodewijk VII en Filips II Augustus.

Zijn zoons, die hij eerst uit eigenbelang machtsposities in Frankrijk en Engeland had gegeven, waarbij hij zelf in feite de macht in handen wilde houden, kwamen na 1173 tegen hem in opstand. Zij werden hierbij gesteund door de Fransen en door hun moeder, met wie Hendrik had gebroken en die hij vrijwel het grootste deel van hun huwelijk in een kasteel had opgesloten. Bij bijzondere feestdagen mocht zij vooral aan het eind van Hendriks leven aanwezig zijn. Een andere reden dan eigenbelang dat hij zijn zoons grote gebieden had gegeven (Richard werd hertog van Aquitanië, Geoffrey hertog van Bretagne, Jan kreeg heel weinig (Jan Zonder Land), was dat hij zou hebben beseft dat de verschillende gebieden (Engeland en grote delen van Frankrijk) niet tot één rijk samengesmeed konden worden. De (economische) belangen waren te verschillend en er was de voortdurende druk van het opkomende Frankrijk, onder een zeer kundige en listige Filips August.

De dood van de beoogde troonopvolger (zijn zoon Hendrik) in 1183, na een opstand tegen zijn vader, werd gevolgd door de dood van zijn derde zoon Geoffrey, die in 1186 door een paard werd doodgetrapt bij een toernooi. Zijn tweede zoon, Richard (Leeuwenhart), versloeg Hendrik op 4 juli 1189. Na het verraad van zijn favoriete zoon Jan zonder Land, gaf hij de strijd op. Zijn dochter Mathilde Plantagenet, huwde met de Saksische hertog Hendrik de Leeuw, Eleonora met koning Alfons VIII van Castilië en Johanna met koning Willem II van Sicilië en met Raymond VI van Toulouse. Op 7 juli stierf hij in het kasteel Chinon en werd begraven in de abdij van Fontevraud, bij Chinon en Saumur in Anjou.
Heerlijkheid:
koning van Engeland van 1154 tot 1189
Hendrik trouwde, 18 of 19 jaar oud, in 1152 met Eleonora van Aquitanië, 30 of 31 jaar oud. Eleonora is geboren in 1121 in Poitiers, Aquitanië. Eleonora is overleden op donderdag 1 april 1204 in Abdij van Fontevraud, 82 of 83 jaar oud. Eleonora trouwde voorheen met Lodewijk VII de jongere Van Frankrijk (1120-1180), zie 612.
Notitie bij Eleonora: was de dochter van hertog Willem X van Aquitanië en Eleonora van Châtellerault. Door haar huwelijk met Lodewijk VII mocht ze zich enige tijd koningin van Frankrijk noemen. Later verruilde ze Lodewijk voor Hendrik II en werd zo koningin van Engeland. Aan de zijde van haar zoon Richard Leeuwenhart speelde ze die rol feitelijk ook.

Jeugd
In de periode waarin Eleonora opgroeide, kwam aan het Aquitaanse hof de hoofse cultuur tot ontplooiing. Haar grootvader Willem IX van Aquitanië staat, dankzij de poëzie die hij aan zijn buitenechtelijke avontuurtjes wijdde, te boek als de eerste troubadour van Europa en als we zijn latere collega’s mogen geloven, was de jonge Eleonora zo ongeveer de intelligentste en mooiste vrouw van het middeleeuwse Europa. Na het plotselinge overlijden van haar vader mocht Eleonora zich bovendien hertogin van Aquitanië noemen. Het mag dan ook geen wonder heten dat de Franse koning Lodewijk VI, aan wiens zorg ze na haar vaders dood werd toevertrouwd, een huwelijk voor haar arrangeerde met zijn eigen zoon, de latere koning Lodewijk VII.

Koningin van Frankrijk
Enige dagen na het huwelijk stierf Lodewijk VI. De zestienjarige Eleonora was nu zowel hertogin van Aquitanië als koningin van Frankrijk. Ze wierp zich vol geestdrift op beide taken wat door sommige vazallen met bewondering, door anderen met ergernis werd ontvangen. Haar echtgenoot stond ondertussen bekend als een zeer vrome, timide man die zich voor staatsaangelegenheden graag op zijn vrouw verliet.

Kruistocht
Na een miskraam raakte Eleonora onder invloed van de vooraanstaande geestelijke Bernard van Clairvaux, die haar uitlegde dat haar losbandige levensstijl er de oorzaak van was dat ze geen gezond kind ter wereld kon brengen. Dit inzicht scheen Eleonora’s religieuze belangstelling aan te wakkeren. De geboorte van haar eerste kind kan ze als een goddelijke bevestiging hebben opgevat. Toen haar echtgenoot aankondigde aan de Tweede Kruistocht te zullen deelnemen, besloot Eleonora hem te vergezellen. Na een legendarische entree in amazonedracht op een wit paard, bood ze in de Basiliek van Vézelay haar diensten aan aan Bernard van Clairvaux, de grootste voorvechter van de kruistochten. Ook 300 andere Aquitaanse dames waren volgens Eleonora bereid om zich in het Heilige Land met het verzorgen van gewonden bezig te houden. Het plan werd pas met enthousiasme ontvangen toen bleek dat ze bovendien 1000 gewapende Aquitaanse strijders in de aanbieding had. In 1147 werd met de Tweede Kruistocht begonnen.

De aanwezigheid van een regiment van 300 vrouwen tijdens de Tweede Kruistocht leverde onder tijdgenoten vooral veel hoongelach en pikante minstreelpoëzie op. In die poëzie werd veelvuldig gesuggereerd dat Eleonora tijdens haar verblijf in het Heilige Land de intieme banden met haar charmante oom Raymond van Poitiers tot voorbij de grenzen van het betamelijke had aangehaald. Ze steunde hem bovendien in zijn plan om Edessa aan te vallen, terwijl haar echtgenoot Lodewijk beslist Jeruzalem wilde bereiken om daarna Damascus te belegeren. Op het hoogtepunt van dit meningsverschil kondigde Eleonora aan dat haar huwelijk met Lodewijk onwettig was wegens te nauwe bloedbanden - destijds een populaire manier om een huwelijk te laten ontbinden. De inmiddels wat assertievere Lodewijk dwong op onhoofse wijze haar huwelijkstrouw af. De echtelieden keerden, op gescheiden schepen, naar huis terug.

Koningin van Engeland
In 1152 werd het huwelijk tussen Lodewijk en Eleonora ontbonden. Nog geen 2 maanden later was ze getrouwd met de tien jaar jongere Hendrik II van Engeland. In de periode tot 1166 kreeg ze niet minder dan tien kinderen.

In 1173 bleek het huwelijk tussen Eleonora en Hendrik weliswaar kinderrijk maar op persoonlijk vlak weinig succesvol: ze haalde haar drie zoons ertoe over om tegen hun vader in opstand te komen. Toen die opstand door Hendrik was neergeslagen zette hij Eleonora gevangen. Ze speelde pas weer een rol van betekenis nadat Hendrik in 1189 overleed en werd opgevolgd door hun beider zoon Richard Leeuwenhart. Net als bij Lodewijk VII het geval was geweest, ontpopte Eleonora zich als een steun en toeverlaat voor de koning. Tijdens diens kruisvaart nam ze zijn positie waar, waarvoor ze zelfs haar zoon Jan moest bevechten. Toen Richard op weg naar huis gevangen werd genomen was het Eleonora die zorgde dat hij vrijkwam, door het betalen van een borgsom van 100 Pond.

Tot aan haar laatste levensdagen speelde Eleonora een actieve rol in de Europese politiek. Ze reisde veel, speelde voor huwelijksmakelaar en hield zich intensief bezig met het landsbestuur. Na Richards dood werd ze de adviseur van diens opvolger, haar zoon Jan.

Af en toe trok ze zich voor haar rust terug in de abdij van Fontevraud. Daar stierf ze op 82-jarige leeftijd een natuurlijke dood.
Kind van Hendrik en Eleonora:
1 Mathilde Plantagenet, geboren in 1156 in Windsor Castle. Volgt 17.
17 Mathilde Plantagenet is geboren in 1156 in Windsor Castle, dochter van Hendrik II Curtmantle Van Engeland (zie 16) en Eleonora van Aquitanië. Mathilde is overleden op donderdag 13 juli 1189 in Brunswijk, 32 of 33 jaar oud.
Notitie bij Mathilde: zij werd de moeder van:
Mathildis (1171-1210), gehuwd met Godfried III van Perche
Richenza (1172-1204)
Hendrik (1173-1227).
Lotharius (1174-1190).
Otto IV (1175/1176-1218).
Willem van Lüneburg (1184-1213), vader van Otto I van Brunswijk,
Volgens sommige bronnen was zij ook de moeder van:

Eleonora (1178-)
Ingeborg (1180-).
In 1182 diende zij met haar echtgenoot de vlucht te nemen naar het hof van haar vader in Normandië. Zij bleven daar tot 1185.
Mathilde trouwde, 11 of 12 jaar oud, in 1168 met Hendrik XII de Leeuw van Beieren, 38 of 39 jaar oud. Hendrik is geboren in 1129 in in of nabij Ravensburg, zoon van Hendrik X de Trotse van Beieren en Gertrude Van Saksen. Hendrik is overleden op zondag 6 augustus 1195 in Brunswijk, 65 of 66 jaar oud. Hendrik is weduwnaar van Clementia van Zähringen (ovl. ±1167), met wie hij trouwde in 1147.
Notitie bij Hendrik: In 1147 probeerde hij in Wendenkruistocht de Wenden tot het christendom te bekeren. In 1160 streed hij wederom tegen de Slaven.

Hendrik had zich vooral voorgenomen het Saksische gebied te vergroten. Daarvoor had hij de ene stad na de andere opgericht, ook in Beieren, maar vooral in Saksen, zoals Ratzeburg (1154), München (1158), Lübeck (1159) en Schwerin (1160).

In 1180 was het gedaan met zijn regering. Toen had hij het met keizer Frederik I Barbarossa aan de stok gekregen omdat hij niet meer aan de Italiëoorlog wilde deelnemen. Hendrik had daarvoor namelijk de stad Goslar willen hebben. Frederik Barbarossa deed hem hierop in de ban. Hendrik moest in 1182 naar Engeland. Frederik ging in 1189 echter weer op kruistocht, waarna Hendrik snel terug was.

In 1189 trok hij met een groot leger naar Bardowick en belegerde hij de stad. Toen dat een tijd geduurd had is van de Bardowickers een stier weggelopen, rechtstreeks het kamp van Hendrik in. Hendriks mensen hebben toen de stier opgejaagd, waarna deze door de rivier de Ilmenau de stad in is gestormd. Zo kon Hendrik door de Ilmenau doorstoten, en de stad platleggen; alleen de kerken heeft hij laten staan. Zo is de rijke stad Bardowick aan zijn einde gekomen.

Na het conflict met keizer Frederik verzoende hij zich met Frederiks erfgenaam, keizer Hendrik VI. Hij overleed in Brunswijk.

Hendrik kreeg nog een dochter uit een buitenechtelijke relatie met Ida van Bliesheuvel:
Mathilda (1155-1219), gehuwd in 1167 met Borwin I van Mecklenburg
Heerlijkheid:
als Hendrik III hertog van Saksen (1142-1180) en als Hendrik XII hertog van Beieren (1156-1180)
18 Maria van Schotland is geboren in 1082, dochter van Malcolm III, Schots-Gaelisch: Maol Chaluim mac Dhonnchaidh Canmore (groot hoofd, grote baas) van Schotland en Margaretha De heilige van Schotland (zie 13). Maria is overleden in 1116, 33 of 34 jaar oud.
Notitie bij Maria: Maria was de jongste van acht kinderen. Haar broers waren: Edward, Edmund, Ethelred, Edgar, Alexander en David. Maria had een zuster, Edith, eerste echtgenote van Hendrik I van Engeland.

Maria werd in 1086 samen met haar zuster Mathildis door hun ouders naar het klooster van Romsey gestuurd. De twee meisjes besteedden hun vroege leven in het klooster onder de hoede van hun tante, van wie zij ook hun onderwijs kregen. Mathildis ontving veel huwelijksaanzoeken, maar sloeg deze af. Mathildis verliet ten slotte het klooster in 1100 om te trouwen met Hendrik I van Engeland. Aanvankelijk was het huwelijk onaanvaardbaar, omdat Mathildis en Maria beide hun jeugd in in het klooster doorbrachten en werden beschouwd als nonnen. Hendrik kreeg echter toestemming om te trouwen.

Huwelijk
Maria verliet het klooster in 1096. Op verzoek van Mathildis werd Maria door Hendrik uitgehuwelijkt aan Eustaas III van Boulogne, zoon van Eustaas II van Boulogne en Ida van Verdun. Het huwelijk duurde twintig jaar, waaruit een dochter voortkwam: Mathildis van Boulogne (1105-1152). Door haar huwelijk met Stefanus van Engeland werd zij koningin van Engeland.

Maria stierf in 1116, negen jaar voordat haar echtgenoot overleed.

Nalatenschap
De dochters van Maria en Mathildis, beide Mathildis genaamd, bevochten elkaar om de macht over Engeland. Uiteindelijk werd de strijd gewonnen door de dochter van Maria. Stefanus werd nogmaals koning van Engeland. Nadat Stefanus was overleden, ging de kroon naar zijn neef Hendrik II.
Maria trouwde, 19 of 20 jaar oud, in 1102 met Eustaas III van Boulogne, ongeveer 45 jaar oud. Zie 620 voor persoonsgegevens van Eustaas.
19 Gerberga van Bourgondië is geboren omstreeks 966, dochter van Koenraad III de Vredelievende van Bourgondië (zie 8) en Mathildis Van Frankrijk (zie 33). Gerberga is overleden op dinsdag 7 juli 1019, ongeveer 53 jaar oud.
Notitie bij Gerberga: stamde uit de Bourgondische koninklijke familie.

Zij was in haar eerste huwelijk met graaf Herman I van Werl en in haar tweede huwelijk met hertog Herman II van Zwaben getrouwd.

Afkomst
Ze was de dochter van koning Koenraad III van Bourgondië, de vredelievende, hertog van Bourgondië (Welfen) en zijn tweede vrouw Mathilde van Frankrijk, een dochter van Lodewijk IV van Frankrijk. Ze was ook een nicht van keizerin Adelheid en koning Lotharius van Frankrijk en een achternicht van Otto I de Grote. Op deze wijze was zij dus zowel aan de Karolingen als aan de Ottonen verwant

Gerberga stichtte in 1000 het klooster van Oedingen (bij Lennestadt).
Gerberga trouwde met Herman II Van Zwaben. Zie 572 voor persoonsgegevens van Herman.
Kind van Gerberga en Herman:
1 Mathilde Van Zwaben, geboren omstreeks 988. Volgt 20.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten