200 Marie-Thérèse-Charlotte Van Frankrijk is geboren op zaterdag 19 december 1778 in Versailles, dochter van Lodewijk XVI August Van Frankrijk (zie 199) en Marie-Antoinette Josepha Johanna van Habsburg-Lotharingen. Marie-Thérèse-Charlotte is overleden op zondag 19 oktober 1851 in Wenen, 72 jaar oud.
Marie-Thérèse-Charlotte trouwde, 20 jaar oud, op woensdag 10 juli 1799 met Lodewijk Anton XIX van Bourbon, 23 jaar oud. Lodewijk is geboren op zondag 6 augustus 1775 in Versailles. Lodewijk is overleden op maandag 3 juni 1844 in Gorizia, 68 jaar oud.
Notitie bij Marie-Thérèse-Charlotte: Zij overleefde de revolutie als enige van de gevangengenomen koninklijke familie. Ondanks haar traumatische ervaringen tijdens de revolutie, bleef zij Fransgezind en steunde na de revolutie het herstellen van Bourbonmonarchie in Frankrijk.
Marie-Thérèse, die als eerstgeboren dochter de titel "Madame Royale" droeg, wordt ook aangeduid met Koninklijke Prinses (Fr. La Princesse Royale), was het eerste kind van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette. Ze werd vernoemd naar haar grootmoeder van moeders zijde, Maria Theresia. Haar geboorte was voor veel monarchisten een teleurstelling, zij hadden gebeden voor een mannelijke troonopvolger. Marie-Antoinette daarentegen was zeer verheugd. Volgens haar zou een zoon ‘bezit’ van de staat zijn, maar zij, een dochter, zou geheel aan haar toebehoren, zodat ze het met alle liefde kon grootbrengen. Lodewijk XVI stond bekend als een toegewijde vader die zijn dochter graag verwende. Marie-Antoinette wilde echter een zo normaal mogelijke opvoeding voor haar oudste dochter, ze wilde voorkomen dat zij opgroeide zoals veel andere prinsessen van Bourbon. Regelmatig nodigde zij kinderen uit de arbeidersbuurten uit om met haar dochter te dineren en moedigde haar aan om speelgoed weg te geven aan de armen. Ook gaf zij arme kinderen kleren van haar kinderen
De Revolutie en ballingschap
Ook Marie-Thérèse werd gevangengenomen door de revolutionairen tijdens de Franse Revolutie. Zij werd na jaren gevangenschap waarbij ze haar ouders, haar tante Elizabeth en haar broertje de kroonprins verloor, vrijgelaten (middels gevangenenruil) en door haar neef, Frans II opgevangen. Ze bleef tot aan het Weense hof en verhuisde naar Litouwen, waar de oudste broer van haar vader, als gast van tsaar Paul I verbleef. Deze oom, die zichzelf tot koning Lodewijk XVIII had uitgeroepen, was kinderloos; hij wenste dat zij zou huwen met haar neef Lodewijk Anton, graaf van Angoulême die tevens zijn eigen neef was. Lodewijk Anton zou aanspraak kunnen maken op de Franse troon. Marie-Thérèse stemde toe in het huwelijk, blij om weer bij een familie te behoren.
Marie-Thérèse huwde op 10 juli 1799 met Lodewijk Anton van Bourbon (Versailles, 6 augustus 1775 – Görz, 3 september 1844), een zoon van Karel X en Maria Theresia van Savoye. Het huwelijk bleef kinderloos.
Enige tijd na hun huwelijk vertrokken zij, samen met hun oom, naar Engeland, terwijl het echtpaar verbleef in Buckinghamshire, spendeerde hun oom zijn tijd meestal in Edinburgh. De lange jaren in ballingschap eindigde met de abdicatie door Napoleon I in 1814, en de monarchie werd hersteld.
Herstel van de monarchie
Met de hulp van Charles-Maurice de Talleyrand (een Franse diplomaat die nog onder haar vader én onder Napoleon had gediend) kwam Lodewijk XVIII weer aan de macht in 1814. Tijdens de terugkeer van Napoleon moest hij echter Parijs ontvluchten, en kwam pas goed in het zadel in 1815, na de Slag bij Waterloo.
Hij overleed in 1824 en werd, daar zijn huwelijk met Louise Maria Josephine van Savoye, dochter van Victor Amadeus III van Sardinië, kinderloos was gebleven, opgevolgd door zijn broer Karel X.
Na de dood van Lodewijk XVIII was ook Lodewijk Antoine troonopvolger, en kreeg Marie-Thérèse de titel Madame la Dauphine. Het bewind van Karel X was onderdrukkend en leidde uiteindelijk tot de abdicatie van Karel X na een revolutie op 2 augustus 1830. Bij de troonsbestijging van zijn vader werd Lodewijk Anton dauphin (troonopvolger) en zou zijn vader dus bij zijn aftreden opvolgen als Lodewijk XIX van Frankrijk. 20 minuten na zijn vader echter trad Lodewijk Anton ook af als koning in het voordeel van zijn neef, de graaf van Chambord (Hendrik V). Deze werd echter géén koning maar werd vervangen door een ver familielid, Lodewijk Filips van Frankrijk. Marie-Thérèse vertrok in 1830, samen met haar echtgenoot en oom, wederom naar Engeland. Ze leefde liever in ballingschap dan onder het bewind van Lodewijk Filips.
Laatste levensjaren
Tot 1833 verbleven zij in Edinburgh, Karel X besloot om tezamen naar Praag te verhuizen als gast van Frans II. Daar namen zij hun intrek op slot Hradschin, hierna verhuisden zij naar het paleis van graaf Michael Coronini Comberg zu Graffenberg te Gorizia, Slovenië, alwaar Marie-Thérèse haar oom, die aan cholera leed, tot zijn dood in 1836 verzorgde.
Haar echtgenoot overleed in 1844, waarna zij naar huize Frohdorf, net buiten Wenen, verhuisde. Daar sleet zij haar laatste jaren met wandelen, lezen, bidden en handwerk. Ze kreeg gezelschap van de kinderen van haar vermoorde neef Karel Ferdinand van Berry, onder wie de graaf de Chambord, van het huis Bourbon; die aansprak kon maken op de Franse troon. Echter, 1848 werd Frankrijk wederom een republiek. In 1851 stierf Marie-Thérèse ten gevolge van een pneumonie. In haar testament stond;
"Dank aan alle Fransen die trouw bleven aan mijn familie en aan mij, voor de bewezen toewijding en voor het lijden dat zij in ons belang hebben verdragen. Ik bid God om Zijn zegen voor Frankrijk, waarvan ik altijd, zelfs in de tijd van mijn bitterste kwellingen, heb gehouden."
Marie-Thérèse ligt begraven in het klooster van Kostanjevica, in Slovenië, alwaar onder andere ook zijn begraven;
Haar echtgenoot Lodewijk Anton, ook wel Lodewijk XIX
Haar schoonvader oud-koning Karel X van Frankrijk
Henri d’Artois (de laatste van de Franse tak van Bourbon) en zijn zus Louise Maria
Op haar grafsteen staat; "Douairière de la Reine de la France."
Legendes
Rond 1852 ontstonden er geruchten dat Marie Thérèse na haar gevangenschap onder zware psychische stress leed en besloot dat ze niet meer terug wilde keren in de openbaarheid.
Ze zal afstand hebben gedaan van haar naam en rechten en verwisseld zijn met haar halfzus, of halfnichtje Ernestine Lambriquet. Ernestine zou mogelijk een buitenechtelijke dochter zijn van Lodewijk XVI en de kamervrouw Philippine Lambriquet Ze werd na de dood van haar eigen moeder geadopteerd door Marie Antoinette als pleegzus voor Marie Thérèse. Een andere theorie is dat zij de dochter was van de latere Lodewijk XVIII.
Of dit echt gebeurd is, is niet bekend, want volgens de papieren, zou Ernestine Lambriquet Frankrijk niet verlaten hebben in in 1810 trouwde en in 1813 overleed. Een tweede verwisseling wordt echter niet uitgesloten.
De echte Madame Royale zou onder begeleiding van de Nederlandse diplomaat Leonardus Cornelis van der Valck, welke zich Vavel de Versay noemde, door Europa gezworven hebben. Vanaf 1810 woonde ze in slot Eishausen in Thuringen. Hier leefde ze zeer teruggetrokken. Niemand heeft ooit haar gezicht gezien, zelfs het personeel niet. Door deze geheimzinnigheid ontstonden er al snel geruchten in de omgeving en kreeg ze de naam ´Dunkelgräfin` en Vavel de naam Dunkelgraf Ze leefde beiden in Eishausen tot haar dood in 1837. Ze is begraven op de Schulersberg, de Stadtberg bij Hildburghausen in een naamloos graf.
In 1845 is haar begeleider Van der Valck alias Vavel de Versay overleden Eishausen en ligt, eveneens in een naamloosgraf, op de lokale begraafplaats. Beide graven bestaan nog, er zijn later wel bordjes bij geplaatst. Het graf van de gravin is in 1891 1 maal geopend en er zijn toen resten gevonden van een 60 jarige vrouw.
Marie-Thérèse, die als eerstgeboren dochter de titel "Madame Royale" droeg, wordt ook aangeduid met Koninklijke Prinses (Fr. La Princesse Royale), was het eerste kind van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette. Ze werd vernoemd naar haar grootmoeder van moeders zijde, Maria Theresia. Haar geboorte was voor veel monarchisten een teleurstelling, zij hadden gebeden voor een mannelijke troonopvolger. Marie-Antoinette daarentegen was zeer verheugd. Volgens haar zou een zoon ‘bezit’ van de staat zijn, maar zij, een dochter, zou geheel aan haar toebehoren, zodat ze het met alle liefde kon grootbrengen. Lodewijk XVI stond bekend als een toegewijde vader die zijn dochter graag verwende. Marie-Antoinette wilde echter een zo normaal mogelijke opvoeding voor haar oudste dochter, ze wilde voorkomen dat zij opgroeide zoals veel andere prinsessen van Bourbon. Regelmatig nodigde zij kinderen uit de arbeidersbuurten uit om met haar dochter te dineren en moedigde haar aan om speelgoed weg te geven aan de armen. Ook gaf zij arme kinderen kleren van haar kinderen
De Revolutie en ballingschap
Ook Marie-Thérèse werd gevangengenomen door de revolutionairen tijdens de Franse Revolutie. Zij werd na jaren gevangenschap waarbij ze haar ouders, haar tante Elizabeth en haar broertje de kroonprins verloor, vrijgelaten (middels gevangenenruil) en door haar neef, Frans II opgevangen. Ze bleef tot aan het Weense hof en verhuisde naar Litouwen, waar de oudste broer van haar vader, als gast van tsaar Paul I verbleef. Deze oom, die zichzelf tot koning Lodewijk XVIII had uitgeroepen, was kinderloos; hij wenste dat zij zou huwen met haar neef Lodewijk Anton, graaf van Angoulême die tevens zijn eigen neef was. Lodewijk Anton zou aanspraak kunnen maken op de Franse troon. Marie-Thérèse stemde toe in het huwelijk, blij om weer bij een familie te behoren.
Marie-Thérèse huwde op 10 juli 1799 met Lodewijk Anton van Bourbon (Versailles, 6 augustus 1775 – Görz, 3 september 1844), een zoon van Karel X en Maria Theresia van Savoye. Het huwelijk bleef kinderloos.
Enige tijd na hun huwelijk vertrokken zij, samen met hun oom, naar Engeland, terwijl het echtpaar verbleef in Buckinghamshire, spendeerde hun oom zijn tijd meestal in Edinburgh. De lange jaren in ballingschap eindigde met de abdicatie door Napoleon I in 1814, en de monarchie werd hersteld.
Herstel van de monarchie
Met de hulp van Charles-Maurice de Talleyrand (een Franse diplomaat die nog onder haar vader én onder Napoleon had gediend) kwam Lodewijk XVIII weer aan de macht in 1814. Tijdens de terugkeer van Napoleon moest hij echter Parijs ontvluchten, en kwam pas goed in het zadel in 1815, na de Slag bij Waterloo.
Hij overleed in 1824 en werd, daar zijn huwelijk met Louise Maria Josephine van Savoye, dochter van Victor Amadeus III van Sardinië, kinderloos was gebleven, opgevolgd door zijn broer Karel X.
Na de dood van Lodewijk XVIII was ook Lodewijk Antoine troonopvolger, en kreeg Marie-Thérèse de titel Madame la Dauphine. Het bewind van Karel X was onderdrukkend en leidde uiteindelijk tot de abdicatie van Karel X na een revolutie op 2 augustus 1830. Bij de troonsbestijging van zijn vader werd Lodewijk Anton dauphin (troonopvolger) en zou zijn vader dus bij zijn aftreden opvolgen als Lodewijk XIX van Frankrijk. 20 minuten na zijn vader echter trad Lodewijk Anton ook af als koning in het voordeel van zijn neef, de graaf van Chambord (Hendrik V). Deze werd echter géén koning maar werd vervangen door een ver familielid, Lodewijk Filips van Frankrijk. Marie-Thérèse vertrok in 1830, samen met haar echtgenoot en oom, wederom naar Engeland. Ze leefde liever in ballingschap dan onder het bewind van Lodewijk Filips.
Laatste levensjaren
Tot 1833 verbleven zij in Edinburgh, Karel X besloot om tezamen naar Praag te verhuizen als gast van Frans II. Daar namen zij hun intrek op slot Hradschin, hierna verhuisden zij naar het paleis van graaf Michael Coronini Comberg zu Graffenberg te Gorizia, Slovenië, alwaar Marie-Thérèse haar oom, die aan cholera leed, tot zijn dood in 1836 verzorgde.
Haar echtgenoot overleed in 1844, waarna zij naar huize Frohdorf, net buiten Wenen, verhuisde. Daar sleet zij haar laatste jaren met wandelen, lezen, bidden en handwerk. Ze kreeg gezelschap van de kinderen van haar vermoorde neef Karel Ferdinand van Berry, onder wie de graaf de Chambord, van het huis Bourbon; die aansprak kon maken op de Franse troon. Echter, 1848 werd Frankrijk wederom een republiek. In 1851 stierf Marie-Thérèse ten gevolge van een pneumonie. In haar testament stond;
"Dank aan alle Fransen die trouw bleven aan mijn familie en aan mij, voor de bewezen toewijding en voor het lijden dat zij in ons belang hebben verdragen. Ik bid God om Zijn zegen voor Frankrijk, waarvan ik altijd, zelfs in de tijd van mijn bitterste kwellingen, heb gehouden."
Marie-Thérèse ligt begraven in het klooster van Kostanjevica, in Slovenië, alwaar onder andere ook zijn begraven;
Haar echtgenoot Lodewijk Anton, ook wel Lodewijk XIX
Haar schoonvader oud-koning Karel X van Frankrijk
Henri d’Artois (de laatste van de Franse tak van Bourbon) en zijn zus Louise Maria
Op haar grafsteen staat; "Douairière de la Reine de la France."
Legendes
Rond 1852 ontstonden er geruchten dat Marie Thérèse na haar gevangenschap onder zware psychische stress leed en besloot dat ze niet meer terug wilde keren in de openbaarheid.
Ze zal afstand hebben gedaan van haar naam en rechten en verwisseld zijn met haar halfzus, of halfnichtje Ernestine Lambriquet. Ernestine zou mogelijk een buitenechtelijke dochter zijn van Lodewijk XVI en de kamervrouw Philippine Lambriquet Ze werd na de dood van haar eigen moeder geadopteerd door Marie Antoinette als pleegzus voor Marie Thérèse. Een andere theorie is dat zij de dochter was van de latere Lodewijk XVIII.
Of dit echt gebeurd is, is niet bekend, want volgens de papieren, zou Ernestine Lambriquet Frankrijk niet verlaten hebben in in 1810 trouwde en in 1813 overleed. Een tweede verwisseling wordt echter niet uitgesloten.
De echte Madame Royale zou onder begeleiding van de Nederlandse diplomaat Leonardus Cornelis van der Valck, welke zich Vavel de Versay noemde, door Europa gezworven hebben. Vanaf 1810 woonde ze in slot Eishausen in Thuringen. Hier leefde ze zeer teruggetrokken. Niemand heeft ooit haar gezicht gezien, zelfs het personeel niet. Door deze geheimzinnigheid ontstonden er al snel geruchten in de omgeving en kreeg ze de naam ´Dunkelgräfin` en Vavel de naam Dunkelgraf Ze leefde beiden in Eishausen tot haar dood in 1837. Ze is begraven op de Schulersberg, de Stadtberg bij Hildburghausen in een naamloos graf.
In 1845 is haar begeleider Van der Valck alias Vavel de Versay overleden Eishausen en ligt, eveneens in een naamloosgraf, op de lokale begraafplaats. Beide graven bestaan nog, er zijn later wel bordjes bij geplaatst. Het graf van de gravin is in 1891 1 maal geopend en er zijn toen resten gevonden van een 60 jarige vrouw.
Heerlijkheid:
| gravin van Marnes |
Notitie bij Lodewijk: Hij was de zoon van Karel van Artois, de latere koning Karel X en diens vrouw Maria Theresia van Savoye, dochter van Victor Amadeus III van Sardinië. Hij ontving de titel Hertog van Angoulême en was bij zijn geboorte derde in de lijn van troonopvolging. Zijn vader en diens oudere broer, de latere Lodewijk XVIII gingen hem voor. Hij was de oudere broer van de vermoorde Karel Ferdinand, hertog van Berry en was de laatste dauphin van Frankrijk.
Tijdens de Franse Revolutie werd zijn oom, Lodewijk XVI samen met zijn vrouw Marie Antoinette afgezet en geëxecuteerd (1793). In 1789, bij het begin van de revolutie, vluchtte Lodewijk Anton naar het buitenland, naar Turijn.
Tijdens de Franse Revolutie leefde de dynastie van de Bourbons, waartoe Lodewijk Anton behoorde, in ballingschap, afwachtend tot het herstel van de monarchie in hun voordeel. De leider van de dynastie, de titulaire Lodewijk XVIII regelde in 1799 het huwelijk tussen Lodewijk Anton en Marie- Thérèse-Charlotte, de dochter van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette. Het huwelijk bleef kinderloos.
In 1814 werd Napoleon I uit Frankrijk verdreven en de Bourbons werden hersteld met Lodewijk XVIII als koning, deze stierf in 1824 en werd opgevolgd door zijn broer, Karel X, vader van Lodewijk Anton. Het bewind van Karel X was onderdrukkend en leidde uiteindelijk tot de abdicatie van Karel X na een revolutie op 2 augustus 1830. Bij de troonsbestijging van zijn vader werd Lodewijk Anton dauphin (troonopvolger) en zou zijn vader dus bij zijn aftreden opvolgen als Lodewijk XIX van Frankrijk. 20 minuten na zijn vader echter trad Lodewijk Anton ook af als koning in het voordeel van zijn neef, de graaf van Chambord (Hendrik V). Deze werd echter géén koning maar werd vervangen door een ver familielid, Lodewijk Filips I van Frankrijk.
Tijdens de Franse Revolutie werd zijn oom, Lodewijk XVI samen met zijn vrouw Marie Antoinette afgezet en geëxecuteerd (1793). In 1789, bij het begin van de revolutie, vluchtte Lodewijk Anton naar het buitenland, naar Turijn.
Tijdens de Franse Revolutie leefde de dynastie van de Bourbons, waartoe Lodewijk Anton behoorde, in ballingschap, afwachtend tot het herstel van de monarchie in hun voordeel. De leider van de dynastie, de titulaire Lodewijk XVIII regelde in 1799 het huwelijk tussen Lodewijk Anton en Marie- Thérèse-Charlotte, de dochter van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette. Het huwelijk bleef kinderloos.
In 1814 werd Napoleon I uit Frankrijk verdreven en de Bourbons werden hersteld met Lodewijk XVIII als koning, deze stierf in 1824 en werd opgevolgd door zijn broer, Karel X, vader van Lodewijk Anton. Het bewind van Karel X was onderdrukkend en leidde uiteindelijk tot de abdicatie van Karel X na een revolutie op 2 augustus 1830. Bij de troonsbestijging van zijn vader werd Lodewijk Anton dauphin (troonopvolger) en zou zijn vader dus bij zijn aftreden opvolgen als Lodewijk XIX van Frankrijk. 20 minuten na zijn vader echter trad Lodewijk Anton ook af als koning in het voordeel van zijn neef, de graaf van Chambord (Hendrik V). Deze werd echter géén koning maar werd vervangen door een ver familielid, Lodewijk Filips I van Frankrijk.
Heerlijkheid:
| hertog van Angoulême, was onder de naam Lodewijk XIX Frans troonpretendent. |
201 Ferdinand I van het Heilige Roomse Rijk is geboren op vrijdag 10 maart 1503 in Alcalá de Henares, zoon van Filips de Schone van Oostenrijk (zie 183) en Johanna, bijgenaamd de Waanzinnige, (Spaans: Juana la Loca) Van Castilie. Ferdinand is overleden op dinsdag 25 juli 1564 in Wenen, 61 jaar oud.
Notitie bij Ferdinand: Biografie
In tegenstelling tot zijn oudere broer Karel en zijn oudere zusters Eleonora en Isabella werd Ferdinand opgevoed in Spanje. Hij was de zoon van Filips I van Castilië en Johanna van Castilië en ontving bij zijn geboorte de titels Aartshertog van Oostenrijk en Infante van Castilië, León, Aragon en Navarra. Hij was genoemd naar zijn grootvader van moeders kant, Ferdinand II, die ook op 10 maart was geboren. Aanvankelijk was Ferdinand voorbestemd om zijn grootvader op te volgen. Bij de aanstelling van Karel V als koning van Castilië en Aragon en als keizer van het Heilige Roomse Rijk liet hij het bestuur van Oostenrijk en Slovenië over aan zijn broer Ferdinand. Door zijn keuze als Koning van Duitsland in 1531 werd voor Ferdinand een aanzet gegeven tot opvolging van Karel V bij zijn abdicatie en nam hij officieel de taken van de keizer waar in zijn afwezigheid.
Nadat sultan Süleyman I Ferdinands zwager Lodewijk II van Hongarije, koning van Bohemen en Hongarije, had verslagen bij de Slag bij Mohács op 29 augustus 1526 –waarbij Lodewijk was omgekomen- werd Ferdinand gekozen tot koning van Bohemen. De opvolging in Hongarije leidde tot een verhitte strijd tussen Ferdinand en János Szapolyai, woiwode van Transsylvanië, ieder gesteund door verschillende facties binnen de Hongaarse adel. Ferdinand werd daarbij ook gesteund door Karel V, terwijl János erin slaagde om de steun van Süleyman te verkrijgen.
In 1529 vond de eerste Slag bij Wenen plaats, waarbij de legers van Ferdinand met succes de aanval van de Ottomanen onder leiding van Süleyman wisten te weerstaan. Er zouden nog meerdere belegeringen volgen, maar in 1533 werd een vredesverdrag met de Ottomanen gesloten, waardoor ook het koninkrijk Hongarije ter sprake kwam. Bepaald werd, dat het westelijk deel onder gezag kwam van Ferdinand en het oostelijk deel onder János’ gezag. Door deze toewijzing slaagde Ferdinand erin, Hongarije tot een erfelijk gebiedsdeel te maken, dat in 1538 nog werd uitgebreid, doordat Ferdinand de opvolger werd van Zápolya.
Als heerser over Oostenrijk, Bohemen en Hongarije introduceerde hij het centrale gezag onder leiding van een absolute monarch. Hij publiceerde een grondwet voor zijn erfelijke landen en stelde regeringsorganen aan naar Oostenrijks voorbeeld in Pressburg, Praag en in Breslau. Weerstand tegen deze centralisatie leidde er in 1559 toe, dat hij de onafhankelijkheid van deze organen moest erkennen. In 1547 weigerde Bohemen zijn legers beschikbaar te stellen voor een strijd tegen de Duitse protestanten. Met de hulp van Spaanse troepen slaagde Ferdinand erin de opstand hiertegen neer te slaan, waarna de privileges van de Boheemse steden danig werden ingeperkt.
In 1556 werd Ferdinand keizer van het Heilige Roomse Rijk - hetgeen overigens pas in 1558 officieel bevestigd werd. Al in 1531 was bepaald dat de erfopvolging in zijn familie zou blijven en dat Filips II, de toen vierjarige zoon van Karel V, uitgesloten werd voor eventuele opvolging.
Ferdinand stierf in Wenen en werd begraven in de Sint-Vituskathedraal te Praag. Hij werd als keizer van het Heilige Roomse Rijk opgevolgd door zijn zoon Maximiliaan II.
Godsdienstkwestie
Ferdinand was een overtuigd katholiek en aanvankelijk een groot tegenstander van de protestantse bewegingen. Al snel besefte hij, dat hij in de strijd tegen Ottomanen afhankelijk was van de steun van de protestantse adel, waardoor hij meer tolerantie betuigde.
Één beweging werd echter wel fel bestreden, de anabaptisten. Via diverse mandaten trad hij hard op tegen deze stroming. Zo liet hij vooraanstaande figuren oppakken en op de brandstapel zetten. In 1529 werd een mandaat afgekondigd, waarin bepaald werd, dat alle ketters (lees: anabaptisten) de dood moesten vinden door verbranding. Door dit mandaat kreeg de vervolging een legitiem karakter. De gebeurtenissen in Münster (1534-1535) bevestigden Ferdinands afkeer van deze beweging. Door zijn optreden nam de invloed van de anabaptisten in Ferdinands rijk af.
Hoewel hij in zijn laatste levensjaren een fel aanhanger werd van de Contrareformatie, stond hij open voor hervormingen binnen de kerk. Tijdens de Rijksdag van Augsburg in 1555 die hij voorzat namens Karel V kwamen de Duitse keurvorsten tot een vergelijk en leken de problemen rondom de godsdienstpolitiek opgelost. Een van de motto’s tijdens deze bijeenkomst was cuius regio eius religio, wat betekende, dat de vorst van een gebied het geloof binnen zijn gebied kon bepalen. Op basis hiervan trachtte Ferdinand met behulp van de Jezuïeten het katholieke geloof binnen zijn landen te herintroduceren, waarin hij nauwelijks slaagde. Een succesje was het herstel van het aartsbisdom Praag, dat door de protestanten was opgeheven.
Samenwerking met Karel V
Als plaatsvervanger van Karel V volgde hij aanvankelijk het beleid van zijn broer. Door de weigering van Karel om hem opnieuw te benoemen als hertog van Württemberg en Karels pogingen om de opvolging van Filips II voor de keizerlijke kroon te regelen bekoelde de verstandhouding tussen de twee broers.
Ook stond hij toleranter ten opzichte van de protestanten in vergelijking tot Karel V, puur gebaseerd op politieke overwegingen. Immers toen zijn zuster Isabella, die getrouwd was met de Deense koning Christiaan II, overging naar het de leer van Luther beschouwde hij haar als een persona non grata.
Huwelijk
Op 25 mei 1521 trouwde Ferdinand te Linz met Anna van Bohemen en Hongarije, dochter van Wladislaus II van Hongarije, koning van Bohemen en Hongarije. Dit huwelijk was voortgekomen uit een Verdrag tussen Ferdinands grootvader Maximiliaan I en Wladislaus. Uit dit huwelijk werden 15 kinderen geboren.
Elisabeth van Oostenrijk (1526-1545), gehuwd met Sigismund II August van Polen
Maximiliaan II van het Heilige Roomse Rijk (1527–1576), gehuwd met Maria van Spanje
Anna (1528 – 1590), gehuwd met Albrecht V van Beieren
Ferdinand II van Oostenrijk (1529–1595), gehuwd met Filippina van Welser en Anna-Catharina van Mantua
Maria (1531–1581), gehuwd met Willem V van Kleef
Magdalena (1532-1590), ongehuwd
Catharina van Oostenrijk (1533-1572), gehuwd met Francesco III Gonzaga en Sigismund II August van Polen, waarmee haar oudere zus Elisabeth van Oostenrijk (1526-1545) al eerder was gehuwd
Eleonora (1534-1594), gehuwd met Guglielmo I Gonzaga
Margaretha (1536-1566), ongehuwd
Johan (1538-1539)
Barbara (1539-1572), gehuwd met Alfonso II d’Este, hertog van Ferrara, Modena en Reggio,
Karel II van Oostenrijk (1540–1590), gehuwd met Maria Anna van Beieren (1551-1608)
Ursula (1541-1543)
Helena (1543-1574), ongehuwd
Johanna (1547–1578), gehuwd met Francesco I de’ Medici
Anna van Bohemen stierf in 1547 in het kraambed van haar dochter Johanna. Ferdinand I van het Heilige Roomse Rijk hertrouwde niet.
Ferdinand trouwde met Anna van Bohemen. Anna is geboren op zondag 23 juli 1503 in Boeda, Hongarije. Anna is overleden op donderdag 27 januari 1547 in Praag, Bohemen, 43 jaar oud. In tegenstelling tot zijn oudere broer Karel en zijn oudere zusters Eleonora en Isabella werd Ferdinand opgevoed in Spanje. Hij was de zoon van Filips I van Castilië en Johanna van Castilië en ontving bij zijn geboorte de titels Aartshertog van Oostenrijk en Infante van Castilië, León, Aragon en Navarra. Hij was genoemd naar zijn grootvader van moeders kant, Ferdinand II, die ook op 10 maart was geboren. Aanvankelijk was Ferdinand voorbestemd om zijn grootvader op te volgen. Bij de aanstelling van Karel V als koning van Castilië en Aragon en als keizer van het Heilige Roomse Rijk liet hij het bestuur van Oostenrijk en Slovenië over aan zijn broer Ferdinand. Door zijn keuze als Koning van Duitsland in 1531 werd voor Ferdinand een aanzet gegeven tot opvolging van Karel V bij zijn abdicatie en nam hij officieel de taken van de keizer waar in zijn afwezigheid.
Nadat sultan Süleyman I Ferdinands zwager Lodewijk II van Hongarije, koning van Bohemen en Hongarije, had verslagen bij de Slag bij Mohács op 29 augustus 1526 –waarbij Lodewijk was omgekomen- werd Ferdinand gekozen tot koning van Bohemen. De opvolging in Hongarije leidde tot een verhitte strijd tussen Ferdinand en János Szapolyai, woiwode van Transsylvanië, ieder gesteund door verschillende facties binnen de Hongaarse adel. Ferdinand werd daarbij ook gesteund door Karel V, terwijl János erin slaagde om de steun van Süleyman te verkrijgen.
In 1529 vond de eerste Slag bij Wenen plaats, waarbij de legers van Ferdinand met succes de aanval van de Ottomanen onder leiding van Süleyman wisten te weerstaan. Er zouden nog meerdere belegeringen volgen, maar in 1533 werd een vredesverdrag met de Ottomanen gesloten, waardoor ook het koninkrijk Hongarije ter sprake kwam. Bepaald werd, dat het westelijk deel onder gezag kwam van Ferdinand en het oostelijk deel onder János’ gezag. Door deze toewijzing slaagde Ferdinand erin, Hongarije tot een erfelijk gebiedsdeel te maken, dat in 1538 nog werd uitgebreid, doordat Ferdinand de opvolger werd van Zápolya.
Als heerser over Oostenrijk, Bohemen en Hongarije introduceerde hij het centrale gezag onder leiding van een absolute monarch. Hij publiceerde een grondwet voor zijn erfelijke landen en stelde regeringsorganen aan naar Oostenrijks voorbeeld in Pressburg, Praag en in Breslau. Weerstand tegen deze centralisatie leidde er in 1559 toe, dat hij de onafhankelijkheid van deze organen moest erkennen. In 1547 weigerde Bohemen zijn legers beschikbaar te stellen voor een strijd tegen de Duitse protestanten. Met de hulp van Spaanse troepen slaagde Ferdinand erin de opstand hiertegen neer te slaan, waarna de privileges van de Boheemse steden danig werden ingeperkt.
In 1556 werd Ferdinand keizer van het Heilige Roomse Rijk - hetgeen overigens pas in 1558 officieel bevestigd werd. Al in 1531 was bepaald dat de erfopvolging in zijn familie zou blijven en dat Filips II, de toen vierjarige zoon van Karel V, uitgesloten werd voor eventuele opvolging.
Ferdinand stierf in Wenen en werd begraven in de Sint-Vituskathedraal te Praag. Hij werd als keizer van het Heilige Roomse Rijk opgevolgd door zijn zoon Maximiliaan II.
Godsdienstkwestie
Ferdinand was een overtuigd katholiek en aanvankelijk een groot tegenstander van de protestantse bewegingen. Al snel besefte hij, dat hij in de strijd tegen Ottomanen afhankelijk was van de steun van de protestantse adel, waardoor hij meer tolerantie betuigde.
Één beweging werd echter wel fel bestreden, de anabaptisten. Via diverse mandaten trad hij hard op tegen deze stroming. Zo liet hij vooraanstaande figuren oppakken en op de brandstapel zetten. In 1529 werd een mandaat afgekondigd, waarin bepaald werd, dat alle ketters (lees: anabaptisten) de dood moesten vinden door verbranding. Door dit mandaat kreeg de vervolging een legitiem karakter. De gebeurtenissen in Münster (1534-1535) bevestigden Ferdinands afkeer van deze beweging. Door zijn optreden nam de invloed van de anabaptisten in Ferdinands rijk af.
Hoewel hij in zijn laatste levensjaren een fel aanhanger werd van de Contrareformatie, stond hij open voor hervormingen binnen de kerk. Tijdens de Rijksdag van Augsburg in 1555 die hij voorzat namens Karel V kwamen de Duitse keurvorsten tot een vergelijk en leken de problemen rondom de godsdienstpolitiek opgelost. Een van de motto’s tijdens deze bijeenkomst was cuius regio eius religio, wat betekende, dat de vorst van een gebied het geloof binnen zijn gebied kon bepalen. Op basis hiervan trachtte Ferdinand met behulp van de Jezuïeten het katholieke geloof binnen zijn landen te herintroduceren, waarin hij nauwelijks slaagde. Een succesje was het herstel van het aartsbisdom Praag, dat door de protestanten was opgeheven.
Samenwerking met Karel V
Als plaatsvervanger van Karel V volgde hij aanvankelijk het beleid van zijn broer. Door de weigering van Karel om hem opnieuw te benoemen als hertog van Württemberg en Karels pogingen om de opvolging van Filips II voor de keizerlijke kroon te regelen bekoelde de verstandhouding tussen de twee broers.
Ook stond hij toleranter ten opzichte van de protestanten in vergelijking tot Karel V, puur gebaseerd op politieke overwegingen. Immers toen zijn zuster Isabella, die getrouwd was met de Deense koning Christiaan II, overging naar het de leer van Luther beschouwde hij haar als een persona non grata.
Huwelijk
Op 25 mei 1521 trouwde Ferdinand te Linz met Anna van Bohemen en Hongarije, dochter van Wladislaus II van Hongarije, koning van Bohemen en Hongarije. Dit huwelijk was voortgekomen uit een Verdrag tussen Ferdinands grootvader Maximiliaan I en Wladislaus. Uit dit huwelijk werden 15 kinderen geboren.
Elisabeth van Oostenrijk (1526-1545), gehuwd met Sigismund II August van Polen
Maximiliaan II van het Heilige Roomse Rijk (1527–1576), gehuwd met Maria van Spanje
Anna (1528 – 1590), gehuwd met Albrecht V van Beieren
Ferdinand II van Oostenrijk (1529–1595), gehuwd met Filippina van Welser en Anna-Catharina van Mantua
Maria (1531–1581), gehuwd met Willem V van Kleef
Magdalena (1532-1590), ongehuwd
Catharina van Oostenrijk (1533-1572), gehuwd met Francesco III Gonzaga en Sigismund II August van Polen, waarmee haar oudere zus Elisabeth van Oostenrijk (1526-1545) al eerder was gehuwd
Eleonora (1534-1594), gehuwd met Guglielmo I Gonzaga
Margaretha (1536-1566), ongehuwd
Johan (1538-1539)
Barbara (1539-1572), gehuwd met Alfonso II d’Este, hertog van Ferrara, Modena en Reggio,
Karel II van Oostenrijk (1540–1590), gehuwd met Maria Anna van Beieren (1551-1608)
Ursula (1541-1543)
Helena (1543-1574), ongehuwd
Johanna (1547–1578), gehuwd met Francesco I de’ Medici
Anna van Bohemen stierf in 1547 in het kraambed van haar dochter Johanna. Ferdinand I van het Heilige Roomse Rijk hertrouwde niet.
Notitie bij Anna: Zij was een dochter van Wladislaus II van Hongarije en van diens derde echtgenote Anna van Foix-Candale. Tot bij de geboorte van haar broertje Lodewijk was zij erfgename van Bohemen en Hongarije, en na Lodewijks dood in 1527, gingen deze koninkrijken naar haar echtgenoot Ferdinand.
202 Maria van Hongarije is geboren op donderdag 18 september 1505 in Brussel, dochter van Filips de Schone van Oostenrijk (zie 183) en Johanna, bijgenaamd de Waanzinnige, (Spaans: Juana la Loca) Van Castilie. Maria is overleden op dinsdag 18 oktober 1558 in Cigales, 53 jaar oud.
Notitie bij Maria: Huwelijk
Nog voor Maria haar eerste verjaardag gevierd had, werd ze door haar grootvader Maximiliaan I van Oostenrijk als bruid beloofd aan de op dat moment nog ongeboren eerste zoon van Wladislaus II, de koning van Hongarije en Bohemen. Op 1 juli 1506 werd haar toekomstige echtgenoot dan geboren, de latere koning Lodewijk II van Hongarije. De huwelijksinzegening vond op 22 juli 1515 in de Stephansdom in Wenen plaats tijdens een beroemde dubbele plechtigheid (de Wiener Doppelhochzeit), waarbij ook Maria’s oudere broer Ferdinand werd uitgehuwelijkt aan Lodewijks oudere zus Anna. Maximiliaan was daarbij zelf plaatsvervanger voor zijn afwezige kleinzoon Ferdinand.
Van dan af werd Maria in Innsbruck op haar rol als koningin van Hongarije voorbereid. Voor de officiële voltrekking van het huwelijk voer Maria in het voorjaar van 1521 per schip van Linz naar Wenen en verder naar Boeda, waar Lodewijk zich ophield vanwege de acute Turkse dreiging. In 1522 werden ze in de echt verbonden. Slechts vier jaar later sneuvelde Lodewijk op 20-jarige leeftijd tijdens de gevechten tegen Süleyman I in de Slag bij Mohács (29 augustus 1526). Maria nam daarna het regentschap in Hongarije waar tot aan de kroning van de nieuwe koning, haar broer Ferdinand. Ze zou nooit meer hertrouwen.
Landvoogdes van de Nederlanden
Na de dood van haar tante Margaretha van Oostenrijk in 1530 werd Maria door haar broer Karel V aangesteld als landvoogdes van de Nederlanden. Tijdens haar regeringsperiode in deze gewesten gaf ze blijk van een enorme toewijding aan de keizer en bleef ze trouw aan de Bourgondisch-Habsburgse politiek. Zij bevorderde de territoriale eenmaking en versterking van het bestuur in de Nederlanden. De eenwording werd in 1543 voltooid, toen met het Traktaat van Venlo Gelre als laatste Nederlands gewest onder Habsburgs bestuur kwam.
In 1542 liet ze nabij Couvin, in het zuiden van de provincie Namen, een versterkte stad aanleggen die naar haar Mariembourg genoemd werd. De expansiedrang van de Franse koningen Frans I en Hendrik II richting Nederlanden waren voor haar namelijk een bron van heel wat zorgen, die een hoogtepunt bereikten bij het beleg door de Fransen van Metz (1553-1554). De keizer werd daar zo in het nauw gedreven dat hij zonder de troepen en het geld van Maria van Hongarije aan de Fransen moeilijk het hoofd had kunnen bieden.
Maria van Hongarije kreeg echter ook met economische, financiële en religieuze problemen in de Nederlanden te maken. Hoewel zij op godsdienstig gebied een voor die tijd vrij gematigd en opportunistisch standpunt had ingenomen - meermaals werden haar Luthersgezinde sympathieën toegeschreven - liet zij de strenge plakkaten tegen de ketters van haar broer Karel V wel toepassen.
Op 25 oktober 1555 legde ze tegelijk met het aftreden van Karel V haar bestuursfunctie over de Nederlanden neer. Toch bleef ze Filips II (1555 Heer der Nederlanden) en Emanuel Filibert van Savoye (1528-1580) (landvoogd van de Nederlanden 1555-’59), die haar als opvolgde, nog gedurende een jaar bijstaan.
Op 15 september 1556 nam ze samen met haar broer Karel en haar zus Eleonora in Vlissingen de boot richting Spanje. Na de dood van Eleonora in februari 1558 en later dat jaar Karel (op 21 september) werd Maria van Hongarije ernstig ziek. Zij stierf op 18 oktober van hetzelfde jaar.
Maria van Hongarije staat bekend als zeer begaafd en als een markante persoonlijkheid. Zij had een ruime belangstelling voor de humanistische studies en voor de kunst van de Renaissance, die aan haar hof te Brussel een hoge opbloei kenden. Eén van haar opmerkelijke trekjes was ook dat ze verslingerd was aan de jacht. Vaak verbleef ze in de Henegouwse stad Binche in het paleis dat ze liet bouwen door de Bergense architect-beeldhouwer Jacques Dubrœucq. Ze verwierf ook een jachtgebied in het naburige dorp Morlanwelz, waar ze door dezelfde Jacques Dubrœucq een jachtpaviljoen liet bouwen dat naar haar "Mariemont" (’heuvel van Maria’) genoemd werd. Beide kastelen werden echter al in 1554 door de troepen van Hendrik II van Frankrijk vernield, nog voor ze voltooid waren.
Maria trouwde, 9 jaar oud, op zondag 22 juli 1515 in Stephansdom in Wenen met Lodewijk II van Hongarije, 9 jaar oud. Lodewijk is geboren op woensdag 1 juli 1506 in Boeda, Hongarije. Lodewijk is overleden op woensdag 29 augustus 1526 in Mohács, 20 jaar oud. Nog voor Maria haar eerste verjaardag gevierd had, werd ze door haar grootvader Maximiliaan I van Oostenrijk als bruid beloofd aan de op dat moment nog ongeboren eerste zoon van Wladislaus II, de koning van Hongarije en Bohemen. Op 1 juli 1506 werd haar toekomstige echtgenoot dan geboren, de latere koning Lodewijk II van Hongarije. De huwelijksinzegening vond op 22 juli 1515 in de Stephansdom in Wenen plaats tijdens een beroemde dubbele plechtigheid (de Wiener Doppelhochzeit), waarbij ook Maria’s oudere broer Ferdinand werd uitgehuwelijkt aan Lodewijks oudere zus Anna. Maximiliaan was daarbij zelf plaatsvervanger voor zijn afwezige kleinzoon Ferdinand.
Van dan af werd Maria in Innsbruck op haar rol als koningin van Hongarije voorbereid. Voor de officiële voltrekking van het huwelijk voer Maria in het voorjaar van 1521 per schip van Linz naar Wenen en verder naar Boeda, waar Lodewijk zich ophield vanwege de acute Turkse dreiging. In 1522 werden ze in de echt verbonden. Slechts vier jaar later sneuvelde Lodewijk op 20-jarige leeftijd tijdens de gevechten tegen Süleyman I in de Slag bij Mohács (29 augustus 1526). Maria nam daarna het regentschap in Hongarije waar tot aan de kroning van de nieuwe koning, haar broer Ferdinand. Ze zou nooit meer hertrouwen.
Landvoogdes van de Nederlanden
Na de dood van haar tante Margaretha van Oostenrijk in 1530 werd Maria door haar broer Karel V aangesteld als landvoogdes van de Nederlanden. Tijdens haar regeringsperiode in deze gewesten gaf ze blijk van een enorme toewijding aan de keizer en bleef ze trouw aan de Bourgondisch-Habsburgse politiek. Zij bevorderde de territoriale eenmaking en versterking van het bestuur in de Nederlanden. De eenwording werd in 1543 voltooid, toen met het Traktaat van Venlo Gelre als laatste Nederlands gewest onder Habsburgs bestuur kwam.
In 1542 liet ze nabij Couvin, in het zuiden van de provincie Namen, een versterkte stad aanleggen die naar haar Mariembourg genoemd werd. De expansiedrang van de Franse koningen Frans I en Hendrik II richting Nederlanden waren voor haar namelijk een bron van heel wat zorgen, die een hoogtepunt bereikten bij het beleg door de Fransen van Metz (1553-1554). De keizer werd daar zo in het nauw gedreven dat hij zonder de troepen en het geld van Maria van Hongarije aan de Fransen moeilijk het hoofd had kunnen bieden.
Maria van Hongarije kreeg echter ook met economische, financiële en religieuze problemen in de Nederlanden te maken. Hoewel zij op godsdienstig gebied een voor die tijd vrij gematigd en opportunistisch standpunt had ingenomen - meermaals werden haar Luthersgezinde sympathieën toegeschreven - liet zij de strenge plakkaten tegen de ketters van haar broer Karel V wel toepassen.
Op 25 oktober 1555 legde ze tegelijk met het aftreden van Karel V haar bestuursfunctie over de Nederlanden neer. Toch bleef ze Filips II (1555 Heer der Nederlanden) en Emanuel Filibert van Savoye (1528-1580) (landvoogd van de Nederlanden 1555-’59), die haar als opvolgde, nog gedurende een jaar bijstaan.
Op 15 september 1556 nam ze samen met haar broer Karel en haar zus Eleonora in Vlissingen de boot richting Spanje. Na de dood van Eleonora in februari 1558 en later dat jaar Karel (op 21 september) werd Maria van Hongarije ernstig ziek. Zij stierf op 18 oktober van hetzelfde jaar.
Maria van Hongarije staat bekend als zeer begaafd en als een markante persoonlijkheid. Zij had een ruime belangstelling voor de humanistische studies en voor de kunst van de Renaissance, die aan haar hof te Brussel een hoge opbloei kenden. Eén van haar opmerkelijke trekjes was ook dat ze verslingerd was aan de jacht. Vaak verbleef ze in de Henegouwse stad Binche in het paleis dat ze liet bouwen door de Bergense architect-beeldhouwer Jacques Dubrœucq. Ze verwierf ook een jachtgebied in het naburige dorp Morlanwelz, waar ze door dezelfde Jacques Dubrœucq een jachtpaviljoen liet bouwen dat naar haar "Mariemont" (’heuvel van Maria’) genoemd werd. Beide kastelen werden echter al in 1554 door de troepen van Hendrik II van Frankrijk vernield, nog voor ze voltooid waren.
Notitie bij Lodewijk: Hij volgde zijn vader na diens dood in 1516 op. Na Maximiliaans dood in 1519 werd hij opgevoed door zijn voogd George van Brandenburg-Ansbach. In 1522 trouwde hij met Maria van Oostenrijk, zuster van Karel V van het Heilige Roomse Rijk. Zijn eigen zuster Anna was getrouwd met keizer Ferdinand I van het Heilige Roomse Rijk.
Toen Lodewijk op 29 augustus 1526, na de Slag bij Mohács tegen de Ottomanen op de vlucht sloeg, werd hij gedood. Hij werd - in het noordwestelijk deel van het land dat niet in handen van de Turken viel - opgevolgd door zijn zwager Ferdinand.
Zijn weduwe Maria van Habsburg zou later door haar broer Karel V tot landvoogdes over de Nederlanden worden benoemd.
Toen Lodewijk op 29 augustus 1526, na de Slag bij Mohács tegen de Ottomanen op de vlucht sloeg, werd hij gedood. Hij werd - in het noordwestelijk deel van het land dat niet in handen van de Turken viel - opgevolgd door zijn zwager Ferdinand.
Zijn weduwe Maria van Habsburg zou later door haar broer Karel V tot landvoogdes over de Nederlanden worden benoemd.
Heerlijkheid:
| koning van Hongarije en Bohemen |
203 Catharina van Habsburg is geboren op donderdag 14 januari 1507 in Torquemada, dochter van Filips de Schone van Oostenrijk (zie 183) en Johanna, bijgenaamd de Waanzinnige, (Spaans: Juana la Loca) Van Castilie. Catharina is overleden op woensdag 12 februari 1578 in Lissabon, 71 jaar oud.
Notitie bij Catharina: Catharina is het enige kind, dat opgevoed werd door haar moeder. Bij de opsluiting van Johanna van Castilië durfde men namelijk niet haar jongste dochter bij haar af te nemen.
Huwelijk
Catharina was getrouwd met koning Johan III van Portugal en kreeg met hem 9 kinderen, maar geen daarvan leefde lang genoeg om Johan III als koning op te volgen. Johan III werd uiteindelijk opgevolgd door hun kleinzoon Sebastiaan van Portugal, de zoon van hun jongste zoon Johan Manuel (1537 - 1554) en Johanna van Habsburg (1535 - 1573).
Haar kinderen waren:
Alfons (1526-1526)
Maria Emanuela (1527-1545), in 1543 gehuwd met Filips II van Spanje
Maria Isabella (1529-1530)
Beatrix (1530-1530)
Emanuel (1531-1537)
Filips (1533-1539)
infante Denis (1535-1539)
Johan Manuel (1537-1554), vader van Sebastiaan van Portugal
infante Jan Anton(1539-1540)
Catharina trouwde met Johan III de Vrome van Portugal. Johan is geboren op maandag 6 juni 1502 in Lissabon. Johan is overleden op vrijdag 11 juni 1557 in Lissabon, 55 jaar oud. Huwelijk
Catharina was getrouwd met koning Johan III van Portugal en kreeg met hem 9 kinderen, maar geen daarvan leefde lang genoeg om Johan III als koning op te volgen. Johan III werd uiteindelijk opgevolgd door hun kleinzoon Sebastiaan van Portugal, de zoon van hun jongste zoon Johan Manuel (1537 - 1554) en Johanna van Habsburg (1535 - 1573).
Haar kinderen waren:
Alfons (1526-1526)
Maria Emanuela (1527-1545), in 1543 gehuwd met Filips II van Spanje
Maria Isabella (1529-1530)
Beatrix (1530-1530)
Emanuel (1531-1537)
Filips (1533-1539)
infante Denis (1535-1539)
Johan Manuel (1537-1554), vader van Sebastiaan van Portugal
infante Jan Anton(1539-1540)
Notitie bij Johan: Johan was een zoon van Emanuel I van Portugal en van Maria van Aragón. Zijn zuster Isabella van Portugal (1503-1539), was getrouwd met Karel V.
Huwelijk
Om de banden met Spanje te verstevigen huwde hij in 1525 met Catharina van Habsburg , jongste zuster van Karel V. Hij werd de vader van:
Alfons (1526-1526)
Maria Emanuela (1527-1545), in 1543 gehuwd met Filips II van Spanje
Maria Isabella (1529-1530)
Beatrix (1530-1530)
Emanuel (1531-1537)
Filips (1533-1539)
Denis (1535-1539)
Jan Anton(1539-1540)
Jan, vader van Sebastiaan van Portugal.
Tevens was hij de vader van Duarte en Manuel, wier moeder onbekend bleef.
Huwelijk
Om de banden met Spanje te verstevigen huwde hij in 1525 met Catharina van Habsburg , jongste zuster van Karel V. Hij werd de vader van:
Alfons (1526-1526)
Maria Emanuela (1527-1545), in 1543 gehuwd met Filips II van Spanje
Maria Isabella (1529-1530)
Beatrix (1530-1530)
Emanuel (1531-1537)
Filips (1533-1539)
Denis (1535-1539)
Jan Anton(1539-1540)
Jan, vader van Sebastiaan van Portugal.
Tevens was hij de vader van Duarte en Manuel, wier moeder onbekend bleef.
Heerlijkheid:
| koning van Portugal van 1521 tot aan zijn dood in 1557 |
204 Anna van Bourgondië is geboren omstreeks 1435, dochter van Filips III (Filips de Goede) van Bourgondië (zie 180) en Jacqueline van Steenberghe. Anna is overleden in 1508, ongeveer 73 jaar oud.
Notitie bij Anna: Ze groeide op aan het Bourgondische hof in de Nederlanden en werd gouvernante van de latere hertogin Maria van Bourgondië.
In 1457 huwde ze met de Zeeuwse edelman Adriaan van Borssele, een bekwaam militair (geridderd in 1426) en kamerheer van de hertog. Hij bezat tal van heerlijkheden op het Zeeuwse eiland Walcheren (Brigdamme, West-Souburg, Oost-Souburg, Sint-Laurens, Popkensburg, Koudekerke, Zoutelande, Kleverskerke, Grijpskerke, Meliskerke, Ritthem). Het echtpaar bewoonde het kasteel van West-Souburg, dat aan de familie van Borssele toebehoorde.
Anna van Bourgondië is op de Zeeuwse eilanden vooral bekend wegens het indijken en inpolderen van schorren. Samen met haar man stichtte ze er dorpen en financierde ze de bouw van kerken, zoals Sommelsdijk (1464) en Bruinisse (1466). Hiervoor werd uiteraard ook samengewerkt met andere grondbezitters. In 1468 stierf haar man zonder wettige kinderen na te laten. Anna erfde al zijn bezittingen.
In 1470 hertrouwde ze met Adolf van Kleef, heer van Ravenstein en Wijnendale. Voortaan droeg ze de titel van vrouw van Ravenstein. Adolf was een dichte verwant van de hertogelijke familie en bevelhebber in het Bourgondische leger. Tussen 1475 en 1477 bereikte hij de top van zijn politieke carrière als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In 1483 werd hij medelid van de regentschapsraad, die de Nederlanden bestuurde namens de minderjarige Filips de Schone.
Adolf van Kleef was niet onbekend in Zeeland: hij had het Hof van Kleef bij Zierikzee bewoond en was ook heer van Dreischor en Breskenszand. Samen met haar tweede man zette Anna haar inpolderingswerk in Zeeland voort. Ze gaf haar naam aan Sint-Annaland, een polder die ontstond in 1476 door het indijken van schorren en slikken die aan haar eerste man hadden toebehoord. Hiervoor had ze de toestemming verkregen van haar "neef" (zo noemde hij haar) Karel de Stoute. In 1486 was ook de bouw van een nieuwe kerk voltooid. Een jaar later dijkte ze alweer een nieuwe polder in: Sint Philipsland (1487).
In 1498 droeg ze de ambachtsheerlijkheid Sint-Annaland, Hannevosdijk en Moggerhil over aan haar stiefbroer Boudewijn van Bourgondië (1446-1508), eveneens een onwettig kind van Filips de Goede.
Behalve in Zeeland had ze ook in Brugge een eigendom. Kort na 1470 verwierf ze het Hof van Leffinge (in de Molenmeers), dat omgedoopt werd tot Hof van Ravenstein. Dat stadspaleis behield ze minstens tot 1501 en waarschijnlijk tot haar dood.
Ze overleed op 14 januari 1508. Haar hart werd begraven bij haar eerste man in de kerk van West-Souburg. Haar lichaam werd echter overgebracht naar de Dominicanenkerk in Brussel en daar begraven bij het lichaam van haar tweede man.
Ze liet geen eigen kinderen na. Sinds haar tweede huwelijk was ze wel de stiefmoeder van Filips van Kleef en Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein.
Het kasteel van West-Souburg en de Zeeuwse polders uit haar nalatenschap gingen na haar dood naar Filips van Bourgondië, een andere halfbroer van Anna, die in 1509 bisschop van Utrecht werd en stierf in 1514. De hiervoor genoemde Boudewijn van Bourgondië kreeg het Hof van Ravenstein (Hof van Leffinge) in Brugge, maar hij stierf nog hetzelfde jaar.
Bron
Guy Dupont, ’Bourgondië, Anna van’, in het Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 18, Brussel, 2007.
Anna: In 1457 huwde ze met de Zeeuwse edelman Adriaan van Borssele, een bekwaam militair (geridderd in 1426) en kamerheer van de hertog. Hij bezat tal van heerlijkheden op het Zeeuwse eiland Walcheren (Brigdamme, West-Souburg, Oost-Souburg, Sint-Laurens, Popkensburg, Koudekerke, Zoutelande, Kleverskerke, Grijpskerke, Meliskerke, Ritthem). Het echtpaar bewoonde het kasteel van West-Souburg, dat aan de familie van Borssele toebehoorde.
Anna van Bourgondië is op de Zeeuwse eilanden vooral bekend wegens het indijken en inpolderen van schorren. Samen met haar man stichtte ze er dorpen en financierde ze de bouw van kerken, zoals Sommelsdijk (1464) en Bruinisse (1466). Hiervoor werd uiteraard ook samengewerkt met andere grondbezitters. In 1468 stierf haar man zonder wettige kinderen na te laten. Anna erfde al zijn bezittingen.
In 1470 hertrouwde ze met Adolf van Kleef, heer van Ravenstein en Wijnendale. Voortaan droeg ze de titel van vrouw van Ravenstein. Adolf was een dichte verwant van de hertogelijke familie en bevelhebber in het Bourgondische leger. Tussen 1475 en 1477 bereikte hij de top van zijn politieke carrière als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In 1483 werd hij medelid van de regentschapsraad, die de Nederlanden bestuurde namens de minderjarige Filips de Schone.
Adolf van Kleef was niet onbekend in Zeeland: hij had het Hof van Kleef bij Zierikzee bewoond en was ook heer van Dreischor en Breskenszand. Samen met haar tweede man zette Anna haar inpolderingswerk in Zeeland voort. Ze gaf haar naam aan Sint-Annaland, een polder die ontstond in 1476 door het indijken van schorren en slikken die aan haar eerste man hadden toebehoord. Hiervoor had ze de toestemming verkregen van haar "neef" (zo noemde hij haar) Karel de Stoute. In 1486 was ook de bouw van een nieuwe kerk voltooid. Een jaar later dijkte ze alweer een nieuwe polder in: Sint Philipsland (1487).
In 1498 droeg ze de ambachtsheerlijkheid Sint-Annaland, Hannevosdijk en Moggerhil over aan haar stiefbroer Boudewijn van Bourgondië (1446-1508), eveneens een onwettig kind van Filips de Goede.
Behalve in Zeeland had ze ook in Brugge een eigendom. Kort na 1470 verwierf ze het Hof van Leffinge (in de Molenmeers), dat omgedoopt werd tot Hof van Ravenstein. Dat stadspaleis behield ze minstens tot 1501 en waarschijnlijk tot haar dood.
Ze overleed op 14 januari 1508. Haar hart werd begraven bij haar eerste man in de kerk van West-Souburg. Haar lichaam werd echter overgebracht naar de Dominicanenkerk in Brussel en daar begraven bij het lichaam van haar tweede man.
Ze liet geen eigen kinderen na. Sinds haar tweede huwelijk was ze wel de stiefmoeder van Filips van Kleef en Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein.
Het kasteel van West-Souburg en de Zeeuwse polders uit haar nalatenschap gingen na haar dood naar Filips van Bourgondië, een andere halfbroer van Anna, die in 1509 bisschop van Utrecht werd en stierf in 1514. De hiervoor genoemde Boudewijn van Bourgondië kreeg het Hof van Ravenstein (Hof van Leffinge) in Brugge, maar hij stierf nog hetzelfde jaar.
Bron
Guy Dupont, ’Bourgondië, Anna van’, in het Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 18, Brussel, 2007.
(1) trouwde, ongeveer 18 jaar oud, in 1453 met Adolf van Kleef-van Ravenstein, 27 of 28 jaar oud. Adolf is geboren op donderdag 28 juni 1425. Adolf is overleden op dinsdag 18 september 1492, 67 jaar oud.
Notitie bij Adolf: Hij krijgt zijn opvoeding aan het Bourgondische hof en wordt hoveling van Filips de Goede. Even lijkt hij voorbestemd voor een kerkelijke carrière. Van 1446 tot 1447 is hij namelijk elect-aartsbisschop van Keulen. Die beslissing blijft echter zonder gevolg.
Residenties, adellijke titels, huwelijken en kinderen
Zijn eerste residentie is gelegen in Zierikzee. Het Hof van Kleef wordt als woonst van Adolf voor het eerst vermeld in 1445. De grond waarop het gebouwd is, behoorde waarschijnlijk al lange tijd (voor 1300) tot het geslacht van de graven van Kleef.
In 1450 schenkt zijn vader hem de heerlijkheden Ravenstein, Herpen en Uden. Vanaf dan is Adolf van Kleef gekend als heer van Ravenstein. Die titel onderscheidt hem van zijn vader en naamgenoot, de hertog van Kleef.
In 1453 huwt hij met Beatrix van Portugal, dochter van koning Peter van Portugal. Als gevolg van zijn huwelijkscontract wordt hij ook heer van Dreischor bij Zierikzee in Zeeland. In 1456 bevalt Beatrix van een zoon, Filips van Kleef, die de enige wettige nakomeling van Adolf wordt. Een jaar later krijgt hij nog een dochtertje, Louise van Kleef, maar zij sterft binnen het jaar. Beatrix zelf overlijdt in 1462.
Bij het overlijden van zijn moeder Maria van Bourgondië in 1463 verwerft hij—bovenop de heerlijkheden die hij al in zijn bezit heeft—ook het kasteel en de heerlijkheid Wijnendale. Het wordt zijn belangrijkste buitenverblijf. Hij spaart kosten noch moeite om van het kasteel een schitterend jachtslot te maken. In 1488 schenkt hij de titel van Wijnendale aan zijn enige zoon Filips.
In 1470 hertrouwt hij met Anna van Bourgondië (ca. 1435-1508), een natuurlijke dochter van hertog Filips de Goede en weduwe van Adriaan van Borsele, een Zeeuwse edelman en kamerheer van Filips de Goede. Zij bezit het waterslot van West-Souburg bij Middelburg (later slot Sint-Aldegonde genoemd), dat door Adolf als buitenverblijf wordt gebruikt. Ze verwerft ook een huis in Brugge (Molenmeers) dat eveneens door Adolf wordt bewoond, vandaar de benaming Hof van Ravenstein. Hij bezit gelijknamige stadspaleizen in Gent (Onderbergen), Brugge (Molenmeers) en Brussel (Kunstberg), die overigens vandaag nog bestaan.
Militaire en politieke carrière
Intussen maakt hij naam als militair en toernooiridder. Vanaf 1443 neemt hij aan alle grote krijgsverrichtingen van de Bourgondische hertogen deel. Zijn riddersporen verdient hij tijdens de Slag bij Gavere (1453), waarmee het Bourgondische leger een einde maakt aan de Gentse Opstand.
Op het beroemde Banket van de Fazant, een Bourgondisch hoffeest in Rijsel in 1454, draagt hij de titel van chevalier au cigne. Samen met een honderdtal andere aanwezigen legt hij de eed af dat hij hertog Filips de Goede zal volgen op kruistocht naar Constantinopel, dat een jaar tevoren door de Turken was veroverd. Die kruistocht zal echter nooit plaatsvinden.
Tijdens het negende kapittel van de Orde van het Gulden Vlies in Den Haag (1456) wordt hij opgenomen als ridder.
Tussen 1465 en 1473 dient hij als kapitein in het leger van Karel de Stoute tijdens zijn campagnes in het noorden van Frankrijk, Luik en Gelderland. In 1472 benoemt Karel hem samen met drie andere edelen tot generaal in de oorlog van de Bourgondische hertog tegen de Franse koning Lodewijk XI. In 1475 stelt Karel hem aan tot stadhouder-generaal van de Nederlanden alvorens op krijgstocht naar Lotharingen te vertrekken.
Bij de dood van Karel in januari 1477 stelt zijn (dan nog ongehuwde) dochter, de nieuwe hertogin Maria van Bourgondië, hem opnieuw aan als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In april van dat jaar huwt Maria met aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk. Een jaar later, op het kapittel van het Gulden Vlies in Brugge, wordt Maximiliaan opgenomen in de ridderorde en aangesteld tot haar soeverein. Adolf van Kleef, als hoogste in rang aanwezig bij de ceremonie, slaat Maximiliaan tot ridder.
Nog in 1478 treedt Adolf op als peter van de pasgeboren zoon van Maria, de latere aartshertog Filips de Schone. Als de jongen drie jaar is, slaat Adolf hem tot ridder op het kapittel van het Gulden Vlies in ’s-Hertogenbosch.
Van 1477 tot 1482 oefent hij de functie van gouverneur en kapitein-generaal (militair bevelhebber) van het graafschap Henegouwen uit (1477-1482).
In 1482 sterft Maria na een jachtongeval in de bossen van Wijnendale, op het domein van Adolf van Kleef. In juni 1483 later stelt Maximiliaan, onder druk van de Vlamingen, een regentschapsraad aan om in naam van de minderjarige Filips de Schone Vlaanderen te besturen. Als verwant van de dynastie wordt Adolf van Kleef een van de leden. In oktober van jaar ontneemt Maximiliaan echter de bevoegdheden van de regentschapsraad, die niettemin blijft doorregeren.
Het autoritaire optreden van Maximiliaan jaagt de Vlaamse steden en de adel tegen de Habsburger in het verzet. Adolf kiest het kamp van de opstandelingen en wordt een van hun leiders. In mei 1484 neemt hij (samen met Filips van Bourgondië) ontslag uit de regentschapsraad. Na een kortstondige vrede met Maximiliaan in juni 1485 (Vrede van Sluis), barst de burgeroorlog in september 1487 opnieuw los. In het nauw gedreven door de Duitse troepen van Maximiliaan, moet hij zich in 1490 overgeven.
In september 1492, na de eindoverwinning van Maximiliaan, overlijdt hij in Zeeland. Zijn lichaam wordt naar Brussel gevoerd, waar hij een welhaast vorstelijke begrafenis krijgt in de Dominicanenkerk.
Nakomelingen
Behalve zijn wettige zoon Filips van Kleef, die zijn vader opvolgt in zijn heerlijkheden, laat Adolf ook een natuurlijke zoon, Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein, na.
Residenties, adellijke titels, huwelijken en kinderen
Zijn eerste residentie is gelegen in Zierikzee. Het Hof van Kleef wordt als woonst van Adolf voor het eerst vermeld in 1445. De grond waarop het gebouwd is, behoorde waarschijnlijk al lange tijd (voor 1300) tot het geslacht van de graven van Kleef.
In 1450 schenkt zijn vader hem de heerlijkheden Ravenstein, Herpen en Uden. Vanaf dan is Adolf van Kleef gekend als heer van Ravenstein. Die titel onderscheidt hem van zijn vader en naamgenoot, de hertog van Kleef.
In 1453 huwt hij met Beatrix van Portugal, dochter van koning Peter van Portugal. Als gevolg van zijn huwelijkscontract wordt hij ook heer van Dreischor bij Zierikzee in Zeeland. In 1456 bevalt Beatrix van een zoon, Filips van Kleef, die de enige wettige nakomeling van Adolf wordt. Een jaar later krijgt hij nog een dochtertje, Louise van Kleef, maar zij sterft binnen het jaar. Beatrix zelf overlijdt in 1462.
Bij het overlijden van zijn moeder Maria van Bourgondië in 1463 verwerft hij—bovenop de heerlijkheden die hij al in zijn bezit heeft—ook het kasteel en de heerlijkheid Wijnendale. Het wordt zijn belangrijkste buitenverblijf. Hij spaart kosten noch moeite om van het kasteel een schitterend jachtslot te maken. In 1488 schenkt hij de titel van Wijnendale aan zijn enige zoon Filips.
In 1470 hertrouwt hij met Anna van Bourgondië (ca. 1435-1508), een natuurlijke dochter van hertog Filips de Goede en weduwe van Adriaan van Borsele, een Zeeuwse edelman en kamerheer van Filips de Goede. Zij bezit het waterslot van West-Souburg bij Middelburg (later slot Sint-Aldegonde genoemd), dat door Adolf als buitenverblijf wordt gebruikt. Ze verwerft ook een huis in Brugge (Molenmeers) dat eveneens door Adolf wordt bewoond, vandaar de benaming Hof van Ravenstein. Hij bezit gelijknamige stadspaleizen in Gent (Onderbergen), Brugge (Molenmeers) en Brussel (Kunstberg), die overigens vandaag nog bestaan.
Militaire en politieke carrière
Intussen maakt hij naam als militair en toernooiridder. Vanaf 1443 neemt hij aan alle grote krijgsverrichtingen van de Bourgondische hertogen deel. Zijn riddersporen verdient hij tijdens de Slag bij Gavere (1453), waarmee het Bourgondische leger een einde maakt aan de Gentse Opstand.
Op het beroemde Banket van de Fazant, een Bourgondisch hoffeest in Rijsel in 1454, draagt hij de titel van chevalier au cigne. Samen met een honderdtal andere aanwezigen legt hij de eed af dat hij hertog Filips de Goede zal volgen op kruistocht naar Constantinopel, dat een jaar tevoren door de Turken was veroverd. Die kruistocht zal echter nooit plaatsvinden.
Tijdens het negende kapittel van de Orde van het Gulden Vlies in Den Haag (1456) wordt hij opgenomen als ridder.
Tussen 1465 en 1473 dient hij als kapitein in het leger van Karel de Stoute tijdens zijn campagnes in het noorden van Frankrijk, Luik en Gelderland. In 1472 benoemt Karel hem samen met drie andere edelen tot generaal in de oorlog van de Bourgondische hertog tegen de Franse koning Lodewijk XI. In 1475 stelt Karel hem aan tot stadhouder-generaal van de Nederlanden alvorens op krijgstocht naar Lotharingen te vertrekken.
Bij de dood van Karel in januari 1477 stelt zijn (dan nog ongehuwde) dochter, de nieuwe hertogin Maria van Bourgondië, hem opnieuw aan als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In april van dat jaar huwt Maria met aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk. Een jaar later, op het kapittel van het Gulden Vlies in Brugge, wordt Maximiliaan opgenomen in de ridderorde en aangesteld tot haar soeverein. Adolf van Kleef, als hoogste in rang aanwezig bij de ceremonie, slaat Maximiliaan tot ridder.
Nog in 1478 treedt Adolf op als peter van de pasgeboren zoon van Maria, de latere aartshertog Filips de Schone. Als de jongen drie jaar is, slaat Adolf hem tot ridder op het kapittel van het Gulden Vlies in ’s-Hertogenbosch.
Van 1477 tot 1482 oefent hij de functie van gouverneur en kapitein-generaal (militair bevelhebber) van het graafschap Henegouwen uit (1477-1482).
In 1482 sterft Maria na een jachtongeval in de bossen van Wijnendale, op het domein van Adolf van Kleef. In juni 1483 later stelt Maximiliaan, onder druk van de Vlamingen, een regentschapsraad aan om in naam van de minderjarige Filips de Schone Vlaanderen te besturen. Als verwant van de dynastie wordt Adolf van Kleef een van de leden. In oktober van jaar ontneemt Maximiliaan echter de bevoegdheden van de regentschapsraad, die niettemin blijft doorregeren.
Het autoritaire optreden van Maximiliaan jaagt de Vlaamse steden en de adel tegen de Habsburger in het verzet. Adolf kiest het kamp van de opstandelingen en wordt een van hun leiders. In mei 1484 neemt hij (samen met Filips van Bourgondië) ontslag uit de regentschapsraad. Na een kortstondige vrede met Maximiliaan in juni 1485 (Vrede van Sluis), barst de burgeroorlog in september 1487 opnieuw los. In het nauw gedreven door de Duitse troepen van Maximiliaan, moet hij zich in 1490 overgeven.
In september 1492, na de eindoverwinning van Maximiliaan, overlijdt hij in Zeeland. Zijn lichaam wordt naar Brussel gevoerd, waar hij een welhaast vorstelijke begrafenis krijgt in de Dominicanenkerk.
Nakomelingen
Behalve zijn wettige zoon Filips van Kleef, die zijn vader opvolgt in zijn heerlijkheden, laat Adolf ook een natuurlijke zoon, Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein, na.
205 Anna van Bourgondië is geboren in 1404, dochter van Jan Zonder Vrees (zie 175) en Margaretha van Beieren-Straubing. Anna is overleden op vrijdag 14 november 1432 in Parijs, 27 of 28 jaar oud. Anna trouwde met Jan (John Plantagenet ) van Bedford. Jan is geboren op zondag 20 juni 1389. Jan is overleden op woensdag 14 september 1435, 46 jaar oud.
Notitie bij Jan: Zijn broer Hendrik V van Engeland maakte hem in 1414 graaf van Kendal, graaf van Richmond en hertog van Bedford. Jan was gehuwd met Anna, dochter van Jan zonder Vrees, en na haar dood in het kraambed in 1432 met Jacquetta van Luxemburg. Dit huwelijk eindigde kinderloos met Jans dood in 1435.
Na de dood van Hendrik V van Engeland in 1422, werd Jan regent van Frankrijk voor zijn neefje Hendrik, die hij in Parijs liet kronen. Bedford versloeg de Fransen diverse keren, maar stootte nadien op Jeanne d’Arc die hij in 1431 liet ombrengen in Rouen. Bedford stierf in 1435 tijdens de onderhandelingen voor het Vrede van Rouen. Bedford bestelde verschillende verluchte manuscripten, zoals het getijdenboek dat bekendstaat als de Bedford Hours.
Hij was een zoon van Hendrik IV van Engeland en van Maria de Bohun
Na de dood van Hendrik V van Engeland in 1422, werd Jan regent van Frankrijk voor zijn neefje Hendrik, die hij in Parijs liet kronen. Bedford versloeg de Fransen diverse keren, maar stootte nadien op Jeanne d’Arc die hij in 1431 liet ombrengen in Rouen. Bedford stierf in 1435 tijdens de onderhandelingen voor het Vrede van Rouen. Bedford bestelde verschillende verluchte manuscripten, zoals het getijdenboek dat bekendstaat als de Bedford Hours.
Hij was een zoon van Hendrik IV van Engeland en van Maria de Bohun
206 Agnes van Bourgondië is geboren in 1407, dochter van Jan Zonder Vrees (zie 175) en Margaretha van Beieren-Straubing. Agnes is overleden op zondag 1 december 1476, 68 of 69 jaar oud. Agnes trouwde, 17 of 18 jaar oud, in 1425 met Karel I van Bourbon, 23 of 24 jaar oud. Karel is geboren in 1401. Karel is overleden op zaterdag 4 december 1456 in Moulins, 54 of 55 jaar oud.
Notitie bij Karel: Sinds 1412 was hij al verloofd met Agnes van Bourgondië (1407-1476) , dochter van Jan zonder Vrees, maar huwde pas in 1425 met haar. Tijdens de gevangenschap van zijn vader in Engeland, liet Karel het bestuur tot 1427 over aan zijn moeder en deed zelf voor Karel VII van Frankrijk een aantal opdrachten in Guyenne en Languedoc . Na zijn huwelijk in 1425 stond hij een goede verstandhouding met Bourgondië voor. Op het einde van zijn regering werd hij een trouw hoveling en voerde de kunstzinnige hertog een schitterende hofhouding in Moulins.
Kind van Agnes en Karel:
1 Isabella van Bourbon, geboren in 1436. Volgt 207.
207 Isabella van Bourbon is geboren in 1436, dochter van Karel I van Bourbon en Agnes van Bourgondië (zie 206). Isabella is overleden op woensdag 25 september 1465, 28 of 29 jaar oud.
Notitie bij Isabella: dochter van Karel I van Bourbon en Agnes van Bourgondië
Isabella trouwde, 17 of 18 jaar oud, op woensdag 30 oktober 1454 in Rijsel met Karel de Stoute van Bourgondië, 20 jaar oud. Zie 181 voor persoonsgegevens van Karel. Kind van Isabella en Karel: zie 181.
208 Isabella van Bourgondië is geboren na 1407, dochter van Jan Zonder Vrees (zie 175) en Margaretha van Beieren-Straubing. Isabella is overleden in 1412, ten hoogste 5 jaar oud. Isabella trouwde met Olivier van Châtillon. Olivier is overleden op maandag 28 september 1433.
Notitie bij Olivier: Hij was de oudste zoon van Jan I van Châtillon en van Margaretha van Clisson. Hij was gehuwd met Isabella, dochter van Jan zonder Vrees. Zijn moeder meende op deze wijze zijn aanspraken op de opvolging in Bretagne kracht te kunnen bijzetten. In een tweede huwelijk was hij getrouwd met Johanna van Lalaing, vrouwe van Quiévrain.
Hij was zijn vader in 1404 opgevolgd als graaf van Penthièvre, maar stierf zonder nakomelingen in 1433. Zijn ganse regering lag hij overhoop met de hertogen van Bretagne, die de familie Penthièvre verdreven uit hun gebied. Zijn broer Willem werd van 1420 tot 1448 gevangen gehouden in Bretagne.
Hij was zijn vader in 1404 opgevolgd als graaf van Penthièvre, maar stierf zonder nakomelingen in 1433. Zijn ganse regering lag hij overhoop met de hertogen van Bretagne, die de familie Penthièvre verdreven uit hun gebied. Zijn broer Willem werd van 1420 tot 1448 gevangen gehouden in Bretagne.
209 Margaretha van Bourgondië is geboren in 1375, dochter van Filips II de Stoute van Bourgondië (zie 174) en Margareta VAN MALE (zie 264). Margaretha is overleden in 1442, 66 of 67 jaar oud. Margaretha trouwde met Willem VI Van Holland. Willem is geboren op zaterdag 5 april 1365 in Den Haag, zoon van Albrecht (Aalbrecht) van Beieren en Margaretha van Brieg. Willem is overleden op maandag 31 mei 1417 in Bouchain, 52 jaar oud.
Notitie bij Willem: Hij was de zoon van Albrecht van Beieren en Margaretha van Brieg. Over zijn jeugd is weinig bekend. In 1404 nam hij het graafschap van Holland van zijn vader over. Vanwege de grote allure met bijpassende pracht en praal die hij van jongsaf aan voerde, was Willem zwaar in de schulden geraakt en had veel van zijn domeinen, landen en heerlijkheden aan verscheidene leden van het ridderschap moeten verkopen of belenen. Zijn in 1406 aangestelde thesaurier en hofmeester, de Amsterdamse koopman Willem Eggert van Gendt verloste hem echter in korte tijd van zijn schulden en zorgde ervoor dat de graaf alle verkochte en onderpande landen en goederen kon aflossen of weer terug kon kopen. Zelfs winst wist deze hofmeester voor zijn graaf te maken, zodat Willem VI een van de rijkste en machtigste vorsten van het Roomse rijk werd.
Graaf Willem verzette zich tegen zijn vader in de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Hij was mogelijk verantwoordelijk voor de moord op diens minnares Aleid van Poelgeest (1392). Vader en zoon verzoenden zich echter in 1394. In 1401 kwam Willem in conflict met Jan V van Arkel, een van zijn landheren, die hem niet meer wilde dienen: daaruit ontstonden de Arkelse Oorlogen. Na elf jaar kwam het Land van Arkel weer in Hollandse handen. Willem werd in 1417 opgevolgd door zijn dochter Jacoba.
Graaf Willem verzette zich tegen zijn vader in de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Hij was mogelijk verantwoordelijk voor de moord op diens minnares Aleid van Poelgeest (1392). Vader en zoon verzoenden zich echter in 1394. In 1401 kwam Willem in conflict met Jan V van Arkel, een van zijn landheren, die hem niet meer wilde dienen: daaruit ontstonden de Arkelse Oorlogen. Na elf jaar kwam het Land van Arkel weer in Hollandse handen. Willem werd in 1417 opgevolgd door zijn dochter Jacoba.
Heerlijkheid:
| graaf van Holland en Zeeland, als Willem II hertog van Beieren-Straubing en als Willem IV graaf van Henegouwen. |
Kind van Margaretha en Willem:
1 Jacoba van Beieren, geboren op zaterdag 16 juli 1401 in Le Quesnoy. Volgt 210.
210 Jacoba van Beieren is geboren op zaterdag 16 juli 1401 in Le Quesnoy, dochter van Willem VI Van Holland en Margaretha van Bourgondië (zie 209). Jacoba is overleden op dinsdag 9 oktober 1436 in Slot Teylingen, 35 jaar oud.
Jacoba:
Notitie bij Jacoba: In 1406, dus op 5-jarige leeftijd, werd ze uitgehuwelijkt aan de Franse prins Jan van Touraine. Toen zij 14 was werd dat huwelijk voltrokken in Den Haag. Na 2 jaar overleed Jan van Touraine en was Jacoba weduwe. In 1417 overleed haar vader graaf Willem VI van Holland. Zij volgde haar vader op, maar haar oom, de Luikse bisschop Jan VI van Beieren, kreeg Holland toegewezen van de Duitse keizer Sigismund. De strijd tussen Jacoba en Jan betekende een oplaaiing van de Hoekse en Kabeljauwse twisten.
In 1418 trouwde Jacoba met haar neef Jan IV van Brabant. Ze kreeg hiervoor toestemming van paus Martinus V. Er was veel protest tegen dit huwelijk; zo waren onder meer Holland en Zeeland tegen. Onder druk van keizer Sigismund werd de pauselijke toestemming later ingetrokken. Omdat hij zijn financiële verplichtingen niet kon nakomen, verpandde Jan IV het grondgebied van Jacoba voor 12 jaar aan haar vijand Jan van Beieren. Jacoba liet hierop het huwelijk ongeldig verklaren en vertrok naar Engeland, waar zij in 1422 in het huwelijk trad met Humphrey van Gloucester.
Samen met Humphrey ging zij in 1424 terug naar Holland om de strijd op te nemen tegen haar ex-echtgenoot Jan IV, die gesteund werd door Filips van Bourgondië (ook wel Filips de Goede genoemd). Toen Humphrey van Gloucester haar in 1425 in de steek liet voor een hofdame, gaf Jacoba van Beieren de strijd op. Ze gaf zich over aan Filips van Bourgondië en werd in Gent gevangengezet.
Toen haar oom Jan van Beieren in 1425 overleed, kwamen zijn gebieden in handen van Filips de Goede, hertog van Bourgondië. Jan IV werd graaf van Holland en Zeeland. De Hoeken verzetten zich hiertegen en besloten Jacoba van Beieren te bevrijden. De edellieden Spiering en Aalburg van het Schuttersgilde St. Joris van Heusden (opgericht in 1356) slaagden erin Jacoba van Beieren te ontmoeten en met haar werd een ontsnappingsplan gemaakt. Jacoba en haar kamenier deden naar binnengesmokkelde mannenkleren aan en liepen simpel het kasteel waar ze gevangen zaten uit. Buiten wachtten Spiering en Aalburg met paarden en het viertal wist te ontkomen via Breda en Woudrichem naar Vianen.
Jacoba van Beieren nam de strijd tegen Filips de Goede weer op in de driehoek Gouda - Oudewater - Schoonhoven. Drie jaar later moest ze echter vrede sluiten. In dit vredesverdrag (de Zoen van Delft) werd bepaald dat Filips erfgenaam van Jacoba van Beieren zou worden en dat zij niet meer in het huwelijk mocht treden. Jacoba bleef in naam nog gravin van Holland, maar moest feitelijk vrijwel alle macht afstaan.
Enkele jaren later trad ze toch in het huwelijk met Frank van Borssele. Doordat ze hiermee haar belofte schond, moest ze definitief afstand doen van al haar macht. Ze trok zich terug op het slot Teylingen, waar ze in 1436 op 35-jarige leeftijd aan tuberculose overleed. Het is onbekend waar Jacoba van Beieren ligt begraven. Er zijn aanwijzingen dat ze in de Nederlandse Hervormde Kerk in Sint-Maartensdijk (waar haar echtgenoot Frank van Borssele talrijke bezittingen had) is begraven. Volgens een mogelijk meer betrouwbare bron is Jacoba begraven in de hofkerk te Den Haag naast haar vader en grootvader (Albrecht van Beieren). De hofkerk stond aan de westzijde (hofvijver) van het huidige Binnenhof en is enkele eeuwen later door brand verwoest. Op deze plek staan nu de gebouwen van van het huidige regeringscentrum.
In 1418 trouwde Jacoba met haar neef Jan IV van Brabant. Ze kreeg hiervoor toestemming van paus Martinus V. Er was veel protest tegen dit huwelijk; zo waren onder meer Holland en Zeeland tegen. Onder druk van keizer Sigismund werd de pauselijke toestemming later ingetrokken. Omdat hij zijn financiële verplichtingen niet kon nakomen, verpandde Jan IV het grondgebied van Jacoba voor 12 jaar aan haar vijand Jan van Beieren. Jacoba liet hierop het huwelijk ongeldig verklaren en vertrok naar Engeland, waar zij in 1422 in het huwelijk trad met Humphrey van Gloucester.
Samen met Humphrey ging zij in 1424 terug naar Holland om de strijd op te nemen tegen haar ex-echtgenoot Jan IV, die gesteund werd door Filips van Bourgondië (ook wel Filips de Goede genoemd). Toen Humphrey van Gloucester haar in 1425 in de steek liet voor een hofdame, gaf Jacoba van Beieren de strijd op. Ze gaf zich over aan Filips van Bourgondië en werd in Gent gevangengezet.
Toen haar oom Jan van Beieren in 1425 overleed, kwamen zijn gebieden in handen van Filips de Goede, hertog van Bourgondië. Jan IV werd graaf van Holland en Zeeland. De Hoeken verzetten zich hiertegen en besloten Jacoba van Beieren te bevrijden. De edellieden Spiering en Aalburg van het Schuttersgilde St. Joris van Heusden (opgericht in 1356) slaagden erin Jacoba van Beieren te ontmoeten en met haar werd een ontsnappingsplan gemaakt. Jacoba en haar kamenier deden naar binnengesmokkelde mannenkleren aan en liepen simpel het kasteel waar ze gevangen zaten uit. Buiten wachtten Spiering en Aalburg met paarden en het viertal wist te ontkomen via Breda en Woudrichem naar Vianen.
Jacoba van Beieren nam de strijd tegen Filips de Goede weer op in de driehoek Gouda - Oudewater - Schoonhoven. Drie jaar later moest ze echter vrede sluiten. In dit vredesverdrag (de Zoen van Delft) werd bepaald dat Filips erfgenaam van Jacoba van Beieren zou worden en dat zij niet meer in het huwelijk mocht treden. Jacoba bleef in naam nog gravin van Holland, maar moest feitelijk vrijwel alle macht afstaan.
Enkele jaren later trad ze toch in het huwelijk met Frank van Borssele. Doordat ze hiermee haar belofte schond, moest ze definitief afstand doen van al haar macht. Ze trok zich terug op het slot Teylingen, waar ze in 1436 op 35-jarige leeftijd aan tuberculose overleed. Het is onbekend waar Jacoba van Beieren ligt begraven. Er zijn aanwijzingen dat ze in de Nederlandse Hervormde Kerk in Sint-Maartensdijk (waar haar echtgenoot Frank van Borssele talrijke bezittingen had) is begraven. Volgens een mogelijk meer betrouwbare bron is Jacoba begraven in de hofkerk te Den Haag naast haar vader en grootvader (Albrecht van Beieren). De hofkerk stond aan de westzijde (hofvijver) van het huidige Binnenhof en is enkele eeuwen later door brand verwoest. Op deze plek staan nu de gebouwen van van het huidige regeringscentrum.
Heerlijkheid:
| gravin van Holland en Zeeland en hertogin van Beieren |
(1) trouwde, ongeveer 16 jaar oud, omstreeks 1417 in Den Haag met Jan van Touraine, ongeveer 19 jaar oud. Zie 173 voor persoonsgegevens van Jan.
(2) trouwde, 16 of 17 jaar oud, in 1418 met Jan IV van Brabant, 14 of 15 jaar oud. Zie 212 voor persoonsgegevens van Jan.
(3) trouwde, 20 of 21 jaar oud, in 1422 met Humphrey Plantagenet van Gloucester, 31 of 32 jaar oud. Humphrey is geboren op maandag 3 oktober 1390, zoon van Hendrik IV Van Engeland en Maria van Bohun. Humphrey is overleden op donderdag 23 februari 1447 in Bury St. Edmunds, 56 jaar oud.
Notitie bij Humphrey: In 1436 huwde Humphrey met zijn oude liefde Eleonora Cobham (ca. 1400 – ca. 1452 of 1454), zij kregen twee kinderen:
Arthur (-1447)
Antigone, gehuwd met Henry Grey en met Johan d’Amancier.
In 1441 werd zijn (tweede) vrouw beschuldigd van hekserij tegen de koning, ze werd schuldig bevonden en overleed te Peel Castle, op Isle of Man.
Humphrey werd in 1447, na aanwijzingen van zijn vrouw, gearresteerd wegens landverraad en stierf kort daarna in een kerker.
Arthur (-1447)
Antigone, gehuwd met Henry Grey en met Johan d’Amancier.
In 1441 werd zijn (tweede) vrouw beschuldigd van hekserij tegen de koning, ze werd schuldig bevonden en overleed te Peel Castle, op Isle of Man.
Humphrey werd in 1447, na aanwijzingen van zijn vrouw, gearresteerd wegens landverraad en stierf kort daarna in een kerker.
Heerlijkheid:
| hertog van Gloucester en na het overlijden van zijn broer Hendrik V van Engeland in 1422 werd hij regent van Engeland voor zijn neefje Hendrik VI. |
211 Anton van Bourgondië is geboren in augustus 1384, zoon van Filips II de Stoute van Bourgondië (zie 174) en Margareta VAN MALE (zie 264). Anton is overleden op vrijdag 25 oktober 1415 in Azincourt, 31 jaar oud.
Anton:
Notitie bij Anton: Anton verwierf op vrij gecompliceerde wijze zijn hertogelijke titel. In 1396 stelde de kinderloze Johanna, hertogin van Brabant, haar nicht Margaretha van Male en haar zonen officieel aan als haar erfgenamen. Margaretha was immers de dochter van Johanna’s zuster. Nadat deze opvolgingsregeling ook door de Staten van Brabant in 1401 was bekrachtigd, droeg Johanna het feitelijke bestuur van Brabant over aan Margaretha, die haar zoon Anton als ruwaard (1) aanstelde. In hetzelfde jaar werd Anton gemachtigd de titel van hertog van Limburg te voeren. Op 21 februari 1402 trouwde hij in Arras met Johanna van Saint-Pol, de dochter van Walram III van Luxemburg-Ligny.
Na het overlijden van zijn moeder (1405) kreeg hij het voogdijschap over Antwerpen, dat op die manier opnieuw werd verenigd met Brabant, waarvan het sinds 1356 was gescheiden. Na de dood van hertogin Johanna van Brabant in 1406 onderschreef Anton op 18 december 1406 de Blijde Inkomst. Enkele maanden voordien had hij met zijn broer Jan zonder Vrees en zijn zwager Willem VI, graaf van Holland-Zeeland en van Henegouwen een familieverbond gesloten.
Na het overlijden van zijn eerste vrouw Johanna van Saint-Pol in 1407, die hem drie kinderen had geschonken, onder andere Jan en Filips, hertrouwde hij op 16 juli 1409 Elisabeth van Görlitz, eveneens uit het Luxemburgse Huis, een dochter van Jan van Gorizia. Dit huwelijk verschafte hem in 1411 de titel van hertog van Luxemburg, alsook de keizerlijke erkenning van zijn opvolging in Brabant. Toch waren er drie veldtochten (1412-1414) nodig om de Luxemburgse adel te onderwerpen.
Inmiddels nam de strijd om de macht in Frankrijk, waarbij Anton zijn broer Jan zonder Vrees steunde, een hachelijke wending. Anton wist zich uit de dreigende omsingeling van het Bourgondische kamp te redden door de Vrede van Atrecht (4 sept. 1414) tot stand te brengen. Nadien bleef hij trouw aan de Franse koning in wiens dienst hij sneuvelde in de Slag bij Azincourt. In het hertogdom Brabant werd hij opgevolgd door zijn oudste zoon, Jan IV van Brabant.
Onder hertog Anton werd de administratie en het financiewezen van het hertogdom Brabant grondig hervormd. Naar Frans-Bourgondisch voorbeeld werd een Rekenkamer en een Raadkamer te Vilvoorde opgericht (1406) en werd er een kanselier van Brabant aangesteld. Deze nieuwe instellingen stuitten aanvankelijk op verzet van de steden Antwerpen, Brussel en ’s-Hertogenbosch, omdat zekere van hun privileges werden aangetast. Anton heeft de Brabantse belangen uiteindelijk steeds verdedigd en de oude band van het hertogdom met het Duitse Rijk weten te verzwakken.
(1) Een ruwaard (ook: ruwaart) was tijdens de middeleeuwen een functionaris die namens de landsheer een stad of gewest bestuurde. Meer bepaald werd de term gebruikt voor een voogd of regent namens een vorst die niet in staat was te regeren.
In het hertogdom Brabant werd de term korte tijd gebruikt voor de tijdelijke regent in afwachting van erkenning van de landsheer door alle belanghebbenden (Filips van Saint-Pol). Na de intocht van Willem van Oranje te Brussel werd hem de titel van Ruwaard van Brabant gegeven, ter vervanging van Filips II van Spanje, die men voorlopig, en vanaf de goedkeuring van het Plakkaat van Verlatinghe in 1581 voorgoed ongeschikt vond om nog langer hertog van Brabant te zijn.
In het Graafschap Holland had de term ruwaard veeleer de betekenis van voogd. Albrecht van Beieren was bijvoorbeeld de ruwaard ter vervanging van zijn krankzinnige broer Willem V van Holland.
Na het overlijden van zijn moeder (1405) kreeg hij het voogdijschap over Antwerpen, dat op die manier opnieuw werd verenigd met Brabant, waarvan het sinds 1356 was gescheiden. Na de dood van hertogin Johanna van Brabant in 1406 onderschreef Anton op 18 december 1406 de Blijde Inkomst. Enkele maanden voordien had hij met zijn broer Jan zonder Vrees en zijn zwager Willem VI, graaf van Holland-Zeeland en van Henegouwen een familieverbond gesloten.
Na het overlijden van zijn eerste vrouw Johanna van Saint-Pol in 1407, die hem drie kinderen had geschonken, onder andere Jan en Filips, hertrouwde hij op 16 juli 1409 Elisabeth van Görlitz, eveneens uit het Luxemburgse Huis, een dochter van Jan van Gorizia. Dit huwelijk verschafte hem in 1411 de titel van hertog van Luxemburg, alsook de keizerlijke erkenning van zijn opvolging in Brabant. Toch waren er drie veldtochten (1412-1414) nodig om de Luxemburgse adel te onderwerpen.
Inmiddels nam de strijd om de macht in Frankrijk, waarbij Anton zijn broer Jan zonder Vrees steunde, een hachelijke wending. Anton wist zich uit de dreigende omsingeling van het Bourgondische kamp te redden door de Vrede van Atrecht (4 sept. 1414) tot stand te brengen. Nadien bleef hij trouw aan de Franse koning in wiens dienst hij sneuvelde in de Slag bij Azincourt. In het hertogdom Brabant werd hij opgevolgd door zijn oudste zoon, Jan IV van Brabant.
Onder hertog Anton werd de administratie en het financiewezen van het hertogdom Brabant grondig hervormd. Naar Frans-Bourgondisch voorbeeld werd een Rekenkamer en een Raadkamer te Vilvoorde opgericht (1406) en werd er een kanselier van Brabant aangesteld. Deze nieuwe instellingen stuitten aanvankelijk op verzet van de steden Antwerpen, Brussel en ’s-Hertogenbosch, omdat zekere van hun privileges werden aangetast. Anton heeft de Brabantse belangen uiteindelijk steeds verdedigd en de oude band van het hertogdom met het Duitse Rijk weten te verzwakken.
(1) Een ruwaard (ook: ruwaart) was tijdens de middeleeuwen een functionaris die namens de landsheer een stad of gewest bestuurde. Meer bepaald werd de term gebruikt voor een voogd of regent namens een vorst die niet in staat was te regeren.
In het hertogdom Brabant werd de term korte tijd gebruikt voor de tijdelijke regent in afwachting van erkenning van de landsheer door alle belanghebbenden (Filips van Saint-Pol). Na de intocht van Willem van Oranje te Brussel werd hem de titel van Ruwaard van Brabant gegeven, ter vervanging van Filips II van Spanje, die men voorlopig, en vanaf de goedkeuring van het Plakkaat van Verlatinghe in 1581 voorgoed ongeschikt vond om nog langer hertog van Brabant te zijn.
In het Graafschap Holland had de term ruwaard veeleer de betekenis van voogd. Albrecht van Beieren was bijvoorbeeld de ruwaard ter vervanging van zijn krankzinnige broer Willem V van Holland.
Heerlijkheid:
| hertog van Brabant en Limburg van 1406 tot aan zijn dood. |
(1) trouwde, 17 of 18 jaar oud, in 1402 met Johanna van Saint-Pol. Zie 244 voor persoonsgegevens van Johanna.
(2) trouwde, 24 jaar oud, op dinsdag 16 juli 1409 met Elisabeth van Görlitz, 18 jaar oud. Elisabeth is geboren in november 1390 in Horovice in Bohemen. Elisabeth is overleden op dinsdag 3 augustus 1451 in Trier, 60 jaar oud. Elisabeth trouwde later in 1418 met Jan VI zonder genade van Beieren (±1374-1425).
Notitie bij Elisabeth: een kleindochter van keizer Karel IV van het Heilige Roomse Rijk, was hertogin van Luxemburg van 1412 tot 1443, doordat zij Luxemburg kreeg van de afgezette Wenceslaus II. Toch regeerde zij niet al die tijd, aangezien ze tweemaal getrouwd is geweest en haar echtgenoten optraden als de regerende hertogen.
Elisabeth, die ook de titel ’Hertogin van Görlitz’ droeg, als dochter van hertog Johan van Görlitz, had haar jeugd in Praag doorgebracht, onder voogdijschap van haar oom, keizer Wenceslaus (II).
Haar eerste echtgenoot, Antoon, was tevens hertog van Brabant en Limburg. Hij was de tweede zoon van Filips de Stoute en Margaretha van Male. Voordat hij Elisabeth in 1409 huwde, was hij getrouwd geweest met Johanna van Saint-Pol, maar zij was in 1407 overleden.
Na de dood van haar eerste man, in 1415, hertrouwde Elisabeth in 1418 met Jan van Beieren, tevens de prins-bisschop van Luik. Deze zoon van graaf Albrecht van Holland maakte tegenover gravin Jacoba van Beieren van Holland aanspraak op Holland, maar overleed in 1425 kinderloos.
Zij had na het overlijden van Jan moeite haar gezag te handhaven en stelde daarom hertog Filips de Goede van Bourgondië in 1441 aan als ruwaard. In 1443 deed zij afstand van Luxemburg tegen een lijfrente. Luxemburg werd toen ingelijfd bij de Bourgondische erflanden en Filips de Goede volgde haar op als hertog ’bij verpanding’.
Elisabeth, die ook de titel ’Hertogin van Görlitz’ droeg, als dochter van hertog Johan van Görlitz, had haar jeugd in Praag doorgebracht, onder voogdijschap van haar oom, keizer Wenceslaus (II).
Haar eerste echtgenoot, Antoon, was tevens hertog van Brabant en Limburg. Hij was de tweede zoon van Filips de Stoute en Margaretha van Male. Voordat hij Elisabeth in 1409 huwde, was hij getrouwd geweest met Johanna van Saint-Pol, maar zij was in 1407 overleden.
Na de dood van haar eerste man, in 1415, hertrouwde Elisabeth in 1418 met Jan van Beieren, tevens de prins-bisschop van Luik. Deze zoon van graaf Albrecht van Holland maakte tegenover gravin Jacoba van Beieren van Holland aanspraak op Holland, maar overleed in 1425 kinderloos.
Zij had na het overlijden van Jan moeite haar gezag te handhaven en stelde daarom hertog Filips de Goede van Bourgondië in 1441 aan als ruwaard. In 1443 deed zij afstand van Luxemburg tegen een lijfrente. Luxemburg werd toen ingelijfd bij de Bourgondische erflanden en Filips de Goede volgde haar op als hertog ’bij verpanding’.
Kinderen van Anton en Johanna:
1 Jan IV van Brabant, geboren op donderdag 11 januari 1403 in Atrecht. Volgt 212.
2 Filips van Saint-Pol, geboren op vrijdag 25 juli 1404 in Brussel?. Filips is overleden op vrijdag 4 augustus 1430 in Leuven, 26 jaar oud.
Notitie bij Filips: Hij kreeg de bezittingen van zijn moeder als apanage, maar raakte precies hierdoor nauw betrokken bij de strijd tussen Bourgondiërs en Armagnacs in Frankrijk. Toen zijn broer Jan IV van Brabant in conflict kwam met zijn onderdanen, werd Filips in 1420 door de Staten van Brabant als plaatsvervanger (ruwaard) aangesteld. In die hoedanigheid is hij erin geslaagd het overwicht van de patriciërs in het Brusselse stadsbestuur te breken. Ondanks de verzoening tussen Jan IV en de Staten van Brabant bleef hij er zich (tot 11 oktober 1421) als ruwaard gedragen.
In 1427 volgde hij zijn broer op als hertog van Brabant, maar hij voerde toen door zijn toenaderingspogingen tot Frankrijk een zelfstandige politiek. Na zijn vroegtijdig overlijden ging het hertogdom naar Filips de Goede, die hij in 1426 als erfgenaam had erkend. Op die manier verloor het hertogdom Brabant zijn formele zelfstandigheid, en werd het deel van het Bourgondische Rijk.
In 1427 volgde hij zijn broer op als hertog van Brabant, maar hij voerde toen door zijn toenaderingspogingen tot Frankrijk een zelfstandige politiek. Na zijn vroegtijdig overlijden ging het hertogdom naar Filips de Goede, die hij in 1426 als erfgenaam had erkend. Op die manier verloor het hertogdom Brabant zijn formele zelfstandigheid, en werd het deel van het Bourgondische Rijk.
212 Jan IV van Brabant is geboren op donderdag 11 januari 1403 in Atrecht, zoon van Anton van Bourgondië (zie 211) en Johanna van Saint-Pol (zie 244). Jan is overleden op donderdag 17 april 1427 in Brussel, 24 jaar oud.
Jan trouwde, 14 of 15 jaar oud, in 1418 met Jacoba van Beieren, 16 of 17 jaar oud. Zie 210 voor persoonsgegevens van Jacoba.
Notitie bij Jan: Tot zijn meerderjarigheid in 1418 (15 jaar naar het Ripuarische gewoonterecht) stond hij onder regentschap van de Staten van Brabant.
Hij huwde met Jacoba van Beieren, met wie hij echter spoedig in onmin raakte, onder meer vanwege haar bedenkelijke huwelijkstrouw en omdat hij haar belangen als gravin van Holland en Zeeland onvoldoende verdedigde tegen de drijverijen van haar oom Jan van Beieren. Zijn eigenzinnig beleid van centralisatie stuitte in de Brabantse steden op verzet. Toen Jacoba hem in 1420 verliet, kozen de Staten van Brabant partij voor haar en riepen Filips van Saint-Pol, Jans jongere broer, tot ruwaard uit.
Een reactie van de hertog werd verhinderd door een opstand van de Brusselse ambachtsgilden, zodat hij uiteindelijk moest plooien. Als verzoening stond Jan nieuwe stadsprivileges toe, het Nieuw Regiment (1422), dat de macht van de Staten van Brabant nog uitbreidde. Nu keerden de kansen, en steunden de Staten hertog Jan IV tégen zijn echtgenote Jacoba. Haar graafschap Henegouwen werd veroverd en ook in Holland en Zeeland werd Jan in 1425 gehuldigd als graaf.
Hertog Jan IV is vooral bekend als de stichter van de Universiteit van Leuven (1425), de eerste universiteit in de Nederlanden.
Hij huwde met Jacoba van Beieren, met wie hij echter spoedig in onmin raakte, onder meer vanwege haar bedenkelijke huwelijkstrouw en omdat hij haar belangen als gravin van Holland en Zeeland onvoldoende verdedigde tegen de drijverijen van haar oom Jan van Beieren. Zijn eigenzinnig beleid van centralisatie stuitte in de Brabantse steden op verzet. Toen Jacoba hem in 1420 verliet, kozen de Staten van Brabant partij voor haar en riepen Filips van Saint-Pol, Jans jongere broer, tot ruwaard uit.
Een reactie van de hertog werd verhinderd door een opstand van de Brusselse ambachtsgilden, zodat hij uiteindelijk moest plooien. Als verzoening stond Jan nieuwe stadsprivileges toe, het Nieuw Regiment (1422), dat de macht van de Staten van Brabant nog uitbreidde. Nu keerden de kansen, en steunden de Staten hertog Jan IV tégen zijn echtgenote Jacoba. Haar graafschap Henegouwen werd veroverd en ook in Holland en Zeeland werd Jan in 1425 gehuldigd als graaf.
Hertog Jan IV is vooral bekend als de stichter van de Universiteit van Leuven (1425), de eerste universiteit in de Nederlanden.
Heerlijkheid:
| hertog van Brabant en Limburg van 1415 tot aan zijn dood. |
213 Filips van Nevers is geboren in december 1389 in Villaines-en-Duesmois, zoon van Filips II de Stoute van Bourgondië (zie 174) en Margareta VAN MALE (zie 264). Filips is overleden op vrijdag 25 oktober 1415 in Azincourt, 25 jaar oud.
Notitie bij Filips: Toen zijn oudste broer Jan zonder Vrees hertog van Bourgondië werd, kreeg Filips Nevers in apanage en toen zijn broer Antoon in Brabant opvolgde, kreeg Filips ook Rethel. Hij steunde zijn broer in de strijd tussen de Bourgondiërs en Orléans, maar toen die zich compromitteerde met Engeland, stopte Filips zijn steun. Filips streed in Azincourt aan het hoofd van een bataljon van 2.000 man, maar werd in de strijd gedood.
Filips: (1) trouwde met Isabella van Coucy. Isabella is overleden in 1411.
Notitie bij Isabella: dochter van Enguerrand VII van Coucy,
Heerlijkheid:
| gravin van Soissons |
(2) trouwde, 23 of 24 jaar oud, in 1413 met Bonne van Artesië, 16 of 17 jaar oud. Bonne is geboren in 1396. Bonne is overleden in 1425, 28 of 29 jaar oud. Bonne trouwde later in 1424 met Filips III (Filips de Goede) van Bourgondië (1396-1467), zie 180.
Kinderen van Filips en Bonne:
1 Karel van Nevers van Bourgondië, geboren in 1414 in Clamecy. Karel is overleden op vrijdag 25 mei 1464, 49 of 50 jaar oud.
Notitie bij Karel: Hij volgde zijn vader in 1415 op onder voogdij, eerst van zijn moeder en vervolgens van Filips de Goede. Karel zocht toenadering tot de koning van Frankrijk en nam deel aan verschillende militaire campagnes in Normandië en Guyenne. In 1446 huwde hij met Maria (-1486), dochter van Albert II van Albret, maar dit huwelijk bleef kinderloos, en hij werd opgevolgd door zijn broer.
2 Jan van Nevers van Bourgondië, geboren in 1415 in Clamecy. Volgt 214.
214 Jan van Nevers van Bourgondië is geboren in 1415 in Clamecy, zoon van Filips van Nevers (zie 213) en Bonne van Artesië. Jan is overleden op zondag 25 september 1491 in Nevers, 75 of 76 jaar oud.
Notitie bij Jan: Jan kreeg van zijn overgrootvader Jan van Berry in 1416 het graafschap Étampes, maar de koning van Frankrijk betwistte deze gift en wees Étampes toe aan Richard van Bretagne. Jan streed in het leger van zijn neef Filips de Goede en was actief in Picardië, Calais, Luxemburg en Vlaanderen, maar raakte in onmin met diens zoon Karel de Stoute en vervoegde Lodewijk XI. Na het overlijden van zijn broer Karel werd hij graaf van Nevers en Rethel. In 1472 erfde hij ook het graafschap Eu, dat hij echter in 1477 verkocht aan Karel de Stoute.
Jan was gehuwd met:
Jacoba van Ailly (-1470), dochter van Roland van Ailly,
Paulina van Brosse, dochter van Jan II van Brosse, graaf van Ponthièvre,
Françoise van Albret (1454-1521), dochter van Arnold van Albret,
en werd vader van:
Elisabeth, in 1455 gehuwd met Johan I van Kleef (1419-1481),
Filips (1446-1452),
Charlotte (1472-1500), gravin van Rethel, gehuwd met Jan van Albret (-1524), heer van Orval.
Hij wettigde ook twee kinderen van hem en Margaretha van Gistel:
Peter,
Filips (-1522), in 1480 gehuwd met Maria van Roye.
Jan: Jan was gehuwd met:
Jacoba van Ailly (-1470), dochter van Roland van Ailly,
Paulina van Brosse, dochter van Jan II van Brosse, graaf van Ponthièvre,
Françoise van Albret (1454-1521), dochter van Arnold van Albret,
en werd vader van:
Elisabeth, in 1455 gehuwd met Johan I van Kleef (1419-1481),
Filips (1446-1452),
Charlotte (1472-1500), gravin van Rethel, gehuwd met Jan van Albret (-1524), heer van Orval.
Hij wettigde ook twee kinderen van hem en Margaretha van Gistel:
Peter,
Filips (-1522), in 1480 gehuwd met Maria van Roye.
(1) trouwde met Jacoba van Ailly. Jacoba is overleden in 1470.
Notitie bij Jacoba: dochter van Roland van Ailly
(2) trouwde met Paulina van Brosse. Paulina is overleden.
Notitie bij Paulina: dochter van Jan II van Brosse, graaf van Ponthièvre
(3) trouwde met Françoise van Albret. Françoise is geboren in 1454. Françoise is overleden in 1521, 66 of 67 jaar oud.
Notitie bij Françoise: dochter van Arnold van Albret
215 Elisabeth van Bourgondië, dochter van Jan van Nevers van Bourgondië (zie 214) en Jacoba van Ailly. Elisabeth is overleden. Elisabeth trouwde in 1455 met Johan I van Kleef, 35 of 36 jaar oud. Zie 178 voor persoonsgegevens van Johan.
Kind van Elisabeth en Johan: zie 178.
216 Charlotte van Rethel van Bourgondië is geboren in 1472, dochter van Jan van Nevers van Bourgondië (zie 214) en Paulina van Brosse. Charlotte is overleden in 1500, 27 of 28 jaar oud.
Charlotte trouwde met Jan van Albret. Jan is overleden.
Heerlijkheid:
| van 1491 tot haar dood in 1500 gravin van Rethel |
Notitie bij Jan: Samen kregen zij in 1491 een dochter, Maria van Albret die na de dood van haar moeder gravin van Rethel werd.
Heerlijkheid:
| heer van Orval |
217 Filips van Bourgondië is geboren na 1472, zoon van Jan van Nevers van Bourgondië (zie 214) en Margaretha van Gistel. Filips is overleden in 1522, ten hoogste 50 jaar oud. Filips trouwde met Maria VAN ROYE. Maria is overleden.
218 Jeanne van Valois is geboren op dinsdag 24 juni 1343 in Châteauneuf-sur-Loire, dochter van Jan II de goede Van Frankrijk en Bonne van LUXEMBURG (zie 166). Jeanne is overleden op donderdag 3 november 1373 in Évreux, 30 jaar oud. Jeanne trouwde, 8 jaar oud, in februari 1352 in Chateau du Vivier nabij Fontenay-Trésigny in Brie met Karel II de Slechte of de Boze van Navarra, 19 jaar oud. Karel is geboren in oktober 1332 in Évreux,, zoon van Filips III van Navarra en Johanna II van Navarra. Karel is overleden op dinsdag 1 januari 1387 in Pamplona, 54 jaar oud.
Notitie bij Karel: De Honderdjarige Oorlog, die duurde van 1337 tot 1453, speelde een belangrijke rol in het leven van Karel II van Navarra. Anderzijds werd zijn loopbaan sterk beïnvloed door de conflicten tussen de Spaanse koningen onderling.
Aanspraak op de Franse troon
Van zijn vader en moeder, Filips van Évreux en Johanna van Navarra, erfde Karel II uitgebreide bezittingen in Frankrijk, voornamelijk in Normandië. Karel II maakte echter ook aanspraak op de gebieden Brie en Champagne, die door zijn moeder waren afgestaan, in ruil voor afstand van haar aanspraken op de Franse troon.
Karel II was de kleinzoon van de Franse koning Lodewijk X, en maakte vanuit die positie aanspraak op de Franse troon. Hij zocht daartoe een bondgenootschap met Engeland en steunde de rebellie van Étienne Marcel (1358). Tijdens de Honderdjarige oorlog was hij een bondgenoot van de Eduard III, die eveneens aanspraak op de Franse troon kon maken. Door Jan II van Frankrijk werd hij een tijd lang gevangengezet maar weer vrijgelaten. In 1361 keerde hij terug naar Navarra.
Terug in Spanje
Daar werd hij benaderd door Peter IV van Aragón, die hem veel geld aanbood in ruil voor een bondgenootschap tegen Castilië. Karel nam het geld aan, maar in plaats van Castilië aan te vallen ondernam hij een veldtocht naar Normandië, om daar zijn bezittingen te heroveren. Daar werd hij op 16 mei 1364 verslagen door Bertran du Guesclin, waarna hij weer naar Navarra terugkeerde. Karel begon in Navarra een programma van hervormingen, waaronder een reorganisatie van de administratie en van de schatkist. Dit deed hij onder andere door het instellen van een rekenkamer (1364). Hij besteedde verder aandacht aan het versterken van de positie van de feodale adel met als doel meer steun uit deze hoek te krijgen.
Karel trad op als onderhandelaar in de machtsstrijd tussen Peter I van Castilië en Peter IV van Aragón. Het conflict tussen de Spaanse koningen werd nog ingewikkelder door de machtsstrijd tussen diezelfde Peter I van Castilië en diens halfbroer Hendrik van Trastamara, die ten slotte op een burgeroorlog uitliep. Karel II speelde een ingewikkeld diplomatiek spel en probeerde bondgenootschappen met alle partijen te sluiten, maar uiteindelijk keerden allen zich juist tegen hem. Ten slotte bracht Hendrik van Trastamara zijn broer Peter I om het leven en werd vervolgens koning Hendrik II van Castilië.
In 1368 beging Karel een misstap door Castilië aan te vallen. Hij veroverde Logroño, en in Baskenland nam hij Vitoria-Gasteiz, Santa Cruz de Campezo en Salvatierra de Ãlava in, waarmee hij Hendrik II een aanleiding gaf om een oorlog met Navarra te beginnen.
Karel II moest zijn bezittingen in Castilië en Noord-Frankrijk inleveren, en toen hij in Frankrijk actie ondernam werd zijn zoon Karel III van Navarra prompt door zijn tegenstanders gevangengezet (1378) en werden al zijn bezittingen in beslag genomen.
Hij werd gedwongen om het verdrag van Briones (1373 en 1379) te ondertekenen, waarmee hij een vijftiental veroverde kastelen aan Hendrik moest overdragen. Navarra werd op dat moment bedreigd door alle buurlanden, Frankrijk, Castilië, Gascogne en Aragon.
In 1386 wist hij ten slotte toch een wapenstilstand met Castilië te bewerkstelligen.
Tragische dood
Zijn tragische dood is legendarisch geworden. Hij verkeerde in zeer slechte lichamelijke staat, waardoor hij zijn ledematen niet of nauwelijks nog kon bewegen. Zijn geneesheer raadde hem aan zich te wikkelen in linnen dat in brandewijn was gedompeld. De koning ging ’s avonds in linnen gewikkeld naar bed. Om de windsels vast te zetten maakten een hofdame een knoop waarbij ze de uiteinden in plaats van met een schaar af te knippen met een kaars afbrandde. Het linnen vatte onmiddellijk vlam en de koning verbrandde levend.
Verder
Zijn bijnaam heeft hij te danken aan Franse geschiedschrijvers, waarschijnlijk wegens zijn aanspraken op de Franse kroon, en misschien ook wegens zijn vermeende rol in een aanslag op Charles de La Cerda.
Karel II liet de gotische kerk van Ujué bouwen en wilde in hetzelfde dorp ook een universiteit oprichten, maar de bouw werd na verloop van tijd gestaakt wegens geldgebrek.
Aanspraak op de Franse troon
Van zijn vader en moeder, Filips van Évreux en Johanna van Navarra, erfde Karel II uitgebreide bezittingen in Frankrijk, voornamelijk in Normandië. Karel II maakte echter ook aanspraak op de gebieden Brie en Champagne, die door zijn moeder waren afgestaan, in ruil voor afstand van haar aanspraken op de Franse troon.
Karel II was de kleinzoon van de Franse koning Lodewijk X, en maakte vanuit die positie aanspraak op de Franse troon. Hij zocht daartoe een bondgenootschap met Engeland en steunde de rebellie van Étienne Marcel (1358). Tijdens de Honderdjarige oorlog was hij een bondgenoot van de Eduard III, die eveneens aanspraak op de Franse troon kon maken. Door Jan II van Frankrijk werd hij een tijd lang gevangengezet maar weer vrijgelaten. In 1361 keerde hij terug naar Navarra.
Terug in Spanje
Daar werd hij benaderd door Peter IV van Aragón, die hem veel geld aanbood in ruil voor een bondgenootschap tegen Castilië. Karel nam het geld aan, maar in plaats van Castilië aan te vallen ondernam hij een veldtocht naar Normandië, om daar zijn bezittingen te heroveren. Daar werd hij op 16 mei 1364 verslagen door Bertran du Guesclin, waarna hij weer naar Navarra terugkeerde. Karel begon in Navarra een programma van hervormingen, waaronder een reorganisatie van de administratie en van de schatkist. Dit deed hij onder andere door het instellen van een rekenkamer (1364). Hij besteedde verder aandacht aan het versterken van de positie van de feodale adel met als doel meer steun uit deze hoek te krijgen.
Karel trad op als onderhandelaar in de machtsstrijd tussen Peter I van Castilië en Peter IV van Aragón. Het conflict tussen de Spaanse koningen werd nog ingewikkelder door de machtsstrijd tussen diezelfde Peter I van Castilië en diens halfbroer Hendrik van Trastamara, die ten slotte op een burgeroorlog uitliep. Karel II speelde een ingewikkeld diplomatiek spel en probeerde bondgenootschappen met alle partijen te sluiten, maar uiteindelijk keerden allen zich juist tegen hem. Ten slotte bracht Hendrik van Trastamara zijn broer Peter I om het leven en werd vervolgens koning Hendrik II van Castilië.
In 1368 beging Karel een misstap door Castilië aan te vallen. Hij veroverde Logroño, en in Baskenland nam hij Vitoria-Gasteiz, Santa Cruz de Campezo en Salvatierra de Ãlava in, waarmee hij Hendrik II een aanleiding gaf om een oorlog met Navarra te beginnen.
Karel II moest zijn bezittingen in Castilië en Noord-Frankrijk inleveren, en toen hij in Frankrijk actie ondernam werd zijn zoon Karel III van Navarra prompt door zijn tegenstanders gevangengezet (1378) en werden al zijn bezittingen in beslag genomen.
Hij werd gedwongen om het verdrag van Briones (1373 en 1379) te ondertekenen, waarmee hij een vijftiental veroverde kastelen aan Hendrik moest overdragen. Navarra werd op dat moment bedreigd door alle buurlanden, Frankrijk, Castilië, Gascogne en Aragon.
In 1386 wist hij ten slotte toch een wapenstilstand met Castilië te bewerkstelligen.
Tragische dood
Zijn tragische dood is legendarisch geworden. Hij verkeerde in zeer slechte lichamelijke staat, waardoor hij zijn ledematen niet of nauwelijks nog kon bewegen. Zijn geneesheer raadde hem aan zich te wikkelen in linnen dat in brandewijn was gedompeld. De koning ging ’s avonds in linnen gewikkeld naar bed. Om de windsels vast te zetten maakten een hofdame een knoop waarbij ze de uiteinden in plaats van met een schaar af te knippen met een kaars afbrandde. Het linnen vatte onmiddellijk vlam en de koning verbrandde levend.
Verder
Zijn bijnaam heeft hij te danken aan Franse geschiedschrijvers, waarschijnlijk wegens zijn aanspraken op de Franse kroon, en misschien ook wegens zijn vermeende rol in een aanslag op Charles de La Cerda.
Karel II liet de gotische kerk van Ujué bouwen en wilde in hetzelfde dorp ook een universiteit oprichten, maar de bouw werd na verloop van tijd gestaakt wegens geldgebrek.
Heerlijkheid:
| koning van Navarra van 1349 tot 1387 en graaf van Evreux van 1343 tot 1387 |
Kinderen van Jeanne en Karel:
1 Marie van Navarra, geboren in 1360. Volgt 219.
2 Karel III van Navarra, geboren op donderdag 22 juli 1361 in Mantes-la-Jolie. Karel is overleden op zaterdag 8 september 1425 in Olite, 64 jaar oud.
Notitie bij Karel: Karel wordt ook wel Karel de Goede genoemd vanwege zijn verzoeningsgerichte politiek.
In 1375 trouwde Karel met Eleonora van Castilië (1362-1416), dochter van Hendrik II van Castilië, en maakte daarmee een einde aan de conflicten tussen de twee koninkrijken. Zijn titel en rechten op het graafschap van Évreux ruilde Karel in 1404 in tegen die van hertog van Nemours waardoor de vriendschappelijke banden tussen Navarra en Frankrijk versterkt werden. Hij onderhield uitstekende relaties met de overige staten van het Iberisch schiereiland, en met Engeland en Frankrijk.
Karel III liet het kasteel van Olite uitbreiden, en bouwde het om tot een monumentaal paleis voor de koninklijke familie.
Hij overleefde zijn zonen en werd uiteindelijk opgevolgd door zijn dochter Blanca I van Navarra. Zijn zuster, Johanna van Évreux trouwde in 1403 met koning Hendrik IV van Engeland.
Kinderen uit het huwelijk met Eleonora van Castilië waren:
Blanca I van Navarra, (1385/91- 1441) koningin van Navarra van 1425-1441
Johanna (1384-1413), gehuwd met Jan I van Foix,
María(1388-1425)
Margaretha(1390-1425)
Beatrix (1392-1415), gehuwd met Jacob II van La Marche
Isabella (1395-1435), gehuwd met Jan IV van Armagnac
Karel (1397-1402)
Lodewijk (1402-1402)
Buitenechtelijk kind:
Johanna, in 1396 gehuwd met Íñigo Ortiz de Zúñiga.
In 1375 trouwde Karel met Eleonora van Castilië (1362-1416), dochter van Hendrik II van Castilië, en maakte daarmee een einde aan de conflicten tussen de twee koninkrijken. Zijn titel en rechten op het graafschap van Évreux ruilde Karel in 1404 in tegen die van hertog van Nemours waardoor de vriendschappelijke banden tussen Navarra en Frankrijk versterkt werden. Hij onderhield uitstekende relaties met de overige staten van het Iberisch schiereiland, en met Engeland en Frankrijk.
Karel III liet het kasteel van Olite uitbreiden, en bouwde het om tot een monumentaal paleis voor de koninklijke familie.
Hij overleefde zijn zonen en werd uiteindelijk opgevolgd door zijn dochter Blanca I van Navarra. Zijn zuster, Johanna van Évreux trouwde in 1403 met koning Hendrik IV van Engeland.
Kinderen uit het huwelijk met Eleonora van Castilië waren:
Blanca I van Navarra, (1385/91- 1441) koningin van Navarra van 1425-1441
Johanna (1384-1413), gehuwd met Jan I van Foix,
María(1388-1425)
Margaretha(1390-1425)
Beatrix (1392-1415), gehuwd met Jacob II van La Marche
Isabella (1395-1435), gehuwd met Jan IV van Armagnac
Karel (1397-1402)
Lodewijk (1402-1402)
Buitenechtelijk kind:
Johanna, in 1396 gehuwd met Íñigo Ortiz de Zúñiga.
Heerlijkheid:
| koning van Navarra |
4 Peter van Navarra, geboren in 1366. Volgt 220.
6 Johanna van Navarra, geboren omstreeks 1370 in Pamplona. Volgt 221.
219 Marie van Navarra is geboren in 1360, dochter van Karel II de Slechte of de Boze van Navarra en Jeanne van Valois (zie 218). Marie is overleden omstreeks 1400, ongeveer 40 jaar oud. Marie trouwde, 32 of 33 jaar oud, in 1393 met Alfons van Aragón. Alfons is overleden.
220 Peter van Navarra is geboren in 1366, zoon van Karel II de Slechte of de Boze van Navarra en Jeanne van Valois (zie 218). Peter is overleden in 1412, 45 of 46 jaar oud. Peter trouwde, 44 of 45 jaar oud, in 1411 met Catharina van Alençon. Catharina is overleden.
221 Johanna van Navarra is geboren omstreeks 1370 in Pamplona, dochter van Karel II de Slechte of de Boze van Navarra en Jeanne van Valois (zie 218). Johanna is overleden op maandag 10 juni 1437 in Havering-atte-Bowe, ongeveer 67 jaar oud. Johanna:
(1) trouwde, ongeveer 16 jaar oud, in 1386 met Jan IV van Bretagne, 46 of 47 jaar oud.
Notitie bij het huwelijk van Johanna en Jan: Na het overlijden van Jan IV van Bretagne hertrouwde zij met Hendrik IV van Engeland, maar dit huwelijk bleef kinderloos. Tijdens de regering van haar stiefzoon Hendrik V van Engeland werd zij beschuldigd van tovenarij en van poging om de koning te vergiftigen, waardoor zij in 1419 voor 4 jaar in de gevangenis verdween.
Jan is geboren in 1339. Jan is overleden op zondag 9 november 1399 in Nantes, 59 of 60 jaar oud. (2) trouwde, ongeveer 33 jaar oud, in 1403 met Hendrik IV Van Engeland, 35 of 36 jaar oud. Hendrik is geboren op zaterdag 3 april 1367 in Lincolnshire. Hendrik is overleden op maandag 20 maart 1413 in Londen, 45 jaar oud. Hendrik is weduwnaar van Maria van Bohun (1369-1394), met wie hij trouwde in 1380.
Notitie bij Hendrik: In 1390 vocht Hendrik samen met de Duitse Orde bij de belegering van Vilnius, de hoofdstad van het Grootvorstendom Litouwen. Hendriks echtgenote, Maria stierf in het kraambed in 1394.
Nadat hij steun had verleend aan zijn neef, koning Richard II, om diens opponenten te bestrijden, werd hij niettemin in 1398 verbannen en onterfd.
Op 30 september 1399 keerde hij terug, zette Richard af en nam zelf plaats op de troon. Hendrik was bij zijn kroning op 13 oktober 1399 de eerste koning na de Normandische verovering in 1066 die een toespraak hield in het Engels.
In 1403 hertrouwde Hendrik met Johanna van Navarra (1370-1437), dochter van koning Karel II van Navarra. Zij was al eerder getrouwd geweest en had vier zoons en vier dochters. Uit het huwelijk met Hendrik kwamen geen kinderen voort.
Hendriks regering werd gekenmerkt door velerlei opstanden. Er was weer strijd met de Schotten, Owen Glendower riep zichzelf in verzet in 1400 uit tot Prins van Wales en Henry Percy, graaf van Northumberland en daarna Scrope, de aartsbisschop van York, ontketenden een opstand. Eerst in 1406 kwam de rebellie enigszins tot rust.
Het parlement stoorde zich aan het feit dat Hendrik zo vaak om geld vroeg en stelde een adviesraad in. Bijgestaan door Thomas Arundel, de koninklijke kanselier en aartsbisschop van Canterbury, onttrok hij zich hieraan. In 1410 kwam de feitelijke macht aan zijn zoon. Op het laatst trok Hendrik nog weer de macht aan zich en haalde Arundel terug.
Hij werd toen echter geplaagd door gezondheidsproblemen. Hij stierf in 1413 in Westminster en werd begraven in de kathedraal van Canterbury. Hij werd opgevolgd door zijn zoon als Hendrik V.
Nadat hij steun had verleend aan zijn neef, koning Richard II, om diens opponenten te bestrijden, werd hij niettemin in 1398 verbannen en onterfd.
Op 30 september 1399 keerde hij terug, zette Richard af en nam zelf plaats op de troon. Hendrik was bij zijn kroning op 13 oktober 1399 de eerste koning na de Normandische verovering in 1066 die een toespraak hield in het Engels.
In 1403 hertrouwde Hendrik met Johanna van Navarra (1370-1437), dochter van koning Karel II van Navarra. Zij was al eerder getrouwd geweest en had vier zoons en vier dochters. Uit het huwelijk met Hendrik kwamen geen kinderen voort.
Hendriks regering werd gekenmerkt door velerlei opstanden. Er was weer strijd met de Schotten, Owen Glendower riep zichzelf in verzet in 1400 uit tot Prins van Wales en Henry Percy, graaf van Northumberland en daarna Scrope, de aartsbisschop van York, ontketenden een opstand. Eerst in 1406 kwam de rebellie enigszins tot rust.
Het parlement stoorde zich aan het feit dat Hendrik zo vaak om geld vroeg en stelde een adviesraad in. Bijgestaan door Thomas Arundel, de koninklijke kanselier en aartsbisschop van Canterbury, onttrok hij zich hieraan. In 1410 kwam de feitelijke macht aan zijn zoon. Op het laatst trok Hendrik nog weer de macht aan zich en haalde Arundel terug.
Hij werd toen echter geplaagd door gezondheidsproblemen. Hij stierf in 1413 in Westminster en werd begraven in de kathedraal van Canterbury. Hij werd opgevolgd door zijn zoon als Hendrik V.
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1399 tot 1413 |
222 Karel IV van het Heilige Roomse Rijk is geboren op vrijdag 14 mei 1316 in Praag, zoon van Jan De blinde van LUXEMBURG (zie 163) en Elisabeth I (ook Eliska) van Bohemen. Karel is overleden op maandag 29 november 1378 in Praag, 62 jaar oud.
Notitie bij Karel: Karel was de zoon van Jan de Blinde, koning van Bohemen en de kleinzoon van Hendrik, de toenmalige Roomse keizer. Zijn moeder was Eliska, de zuster van Wenceslaus,de laatste der Premysliden. Bij zijn geboorte kreeg hij de naam Wenceslaus (Václav), naar de patroon van het Boheemse volk. Jan hield echter niet van zijn koninkrijk en ook niet van zijn vrouw. Hij ging zelfs zo ver dat hij Eliska liet inkerkeren in het klooster van Melník. Zijn zoon nam hij mee naar Frankrijk. Wenceslaus werd opgevoed in Parijs en kreeg bij zijn vormsel de naam Karel. Hij huwde daar ook met de jonge Blanche van Valois, de halfzuster van de Franse koning.
In 1333 werd hij door zijn vader belast met het bestuur van Bohemen en Moravië. Zijn vader, gesteund door Paus Clemens VI en de Franse koning Filips VI, wist, nog net voor zijn dood, te bewerken dat Karel in 1346 werd gekozen tot Duits koning. Bij het overlijden van zijn vader werd hij ook de volgende graaf van Luxemburg. In 1355 werd hij gekozen tot koning van Italië en enkele maanden later tot Duits keizer.
Na zijn kroning in 1355 door de paus mocht hij zich pas echt Rooms Keizer noemen. Toch was hij daarvoor ook al Keizer, omdat onder zijn voorganger, Lodewijk de Beier, bepaald was dat een door de keurvorsten verkozen kandidaat al vóór zijn kroning door de paus rechtmatig koning van het Duitse Rijk was. Karel was tevens koning van Bohemen. In 1353 deed hij afstand van de titel graaf van Luxemburg ten gunste van zijn halfbroer Wenceslaus, die hij het jaar daarop tot hertog verhief.
In 1356 vaardigde hij de beroemde Gouden Bul uit die de wijze van verkiezing van de keizer van het Heilige Roomse Rijk door de zeven Duitse keurvorsten vastlegde. Vanaf 1365 was hij bovendien koning van Bourgondië.
Karel IV bekommerde zich voornamelijk om de uitbreiding en de welvaart van zijn erflanden. Door zijn eigen vier huwelijken en door die van zijn kinderen verstevigde hij de macht in die landen. Hij bevorderde in Bohemen en Moravië de Franse en Duitse cultuur en stichtte in 1348 de Universiteit van Praag. De oude burcht Hradcany uit de negende eeuw liet hij geheel verbouwen. Hij gaf de opdracht om de St. Vituskathedraal verder op te bouwen en liet Praag aanzienlijk vergroten door de aanleg van de huidige Nieuwe Stad. Ook bouwde hij de Karelsbrug en vele andere bouwwerken. Karel IV, die een autobiografie schreef, stierf in 1378.
Karel: In 1333 werd hij door zijn vader belast met het bestuur van Bohemen en Moravië. Zijn vader, gesteund door Paus Clemens VI en de Franse koning Filips VI, wist, nog net voor zijn dood, te bewerken dat Karel in 1346 werd gekozen tot Duits koning. Bij het overlijden van zijn vader werd hij ook de volgende graaf van Luxemburg. In 1355 werd hij gekozen tot koning van Italië en enkele maanden later tot Duits keizer.
Na zijn kroning in 1355 door de paus mocht hij zich pas echt Rooms Keizer noemen. Toch was hij daarvoor ook al Keizer, omdat onder zijn voorganger, Lodewijk de Beier, bepaald was dat een door de keurvorsten verkozen kandidaat al vóór zijn kroning door de paus rechtmatig koning van het Duitse Rijk was. Karel was tevens koning van Bohemen. In 1353 deed hij afstand van de titel graaf van Luxemburg ten gunste van zijn halfbroer Wenceslaus, die hij het jaar daarop tot hertog verhief.
In 1356 vaardigde hij de beroemde Gouden Bul uit die de wijze van verkiezing van de keizer van het Heilige Roomse Rijk door de zeven Duitse keurvorsten vastlegde. Vanaf 1365 was hij bovendien koning van Bourgondië.
Karel IV bekommerde zich voornamelijk om de uitbreiding en de welvaart van zijn erflanden. Door zijn eigen vier huwelijken en door die van zijn kinderen verstevigde hij de macht in die landen. Hij bevorderde in Bohemen en Moravië de Franse en Duitse cultuur en stichtte in 1348 de Universiteit van Praag. De oude burcht Hradcany uit de negende eeuw liet hij geheel verbouwen. Hij gaf de opdracht om de St. Vituskathedraal verder op te bouwen en liet Praag aanzienlijk vergroten door de aanleg van de huidige Nieuwe Stad. Ook bouwde hij de Karelsbrug en vele andere bouwwerken. Karel IV, die een autobiografie schreef, stierf in 1378.
(1) trouwde, 12 of 13 jaar oud, in 1329 met Blanche van Valois, 12 of 13 jaar oud. Blanche is geboren in 1316. Blanche is overleden op vrijdag 1 augustus 1348 in Praag, 31 of 32 jaar oud. Zij is begraven in Praag, Sint-Vituskathedraal.
(2) trouwde, 32 of 33 jaar oud, in 1349 met Anna van de Palts, 19 of 20 jaar oud. Anna is geboren op dinsdag 26 september 1329, dochter van Rudolf II de Blinde van de Palts en Anna van Karinthië. Anna is overleden op zaterdag 2 februari 1353 in Praag, 23 jaar oud. Zij is begraven in praag Sint-Vituskathedraal.
Notitie bij Anna: Zij was een dochter van Rudolf II van de Palts en van Anna van Karinthië. Zij werd in 1349 de tweede echtgenote van Duits koning Karel IV van het Heilige Roomse Rijk. Uit hun korte huwelijk hadden zij één zoon, Wenceslaus (1350-1351) die als kind stierf. Anna overleed in 1353 en werd begraven in de Sint-Vituskathedraal in Praag.
(3) trouwde, 36 of 37 jaar oud, in 1353 met Anna van Silezie (van Schweidnitz en Jauer), 13 of 14 jaar oud. Anna is geboren in 1339. Anna is overleden op maandag 11 juli 1362 in Praag, 22 of 23 jaar oud.
Notitie bij Anna: Zij was een dochter van Hendrik II van Schweidnitz-Jauer en van Catharina van Valois, dochter van Karel I van Hongarije. Anna was oorspronkelijk voorbestemd om te trouwen met Wenceslaus (1350-1351) zoon van Karel IV, maar nadat die als kind was gestorven trouwde Karel in 1353 zelf met Anna. Hierdoor kon hij zijn invloed in Silezië vergroten.
(4) trouwde, minstens 47 jaar oud, na 1363 met De heilige Elisabeth van Pommeren, minstens 16 jaar oud. De is geboren omstreeks 1347. De is overleden op vrijdag 14 februari 1393 in Königgrätz, ongeveer 46 jaar oud. Zij is begraven in Praag, Sint-Vituskathedraal.
Notitie bij De: Ze was de dochter van hertog Bogislaw V van Pommeren.
Ze werd de moeder van:
Anna (1366-1394), huwde in 1382 met koning Richard II van Engeland (1367-1400)
Sigismund (1368-1437)
hertog Jan van Gorizia (1370-1396)
Karel (1372-1373)
Margaretha (1373-1410), huwde in 1381 met burggraaf Jan van Nürnberg (1369-1420)
Hendrik (1377–1378)
Na het overlijden van haar echtgenoot, leidde zij een leven van gebed en naastenliefde en stierf in een geur van heiligheid.
Haar feestdag is op 28 februari. Zij werd begraven in de Sint-Vituskathedraal in Praag.
Ze werd de moeder van:
Anna (1366-1394), huwde in 1382 met koning Richard II van Engeland (1367-1400)
Sigismund (1368-1437)
hertog Jan van Gorizia (1370-1396)
Karel (1372-1373)
Margaretha (1373-1410), huwde in 1381 met burggraaf Jan van Nürnberg (1369-1420)
Hendrik (1377–1378)
Na het overlijden van haar echtgenoot, leidde zij een leven van gebed en naastenliefde en stierf in een geur van heiligheid.
Haar feestdag is op 28 februari. Zij werd begraven in de Sint-Vituskathedraal in Praag.
Kinderen van Karel en Blanche: Kind van Karel en Anna (2): Kinderen van Karel en Anna (3): Kinderen van Karel en De:
1 Margaretha van LUXEMBURG, geboren op donderdag 25 mei 1335. Volgt 223.
2 Catharina van Bohemen, geboren op maandag 19 augustus 1342 in Praag. Volgt 224.
223 Margaretha van LUXEMBURG is geboren op donderdag 25 mei 1335, dochter van Karel IV van het Heilige Roomse Rijk (zie 222) en Blanche van Valois. Margaretha is overleden op maandag 7 september 1349, 14 jaar oud. Margaretha trouwde, 9 of 10 jaar oud, in 1345 met Lodewijk I van Hongarije, 18 of 19 jaar oud. Lodewijk is geboren op woensdag 5 maart 1326 in Visegrád. Lodewijk is overleden op woensdag 10 september 1382 in Nagyszombat, 56 jaar oud. Lodewijk trouwde later in 1353 met Elisabeth van Bosnië (1340-1387).
Notitie bij Lodewijk: Hij was de oudste overlevende zoon van koning Karel I Robert van Hongarije en zijn derde echtgenote Elisabeth van Polen (de dochter van koning Wladyslaw IV/I van Polen). Hij volgde zijn vader op als koning van Hongarije in 1342 en onderwierp Walachije en Moldavië, maar beide gebieden werden later weer autonoom. Hij bezette Napels een tijdje. Lodewijk veroverde Dalmatië op Venetië, maar Kroatië verloor hij in 1376 aan Bosnië. In 1350 werd Boeda de koninklijke residentie; tot 1322 was dat Temesvar geweest en tot 1350 Visegrád. In 1367 stichtte hij de universiteit van Pécs en verder bevorderde hij de steden en de burgerij. In 1357 sloot hij een erfverdrag met zijn oom Casimir III van Polen. In 1370 werd hij ook koning van Polen, maar zijn moeder trad op als regentes. In Polen verloor hij delen van Wolynië aan Litouwen, zoals de steden Belz en Lutz, en moest hij toestaan dat Mazovië een afzonderlijk statuut behield.
Lodewijk was gehuwd met:
Margaretha van Luxemburg (1335-1349), dochter van Karel IV, in 1345.
Dit huwelijk bleef kinderloos.
Elisabeth (1340-1387), dochter van Stefanus II Kotromanic van Bosnië, in 1353
Maria (1365-1366)
Catharina (1368-), in 1374 gehuwd met Lodewijk I van Orléans (1372-1407), zoon van koning Karel V van Frankrijk
Maria van Hongarije (1371-1395), in 1385 gehuwd met Rooms koning Sigismund (1368-1437)
Hedwig van Polen (-1399), gehuwd met koning Wladislaus II Jagiello van Polen (-1434)
Lodewijk was gehuwd met:
Margaretha van Luxemburg (1335-1349), dochter van Karel IV, in 1345.
Dit huwelijk bleef kinderloos.
Elisabeth (1340-1387), dochter van Stefanus II Kotromanic van Bosnië, in 1353
Maria (1365-1366)
Catharina (1368-), in 1374 gehuwd met Lodewijk I van Orléans (1372-1407), zoon van koning Karel V van Frankrijk
Maria van Hongarije (1371-1395), in 1385 gehuwd met Rooms koning Sigismund (1368-1437)
Hedwig van Polen (-1399), gehuwd met koning Wladislaus II Jagiello van Polen (-1434)
Heerlijkheid:
| koning van Hongarije en Polen |
224 Catharina van Bohemen is geboren op maandag 19 augustus 1342 in Praag, dochter van Karel IV van het Heilige Roomse Rijk (zie 222) en Blanche van Valois. Catharina is overleden op maandag 26 april 1395 in Wenen, 52 jaar oud. Catharina:
(1) trouwde, 10 of 11 jaar oud, in 1353 met Rudolf IV de stichter van Oostenrijk, 13 of 14 jaar oud. Rudolf is geboren op maandag 1 november 1339 in Wenen. Rudolf is overleden op zondag 27 juli 1365 in Milaan, 25 jaar oud.
Notitie bij Rudolf: Hij was een zoon van hertog Albrecht II van Oostenrijk en Johanna van Pfirt. Hij was hertog van Oostenrijk, van Stiermarken en van Karinthië van 1358 tot 1365, in opvolging van zijn vader en was de eerste die zich aartshertog noemde. Hij bewerkstelligde de annexatie van Tirol in 1363. Hij huwde met Catharina van Bohemen (1342-1395), de dochter van Karel IV. Tussen Rudolf en Karel IV heerste er steeds een concurrentiestrijd om macht en prestige. Dit is de belangrijkste reden waarom Rudolf op 12 maart 1365 een universiteit in Wenen stichtte en op die manier de monopoliepositie binnen het toenmalige Duitse taalgebied van de door Karel IV gestichte Praagse universiteit probeerde onderuit te halen. De Weense universiteit viert nog steeds haar verjaardag door op 12 maart de lessen op te schorten. Binnen dit zelfde kader kan de door Rudolfs vervalste oorkonde, het privilegium maius gezien worden. In deze oorkonde probeert Rudolf Oostenrijk voor te stellen als een ’aartshertogdom’ met dezelfde waarde als een keurvorstendom. Een van de geleerden aan het hof van Karel IV, namelijk Petrarca, doorziet echter het bedrog.
(2) trouwde, 23 of 24 jaar oud, in 1366 met Otto V de Vuile van Beieren, 19 of 20 jaar oud. Otto is geboren in 1346, zoon van Lodewijk IV, bijgenaamd de Beier van Beieren en Margaretha II van Beieren van Henegouwen. Otto is overleden op dinsdag 15 november 1379 in Wolfstein, 32 of 33 jaar oud.
Notitie bij Otto: Bij de dood van zijn broer Lodewijk II, nam hij in 1365 het regentschap waar in Brandenburg. Twee jaar voordien had Karel IV van het Heilige Roomse Rijk al met de Beierse broers afgesproken, dat zijn zoon Wenceslaus zou opvolgen in Brandenburg, als ze kinderloos zouden sterven. In 1366 huwde Otto met Catharina van Bohemen (1342 - 1395), de tweede dochter van keizer Karel IV, maar het huwelijk bleef kinderloos. Otto verloor in 1348 de stad Deutsch Krone aan koning Casimir de Grote van Polen en had Neder-Lausitz al het jaar voordien verkocht aan Karel IV. In 1373 ging Brandenburg definitief naar Karel IV, na de verkoop tegen de prijs van 500.000 gulden.
225 Elisabeth van Bohemen is geboren op donderdag 19 april 1358, dochter van Karel IV van het Heilige Roomse Rijk (zie 222) en Anna van Silezie (van Schweidnitz en Jauer). Elisabeth is overleden op zondag 4 september 1373, 15 jaar oud. Elisabeth trouwde, 6 of 7 jaar oud, in 1365 met Albrecht III van Oostenrijk, 15 of 16 jaar oud. Albrecht is geboren op donderdag 3 september 1349 in Wenen. Albrecht is overleden op zondag 29 augustus 1395 in slot Laxenburg, 45 jaar oud.
Notitie bij Albrecht: Hij was een zoon van aartshertog Albrecht II van Oostenrijk. Hij was aartshertog van Oostenrijk en hertog van Karinthië van 1365 tot 1395, in opvolging van Rudolf IV. Hij was gehuwd met Elisabeth van Bohemen (1358-1373), dochter van Karel IV en in 1375 met Beatrix van Neurenberg-Hohenzollern (1355-1414), dochter van Frederik V van Neurenberg. Albrecht III wordt beschreven als gereserveerd zelfs timide heerser. Hij kreeg één zoon, Albrecht IV.
Kind van Elisabeth en Albrecht:
1 Albrecht IV van Oostenrijk, geboren op zaterdag 19 september 1377 in Wenen. Volgt 226.
226 Albrecht IV van Oostenrijk is geboren op zaterdag 19 september 1377 in Wenen, zoon van Albrecht III van Oostenrijk en Elisabeth van Bohemen (zie 225). Albrecht is overleden op zondag 14 september 1404 in Klosterneuburg, 26 jaar oud. Albrecht trouwde, 12 of 13 jaar oud, in 1390 met Johanna Sophia van Beieren, 16 of 17 jaar oud. Johanna is geboren in 1373, dochter van Albrecht (Aalbrecht) van Beieren en Margaretha van Brieg. Johanna is overleden in 1410, 36 of 37 jaar oud.
Kind van Albrecht en Johanna:
1 Margaretha van Oostenrijk, geboren in 1395. Volgt 227.
227 Margaretha van Oostenrijk is geboren in 1395, dochter van Albrecht IV van Oostenrijk (zie 226) en Johanna Sophia van Beieren. Margaretha is overleden in 1447, 51 of 52 jaar oud. Margaretha trouwde met Hendrik XVI van Beieren. Hendrik is geboren omstreeks 1386. Hendrik is overleden op donderdag 30 juli 1450 in Landshut, ongeveer 64 jaar oud.
Notitie bij Hendrik: Hij volgde zijn vader op in 1393, tijdens zijn minderjarigheid onder voogdij van zijn moeder. In 1429 viel hem het gebied van de uitgestorven tak Straubing toe en nadien ook de gebieden van Beieren-Ingolstadt, waardoor hij regeerde over twee derden van Beieren. Hij werd door de bevolking gehaat en gevreesd en priviligieerde handelaars en Joden. Na zijn overlijden aan de pest, liet hij een gevulde schatkist en een geordend hertogdom na.
Kind van Margaretha en Hendrik:
1 Lodewijk IX van Beieren, geboren op dinsdag 23 februari 1417 in Burghausen. Volgt 228.
228 Lodewijk IX van Beieren is geboren op dinsdag 23 februari 1417 in Burghausen, zoon van Hendrik XVI van Beieren en Margaretha van Oostenrijk (zie 227). Lodewijk is overleden op woensdag 18 januari 1497 in Landshut, 79 jaar oud.
Notitie bij Lodewijk: In tegenstelling tot zijn zuinige vader, hield Lodewijk er een schitterende hofhouding op na. In 1472 stichtte hij de universiteit van Ingolstadt. Hij kwam in conflict met markgraaf Albrecht Achilles van Brandenburg en versloeg die in de slag bij Giengen in 1462. Bij zijn overlijden liet hij zijn land in bloeiende welvaart na.
Lodewijk trouwde, 34 of 35 jaar oud, in 1452 met Amalia Van Saksen, 16 of 17 jaar oud. Amalia is geboren op maandag 4 april 1435 in Meissen, dochter van Frederik II de Zachtmoedige Van Saksen en Margaretha II van Oostenrijk. Amalia is overleden op dinsdag 19 oktober 1501 in Rochlitz, 66 jaar oud. 229 George de Rijke van Beieren is geboren op vrijdag 15 augustus 1455 in Landshut, zoon van Lodewijk IX van Beieren (zie 228) en Amalia Van Saksen. George is overleden op vrijdag 1 december 1503 in Ingolstadt, 48 jaar oud.
Notitie bij George: In 1479 volgde hij zijn vader op als hertog van Beieren-Landshut.
Zijn huwelijk en bruiloft in Landshut in 1475 met Hedwig van Polen (1457-1502), waren zo indrukwekkend dat ze nog om de drie jaar worden nagedaan. Zijn echtgenote was de dochter van koning Casimir IV van Polen. Onder zijn bestuur werd de Martinskirche voltooid en begon de bouw van het kasteel van Leiningen. In 1496 maakte hij zijn oudste dochter Elisabeth tot zijn erfgename. Omdat vrouwen volgens de huisverdragen van de Wittelsbachs geen rechtmatige erfgenamen waren, brak de Landshuter Successieoorlog uit tussen Beieren-München en het keurvorstendom van de Palts. De oorlog werd gewonnen werd door Albrecht IV van Beieren, waardoor Beieren werd herenigd.
George trouwde met Hedwig van Polen. Hedwig is geboren in 1457. Hedwig is overleden in 1502, 44 of 45 jaar oud. Zijn huwelijk en bruiloft in Landshut in 1475 met Hedwig van Polen (1457-1502), waren zo indrukwekkend dat ze nog om de drie jaar worden nagedaan. Zijn echtgenote was de dochter van koning Casimir IV van Polen. Onder zijn bestuur werd de Martinskirche voltooid en begon de bouw van het kasteel van Leiningen. In 1496 maakte hij zijn oudste dochter Elisabeth tot zijn erfgename. Omdat vrouwen volgens de huisverdragen van de Wittelsbachs geen rechtmatige erfgenamen waren, brak de Landshuter Successieoorlog uit tussen Beieren-München en het keurvorstendom van de Palts. De oorlog werd gewonnen werd door Albrecht IV van Beieren, waardoor Beieren werd herenigd.
230 Margaretha van Beieren-Landshut is geboren op zondag 7 november 1456, dochter van Lodewijk IX van Beieren (zie 228) en Amalia Van Saksen. Margaretha is overleden op donderdag 25 februari 1501, 44 jaar oud.
Notitie bij Margaretha: Zij huwde in 1472 met keurvorst Filips van de Palts en werd de moeder van:
Lodewijk V van de Palts (1478-1544)
Filips, bisschop van Freising (1480-1541)
Ruprecht, de Deugdzame, bisschop van Freising (1481-1504), gehuwd met Elisabeth van Beieren-Landhut, en vader van Otthendrik van de Palts
Frederik II van de Palts (1482-1556)
Elisabeth (1483-1522), in 1503 gehuwd met markgraaf Filips van Baden-Sponheim (1479-1533)
Georg, bisschop van Speyer (1486-1529)
Hendrik van de Palts, bisschop van Utrecht, Freising en Worms (1486-1552)
Johan, bisschop van Regensburg (1487-1538)
Helena (1493-1524), gehuwd met Hendrik V van Mecklenburg (1479-1552)
Wolfgang, stadhouder van de Opperpalts (1494-1558).
Margaretha trouwde met Filips de edelmoedige van de Palts. Filips is geboren op zondag 14 juli 1448 in Heidelberg. Filips is overleden op maandag 28 februari 1508 in Germersheim, 59 jaar oud. Lodewijk V van de Palts (1478-1544)
Filips, bisschop van Freising (1480-1541)
Ruprecht, de Deugdzame, bisschop van Freising (1481-1504), gehuwd met Elisabeth van Beieren-Landhut, en vader van Otthendrik van de Palts
Frederik II van de Palts (1482-1556)
Elisabeth (1483-1522), in 1503 gehuwd met markgraaf Filips van Baden-Sponheim (1479-1533)
Georg, bisschop van Speyer (1486-1529)
Hendrik van de Palts, bisschop van Utrecht, Freising en Worms (1486-1552)
Johan, bisschop van Regensburg (1487-1538)
Helena (1493-1524), gehuwd met Hendrik V van Mecklenburg (1479-1552)
Wolfgang, stadhouder van de Opperpalts (1494-1558).
Notitie bij Filips: Bij het overlijden van zijn vader kwam Filips in 1449 als eenjarige onder de voogdij van zijn oom Frederik, die hem ook adopteerde. Frederik werd echter zelf keurvorst, maar na het overlijden van zijn adoptievader in 1476 volgde Filips hem op als keurvorst. Hij haalde in 1481 Johann von Dalberg, bisschop van Worms, naar de universiteit van Heidelberg. In 1490 kwamen de gebieden Palts-Mosbach en Palts-Neumarkt opnieuw aan de Keur-Palts van Filips, maar na de Landhutse successieoorlog moest hij in 1504 diverse stukken grondgebied afstaan.
231 Wenceslaus van Bohemen (van Luxemburg) is geboren op zondag 26 februari 1363 in Neurenberg, zoon van Karel IV van het Heilige Roomse Rijk (zie 222) en Anna van Silezie (van Schweidnitz en Jauer). Wenceslaus is overleden op woensdag 16 augustus 1419 in Wenzelsburg tegenwoordig deel van Praag, 56 jaar oud.
Notitie bij Wenceslaus: Hij was van 1378 tot 1400 rooms-koning, als Wenceslaus II hertog van Luxemburg (1383-1419) en als Wenceslaus IV koning van Bohemen (1378-1419). Tijdens zijn bewind ontstond strijd met de Hussieten, een nationalistische beweging in het huidige Tsjechië. Uiteindelijk werd hij als koning afgezet door de rijksgroten.
Wenceslaus verpandde op 26 februari 1388 het hertogdom Luxemburg aan Jobst van Moravië. Van die dag tot 23 november 1457 was er sprake van een erfhertog en een regerend hertog "bij verpanding". Na de dood van Jobst in 1411 probeerde Wenceslaus zijn beslissing ongedaan te maken door opnieuw de macht te grijpen, maar hij stond de macht een jaar later al weer af aan Antoon van Bourgondië, de echtgenoot van zijn nicht Elisabeth van Görlitz.
Wenceslaus was verloofd en getrouwd:
in 1361 met Elisabeth van Nürnberg (1358-1411), dochter van burggraaf Frederik V van Neurenberg en Elisabeth van Meissen (verloving ontbonden in 1365)
in 1365 met Elisabeth van Hongarije (1354-1380), dochter van hertog Steven van Dalmatië en Margaretha van Wittelsbach (alleen verloofd)
in 1369 met Anna van Polen (1366-1425), dochter van koning Casimir III van Polen en diens vierde vrouw Hedwig van Sagan
in 1370 met Johanna van Wittelsbach (1356-1386), dochter van Albrecht van Beieren en Margaretha van Brieg
in 1387 met Johanna van Aragón (1357-1407), dochter van koning Johan I van Aragón en Martha van Armagnac
in 1389 met Sophia van Wittelsbach (1376-1425), dochter van hertog Johan II van Beieren en Catharina van Gorizia
maar alle huwelijken/verlovingen bleven kinderloos.
Wenceslaus trouwde met Johanna van Beieren. Johanna is geboren in 1356 in Neurenberg, dochter van Albrecht (Aalbrecht) van Beieren en Margaretha van Brieg. Johanna is overleden op maandag 31 december 1386 in Karlstein, 30 jaar oud. Wenceslaus verpandde op 26 februari 1388 het hertogdom Luxemburg aan Jobst van Moravië. Van die dag tot 23 november 1457 was er sprake van een erfhertog en een regerend hertog "bij verpanding". Na de dood van Jobst in 1411 probeerde Wenceslaus zijn beslissing ongedaan te maken door opnieuw de macht te grijpen, maar hij stond de macht een jaar later al weer af aan Antoon van Bourgondië, de echtgenoot van zijn nicht Elisabeth van Görlitz.
Wenceslaus was verloofd en getrouwd:
in 1361 met Elisabeth van Nürnberg (1358-1411), dochter van burggraaf Frederik V van Neurenberg en Elisabeth van Meissen (verloving ontbonden in 1365)
in 1365 met Elisabeth van Hongarije (1354-1380), dochter van hertog Steven van Dalmatië en Margaretha van Wittelsbach (alleen verloofd)
in 1369 met Anna van Polen (1366-1425), dochter van koning Casimir III van Polen en diens vierde vrouw Hedwig van Sagan
in 1370 met Johanna van Wittelsbach (1356-1386), dochter van Albrecht van Beieren en Margaretha van Brieg
in 1387 met Johanna van Aragón (1357-1407), dochter van koning Johan I van Aragón en Martha van Armagnac
in 1389 met Sophia van Wittelsbach (1376-1425), dochter van hertog Johan II van Beieren en Catharina van Gorizia
maar alle huwelijken/verlovingen bleven kinderloos.
Notitie bij Johanna: Zij werd op 29 september 1370 uitgehuwelijkt aan koning Wenceslaus van Bohemen, waardoor zij koningin van Bohemen en Rooms koningin werd. Dit huwelijk bleef echter kinderloos.
232 Anna van LUXEMBURG is geboren op maandag 11 mei 1366, dochter van Karel IV van het Heilige Roomse Rijk (zie 222) en De heilige Elisabeth van Pommeren. Anna is overleden op zondag 7 juni 1394, 28 jaar oud. Anna trouwde, 15 of 16 jaar oud, in 1382 met Richard II Van Engeland, 14 of 15 jaar oud. Richard is geboren op woensdag 6 januari 1367 in Bordeaux, zoon van Eduard de Zwarte Prins van Woodstock. Richard is overleden op zaterdag 14 februari 1400 in kasteel Pontefract (Yorkshire), 33 jaar oud. Hij is begraven in King’s Langley Church, Hertfordshire, maar zijn lichaam werd later overgebracht naar Westminster Abbey.. Richard trouwde later in 1396 met Isabella van Valois (1389-1409), zie 169.
Notitie bij Richard: Hij was de zoon van Eduard (de Zwarte Prins) en Johanna van Kent en kleinzoon van Eduard III. Richard was de laatste koning uit het Huis Plantagenet.
Door de dood van zijn vader werd hij Prins van Wales. Hij werd al op 10-jarige leeftijd koning en stond onder voogdij van zijn ooms, de hertogen van York en Gloucester en Jan van Gent.
Al snel kreeg hij te maken met een boerenopstand (1381) die ontstond naar aanleiding van onder andere een belastingkwestie en onder leiding stond van Wat Tyler. Deze opstand wist hij goed te onderdrukken, en het zag ernaar uit dat hij een bekwame koning zou worden.
In 1382 trouwde hij met de 16-jarige Anna, de dochter van keizer Karel IV van het Heilige Roomse Rijk. Hij was toen zelf 15 jaar oud. Zij stierf kinderloos in 1394.
Richard koos zich slechte adviseurs en leed daarbij aan depressies. Deze omstandigheden en de dreiging van een invasie van de Fransen, waarmee Engeland sinds 1337 in oorlog was (de Honderdjarige Oorlog), veroorzaakten veel tegenstand. Een strijd om de macht tussen Richard en zijn ooms, gesteund door het parlement, werd in 1388 beslist in het voordeel van de ooms. In 1389 wist Richard zich van hun voogdij te bevrijden en zocht hij toenadering tot het parlement, waarna een periode van rust intrad. In 1389 sloot Richard een wapenstilstand met Frankrijk.
In 1396 trouwde hij met Isabella van Valois, dochter van Karel VI van Frankrijk. Ook dit huwelijk bleef kinderloos.
Het parlement verlangde invloed op het financiële beleid, waarop Richard een nieuw parlement instelde dat met zijn inzichten instemde. Nu hij de absolute macht in handen had begon hij een ware terreur, die zich uitte in onderdrukking, doodvonnissen en zware belastingen. Toen hij 1399 een campagne naar Ierland op touw zette, keerde zijn neef Hendrik Bolingbroke (de in 1398 verbannen zoon van Jan van Gent en latere koning Hendrik IV), terug. Hij wist Richard op 30 september 1399 opzij te zetten en in de Tower van London op te sluiten. Hij werd overgebracht naar het kasteel Pontefract in York en daar in 1400 vermoord. Hij werd begraven in King’s Langley Church, Hertfordshire, maar zijn lichaam werd later overgebracht naar Westminster Abbey.
William Shakespeare wijdde een toneelstuk aan het leven van Richard II.
Door de dood van zijn vader werd hij Prins van Wales. Hij werd al op 10-jarige leeftijd koning en stond onder voogdij van zijn ooms, de hertogen van York en Gloucester en Jan van Gent.
Al snel kreeg hij te maken met een boerenopstand (1381) die ontstond naar aanleiding van onder andere een belastingkwestie en onder leiding stond van Wat Tyler. Deze opstand wist hij goed te onderdrukken, en het zag ernaar uit dat hij een bekwame koning zou worden.
In 1382 trouwde hij met de 16-jarige Anna, de dochter van keizer Karel IV van het Heilige Roomse Rijk. Hij was toen zelf 15 jaar oud. Zij stierf kinderloos in 1394.
Richard koos zich slechte adviseurs en leed daarbij aan depressies. Deze omstandigheden en de dreiging van een invasie van de Fransen, waarmee Engeland sinds 1337 in oorlog was (de Honderdjarige Oorlog), veroorzaakten veel tegenstand. Een strijd om de macht tussen Richard en zijn ooms, gesteund door het parlement, werd in 1388 beslist in het voordeel van de ooms. In 1389 wist Richard zich van hun voogdij te bevrijden en zocht hij toenadering tot het parlement, waarna een periode van rust intrad. In 1389 sloot Richard een wapenstilstand met Frankrijk.
In 1396 trouwde hij met Isabella van Valois, dochter van Karel VI van Frankrijk. Ook dit huwelijk bleef kinderloos.
Het parlement verlangde invloed op het financiële beleid, waarop Richard een nieuw parlement instelde dat met zijn inzichten instemde. Nu hij de absolute macht in handen had begon hij een ware terreur, die zich uitte in onderdrukking, doodvonnissen en zware belastingen. Toen hij 1399 een campagne naar Ierland op touw zette, keerde zijn neef Hendrik Bolingbroke (de in 1398 verbannen zoon van Jan van Gent en latere koning Hendrik IV), terug. Hij wist Richard op 30 september 1399 opzij te zetten en in de Tower van London op te sluiten. Hij werd overgebracht naar het kasteel Pontefract in York en daar in 1400 vermoord. Hij werd begraven in King’s Langley Church, Hertfordshire, maar zijn lichaam werd later overgebracht naar Westminster Abbey.
William Shakespeare wijdde een toneelstuk aan het leven van Richard II.
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1377 tot 1399 |
233 Sigismund van Luxemburg van het Heilige Roomse Rijk is geboren op dinsdag 15 februari 1368 in Neurenberg, zoon van Karel IV van het Heilige Roomse Rijk (zie 222) en De heilige Elisabeth van Pommeren. Sigismund is overleden op maandag 9 december 1437 in Znojmo (Moravië), 69 jaar oud.
Sigismund:
Notitie bij Sigismund: Hij was de laatste heerser uit het geslacht der Luxemburgers en de tweede zoon van keizer Karel IV.
Door zijn huwelijk met koningin Maria van Hongarije werd hij, ondanks tegenstand van de plaatselijke adel, in 1387 koning van Hongarije. In 1396 begon hij een kruistocht tegen de Ottomanen, die het land vanuit het zuiden bedreigden. Hij werd echter vernietigend verslagen bij Nicopolis (nu Nikopol in Bulgarije).
In 1411 werd hij Koning van Duitsland. Hij was van 1378 tot 1388 en van 1411 tot 1415 keurvorst van Brandenburg. In 1415 schonk hij het gebied aan Frederik I, burggraaf van Neurenberg. Dit was het begin van de 400 jaar durende heerschappij van de Hohenzollerns over het gebied.
Sigismund volgde in 1419 zijn oudere halfbroer Wenceslaus IV op als koning van Bohemen. Dit werd de zwaarste periode in zijn leven. Hij had de Tsjechische godsdiensthervormer Jan Hus een vrijgeleide gegeven toen deze uitgenodigd werd op het concilie van Konstanz zijn leerstellingen te komen verdedigen. Hus werd echter gevangengenomen en als ketter tot de brandstapel veroordeeld. De Hussitische Bohemers weigerden Sigismund hierom als koning te erkennen en hij riep een kruistocht tegen hen uit. Deze werd echter al gauw tot een guerrillaoorlog die tot 1436 zou duren. Pas in 1437, een jaar voor zijn dood, werd hij door de belangrijkste Bohemers als koning erkend.
Sigismund had geen kinderen bij Maria. Na haar dood trouwde hij met Barbara van Celje, bij wie hij een dochter kreeg, Elisabeth (1409-1442). Elisabeth trouwde met keizer Albrecht II. Albrecht werd Sigismunds opvolger als keizer van het Heilige Roomse Rijk en koning van Hongarije en Bohemen.
Door zijn huwelijk met koningin Maria van Hongarije werd hij, ondanks tegenstand van de plaatselijke adel, in 1387 koning van Hongarije. In 1396 begon hij een kruistocht tegen de Ottomanen, die het land vanuit het zuiden bedreigden. Hij werd echter vernietigend verslagen bij Nicopolis (nu Nikopol in Bulgarije).
In 1411 werd hij Koning van Duitsland. Hij was van 1378 tot 1388 en van 1411 tot 1415 keurvorst van Brandenburg. In 1415 schonk hij het gebied aan Frederik I, burggraaf van Neurenberg. Dit was het begin van de 400 jaar durende heerschappij van de Hohenzollerns over het gebied.
Sigismund volgde in 1419 zijn oudere halfbroer Wenceslaus IV op als koning van Bohemen. Dit werd de zwaarste periode in zijn leven. Hij had de Tsjechische godsdiensthervormer Jan Hus een vrijgeleide gegeven toen deze uitgenodigd werd op het concilie van Konstanz zijn leerstellingen te komen verdedigen. Hus werd echter gevangengenomen en als ketter tot de brandstapel veroordeeld. De Hussitische Bohemers weigerden Sigismund hierom als koning te erkennen en hij riep een kruistocht tegen hen uit. Deze werd echter al gauw tot een guerrillaoorlog die tot 1436 zou duren. Pas in 1437, een jaar voor zijn dood, werd hij door de belangrijkste Bohemers als koning erkend.
Sigismund had geen kinderen bij Maria. Na haar dood trouwde hij met Barbara van Celje, bij wie hij een dochter kreeg, Elisabeth (1409-1442). Elisabeth trouwde met keizer Albrecht II. Albrecht werd Sigismunds opvolger als keizer van het Heilige Roomse Rijk en koning van Hongarije en Bohemen.
Heerlijkheid:
| vanaf 1410 Rooms koning, sinds 1433 keizer van het Heilige Roomse Rijk, vanaf 1419 koning van Bohemen, van 1378 tot 1388 keurvorst van Brandenburg en vanaf 1387 koning van Hongarije |
(1) trouwde met Maria van Hongarije. Maria is geboren in 1370, dochter van Lodewijk I van Hongarije en Elisabeth van Bosnië. Maria is overleden op maandag 17 mei 1395 in Großwardein, 24 of 25 jaar oud.
Notitie bij Maria: Zij volgde haar vader op als koningin van Hongarije in 1382 en werd gekroond in Stuhlweißenburg. De personele unie tussen Polen en Hongarije, die bestond tijdens de regering van haar vader, werd beëindigd. Tot haar huwelijk met Sigismund, deelde zij het bestuur met haar moeder. Door een groep edelen werd Maria in 1385 verplicht om af te treden, ten voordele van Karel III van Anjou-Durazzo, maar deze werd al in 1386 vermoord. Maria en haar moeder vielen in handen van de aanhangers van Karel, waarbij haar moeder vermoord werd en Maria door de bemoeiingen van haar echtgenoot bevrijd kon worden. Kort daarop liet Maria het bestuur over aan haar echtgenoot. Maria stierf in 1395 kinderloos.
(2) trouwde, 39 of 40 jaar oud, in 1408 met Barbara van Celje, ongeveer 18 jaar oud. Barbara is geboren omstreeks 1390. Barbara is overleden op zondag 11 juli 1451, ongeveer 61 jaar oud.
Kind van Sigismund en Barbara:
1 Elisabeth van Bohemen, geboren op donderdag 28 februari 1409 in Praag. Elisabeth is overleden op woensdag 19 december 1442 in Gyor, 33 jaar oud.
Notitie bij Elisabeth: In 1422 huwde zij met de aartshertog van Oostenrijk, de latere keizer Albrecht II van Habsburg en werd Rooms koningin en koningin van Bohemen en Hongarije. Hun kinderen waren:
Ladislaus Posthumus, koning van Hongarije en Bohemen
Anna van Oostenrijk (1432-1462), getrouwd met hertog Willem II van Thüringen
Elisabeth van Oostenrijk (1438-1505), getrouwd met Casimir IV van Polen; hun zoon werd later Wladislaus II van Hongarije.
Ladislaus Posthumus, koning van Hongarije en Bohemen
Anna van Oostenrijk (1432-1462), getrouwd met hertog Willem II van Thüringen
Elisabeth van Oostenrijk (1438-1505), getrouwd met Casimir IV van Polen; hun zoon werd later Wladislaus II van Hongarije.
234 Anna van LUXEMBURG (van Bohemen) is geboren in 1323, dochter van Jan De blinde van LUXEMBURG (zie 163) en Elisabeth I (ook Eliska) van Bohemen. Anna is overleden op donderdag 3 september 1338, 14 of 15 jaar oud.
Notitie bij Anna: In 1327 werd zij uitgehuwelijkt aan Ladislaus (1324-1329), de zoon van de Hongaarse koning Karel I Robert, maar die als kind stierf. In 1335 werd Anna de tweede echtgenote van Otto van Oostenrijk. Zij stierf vermoedelijk zonder kinderen.
Anna trouwde met Otto de Vrolijke van Oostenrijk. Otto is geboren op zondag 23 juli 1301. Otto is overleden op woensdag 17 februari 1339, 37 jaar oud. Notitie bij Otto: Hij was een zoon van keizer van Albert en Elisabeth van Gorizia-Tirol. Hij was hertog van Oostenrijk en van Stiermarken van 1330 tot 1339, in opvolging van zijn broer Frederik de Schone - samen met zijn broer Albert II. In 1335 was hij ook hertog van Karinthië geworden. Otto was in 1325 gehuwd met Elisabeth van Beieren (1306-1330), dochter van hertog Stefan I van Beieren, en nadien met Anna van Luxemburg (1323-1338).
Otto was de vader van:
Frederik II (1327-1344)
Leopold II (1328-1344).
Otto was de vader van:
Frederik II (1327-1344)
Leopold II (1328-1344).
235 Wenceslaus van LUXEMBURG is geboren op dinsdag 25 februari 1337 in Praag, zoon van Jan De blinde van LUXEMBURG (zie 163) en Beatrix van Bourbon. Wenceslaus is overleden op dinsdag 8 december 1383 in Luxemburg, 46 jaar oud.
Wenceslaus trouwde, 16 of 17 jaar oud, in 1354 met Joanna van Brabant, 31 of 32 jaar oud. Zie 266 voor persoonsgegevens van Joanna.
Notitie bij Wenceslaus: Hij was een jongere zoon van Jan de Blinde, koning van Bohemen, en werd in 1353 door zijn halfbroer, keizer Karel IV aangesteld tot graaf van Luxemburg. Aangezien zowel zijn voorganger als opvolger keizer van het Heilige Roomse Rijk waren, was hij een soort buitenbeentje. Desalniettemin was hij de eerste hertog die Luxemburg ooit gekend heeft, omdat zijn halfbroer keizer Karel IV het Graafschap Luxemburg, waarvan hij tot 1353 notabene zelf graaf was geweest, in 1355 tot hertogdom verhief. Daarnaast wist Wenceslaus Luxemburg tot zijn grootste omvang uit te breiden door de aankoop van het Graafschap Chiny in 1364.
Ter gelegenheid van zijn huwelijk in maart 1354 met Johanna van Brabant, de oudste dochter en erfgenaam van Jan III, hertog van Brabant en Limburg, werd hij het volgende jaar, op 5 december 1355, ook in Brabant en Limburg als hertog gehuldigd, maar moest daartoe aan de Brabanders via de Blijde Inkomst (3 januari 1356) de respectering van hun privileges garanderen.
Het feit dat hij na de Brabantse Successieoorlog door de "Vrede van Aat" van 1357 Antwerpen en Mechelen afstond aan zijn zwager, de Vlaamse graaf Lodewijk van Male, deed de argwaan tegenover de impopulaire Wenceslaus nog toenemen. Ten aanzien van de partijstrijd in de steden (voornamelijk te Leuven) nam hij een zeer wisselvallige houding aan. In Luxemburg breidde hij zijn persoonlijke bezittingen uit, en als vicaris van zijn halfbroer, keizer Karel IV, trad hij er autoritair op als behoeder van de rust en veiligheid, wat leidde tot botsingen met de hertogen van Gelre en Gulik. Dezen brachten hem te Baesweiler op 22 augustus 1371 een smadelijke nederlaag toe, waarbij hij zelfs werd gevangengenomen. De inzameling van geld voor zijn losprijs had nieuwe ernstige wrijvingen met de steden én met de clerus tot gevolg.
Toen hij in 1383 kinderloos overleed, liet hij zijn weduwe Johanna achter met ernstige dynastieke problemen wat betreft het Hertogdom Brabant en Limburg, waarvoor haar neef Filips de Stoute zich maar al gretig als reddende engel aandiende. In Luxemburg werd hij opgevolgd door zijn neef, Wenceslaus II, die toen al keizer was van het Heilige Roomse Rijk.
Hertog Wenceslaus had er tijdens zijn leven een schitterende hofhouding op nagehouden, en onderhield nauwe contacten met onder meer dichters en schrijvers als Jean Froissart. Men mag echter stellen dat hij volkomen gefaald heeft in zijn politieke streven om de positie van het Luxemburgse Huis in de Nederlanden te verstevigen.
Nog in zijn nadeel staat Wenceslaus ook bekend als de hertog die op 23 mei 1370 in Brussel zes joden liet terechtstellen op de brandstapel omdat, zo werd althans beweerd, zij geconsacreerde hosties met messen doorstoken hadden. Uit die hosties zou het bloed van Christus zijn gevloeid. Ze zouden die gestolen hebben in Sint-Katelijne, een kapel in de benedenstad.
Wenceslaus, die onder zware schulden gebukt ging, was maar al te blij dat hij de joodse bezittingen kon confisqueren.
Mediabestanden
Ter gelegenheid van zijn huwelijk in maart 1354 met Johanna van Brabant, de oudste dochter en erfgenaam van Jan III, hertog van Brabant en Limburg, werd hij het volgende jaar, op 5 december 1355, ook in Brabant en Limburg als hertog gehuldigd, maar moest daartoe aan de Brabanders via de Blijde Inkomst (3 januari 1356) de respectering van hun privileges garanderen.
Het feit dat hij na de Brabantse Successieoorlog door de "Vrede van Aat" van 1357 Antwerpen en Mechelen afstond aan zijn zwager, de Vlaamse graaf Lodewijk van Male, deed de argwaan tegenover de impopulaire Wenceslaus nog toenemen. Ten aanzien van de partijstrijd in de steden (voornamelijk te Leuven) nam hij een zeer wisselvallige houding aan. In Luxemburg breidde hij zijn persoonlijke bezittingen uit, en als vicaris van zijn halfbroer, keizer Karel IV, trad hij er autoritair op als behoeder van de rust en veiligheid, wat leidde tot botsingen met de hertogen van Gelre en Gulik. Dezen brachten hem te Baesweiler op 22 augustus 1371 een smadelijke nederlaag toe, waarbij hij zelfs werd gevangengenomen. De inzameling van geld voor zijn losprijs had nieuwe ernstige wrijvingen met de steden én met de clerus tot gevolg.
Toen hij in 1383 kinderloos overleed, liet hij zijn weduwe Johanna achter met ernstige dynastieke problemen wat betreft het Hertogdom Brabant en Limburg, waarvoor haar neef Filips de Stoute zich maar al gretig als reddende engel aandiende. In Luxemburg werd hij opgevolgd door zijn neef, Wenceslaus II, die toen al keizer was van het Heilige Roomse Rijk.
Hertog Wenceslaus had er tijdens zijn leven een schitterende hofhouding op nagehouden, en onderhield nauwe contacten met onder meer dichters en schrijvers als Jean Froissart. Men mag echter stellen dat hij volkomen gefaald heeft in zijn politieke streven om de positie van het Luxemburgse Huis in de Nederlanden te verstevigen.
Nog in zijn nadeel staat Wenceslaus ook bekend als de hertog die op 23 mei 1370 in Brussel zes joden liet terechtstellen op de brandstapel omdat, zo werd althans beweerd, zij geconsacreerde hosties met messen doorstoken hadden. Uit die hosties zou het bloed van Christus zijn gevloeid. Ze zouden die gestolen hebben in Sint-Katelijne, een kapel in de benedenstad.
Wenceslaus, die onder zware schulden gebukt ging, was maar al te blij dat hij de joodse bezittingen kon confisqueren.
Mediabestanden
Heerlijkheid:
| graaf van Luxemburg en daarna hertog van Luxemburg, Brabant en Limburg. |
236 Maria van LUXEMBURG is geboren in 1305, dochter van Hendrik VII van LUXEMBURG (zie 162) en Margaretha van Brabant (zie 542). Maria is overleden op woensdag 21 maart 1324 in Issoudun, 18 of 19 jaar oud.
Notitie bij Maria: Zij werd in 1322 de tweede echtgenote van Karel IV van Frankrijk, nadat diens eerste huwelijk met Blanca van Bourgondië ontbonden was door paus Johannes XXII. Maria beviel eerst van een dochter en werd tijdens de zwangerschap van haar tweede kind zwaar gewond bij een koetsongeval. Zij zette nog een zoon op de wereld, die kort nadien overleed, en stierf zelf ook kort daarop.
Maria trouwde, 16 of 17 jaar oud, in 1322 met Karel IV de Schone Van Frankrijk, 27 of 28 jaar oud. Karel is geboren op zaterdag 11 december 1294. Karel is overleden op maandag 1 februari 1328 in Vincennes, 33 jaar oud. Karel trouwde later in 1324 met Joanna d’Evreux (1307-1371). Notitie bij Karel: Hij was de laatste rechtstreekse afstammeling van Hugo Capet.
Karel was de jongste zoon van Filips IV van Frankrijk. Hij huwde rond 1308 met Blanche van Bourgondië, dochter van graaf Otto IV van Bourgondië. Zij werd echter in 1314 samen met haar schoonzus Margaretha (de toenmalige koningin) van overspel beschuldigd (het zogenaamde "schandaal van de Tour de Nesle") en opgesloten in het Château-Gaillard in Les Andelys. Door een juridische spitsvondigheid werd het huwelijk van Karel en Blanche nietig verklaard en kon Blanche worden vrijgelaten. Ze trad binnen in de abdij van Maubuisson. Karel hertrouwde met Maria van Luxemburg maar zij schonk hem enkel een dochter. Na haar overlijden in 1324 huwde hij met Johanna van Evreux, maar ook deze kon hem geen zoon bezorgen.
Tijdens zijn weinig belangrijk bewind had hij vooral af te rekenen met de oppositie van de Franse adel en verleende hij steun aan zijn zuster Isabella, die in onmin leefde met haar gemaal, koning Eduard II van Engeland.
Lodewijk van Nevers, graaf van Vlaanderen deed een beroep op hem in de aanloop naar de Slag bij Kassel. Ook Adolf II van der Marck, prinsbisschop van Luik verwachtte van hem militaire steun in de conflicten met zijn onderdanen.
Karel was weliswaar driemaal getrouwd, maar liet geen mannelijke erfgenamen na. Er was nog hoop want in 1327 was zijn derde vrouw Johanna in verwachting. In afwachting van de geboorte eiste de Engelse koning Eduard III, de zoon van Karels zuster Isabella, de troon op. Toen bleek dat de nakomeling een dochter was steunden de vazallen de kandidatuur van een andere neef Filips, de zoon van zijn oom Karel van Valois, die dan ook koning werd. Op die manier kwam er een einde aan het bewind van het huis Capet. Dit was echter niet naar de zin van Eduard III, die via zijn moeder zijn rechten op de Franse kroon verdedigde. Dit conflict zou de Honderdjarige Oorlog veroorzaken.
Karel was de jongste zoon van Filips IV van Frankrijk. Hij huwde rond 1308 met Blanche van Bourgondië, dochter van graaf Otto IV van Bourgondië. Zij werd echter in 1314 samen met haar schoonzus Margaretha (de toenmalige koningin) van overspel beschuldigd (het zogenaamde "schandaal van de Tour de Nesle") en opgesloten in het Château-Gaillard in Les Andelys. Door een juridische spitsvondigheid werd het huwelijk van Karel en Blanche nietig verklaard en kon Blanche worden vrijgelaten. Ze trad binnen in de abdij van Maubuisson. Karel hertrouwde met Maria van Luxemburg maar zij schonk hem enkel een dochter. Na haar overlijden in 1324 huwde hij met Johanna van Evreux, maar ook deze kon hem geen zoon bezorgen.
Tijdens zijn weinig belangrijk bewind had hij vooral af te rekenen met de oppositie van de Franse adel en verleende hij steun aan zijn zuster Isabella, die in onmin leefde met haar gemaal, koning Eduard II van Engeland.
Lodewijk van Nevers, graaf van Vlaanderen deed een beroep op hem in de aanloop naar de Slag bij Kassel. Ook Adolf II van der Marck, prinsbisschop van Luik verwachtte van hem militaire steun in de conflicten met zijn onderdanen.
Karel was weliswaar driemaal getrouwd, maar liet geen mannelijke erfgenamen na. Er was nog hoop want in 1327 was zijn derde vrouw Johanna in verwachting. In afwachting van de geboorte eiste de Engelse koning Eduard III, de zoon van Karels zuster Isabella, de troon op. Toen bleek dat de nakomeling een dochter was steunden de vazallen de kandidatuur van een andere neef Filips, de zoon van zijn oom Karel van Valois, die dan ook koning werd. Op die manier kwam er een einde aan het bewind van het huis Capet. Dit was echter niet naar de zin van Eduard III, die via zijn moeder zijn rechten op de Franse kroon verdedigde. Dit conflict zou de Honderdjarige Oorlog veroorzaken.
Heerlijkheid:
| koning van Frankrijk van 1322 tot aan zijn dood |
237 Beatrix van LUXEMBURG is geboren in 1305, dochter van Hendrik VII van LUXEMBURG (zie 162) en Margaretha van Brabant (zie 542). Beatrix is overleden op zondag 11 november 1319, 13 of 14 jaar oud.
Beatrix trouwde met Karel I Robert van Hongarije. Karel is geboren in 1288 in Napels. Karel is overleden op dinsdag 16 juli 1342 in Visegrád, 53 of 54 jaar oud.
Notitie bij Beatrix: Ze was een dochter van keizer Hendrik VII en Maria van Brabant. Ze huwde in 1318 met koning Karel I van Hongarije, die weduwnaar was geworden, maar zij stierf al het jaar nadien, kort na het kraambed van haar eerste kind, haar dochter, die eveneens kort na de geboorte overleed.
Heerlijkheid:
| koningin van Hongarije van 1318 tot 1319 |
Notitie bij Karel: was een zoon van Karel Martel van Anjou en Clemence van Habsburg. In 1295 volgde hij zijn vader op als titulair koning van Hongarije. In 1299 riep paus Bonifatius VIII de jonge Karel Robert uit tot koning van Hongarije, maar bij overlijden van Andreas III koos de Hongaarse adel voor Wenceslaus III van Bohemen als koning, die zich bovendien verloofde met de dochter van de laatste koning uit het geslacht der Arpaden. Pas in 1308 kon Karel bezit nemen van de Hongaarse troon; hij bleef evenwel ook de Italiaanse bezittingen van zijn vader opvolgen. In Hongarije hervormde hij gerecht en justitie naar Napolitaans model, en maakte van de Hongaarse gouden gulden de meest stabiele munt van middeleeuws Europa. Toch was zijn regering niet geliefd.
Toen hij in 1330 zijn ontrouwe Walaachse vazal Basarab I ten val wilde brengen, werd zijn leger door deze laatste in een hinderlaag gelokt en in de slag bij Posada verslagen. De koning kon zich ternauwernood redden door de vlucht. Hiermee kwam er een einde aan de Hongaarse opperheerschappij over Walachije.
Karel I was achtereenvolgens gehuwd met:
Maria van Silezië (-1315), dochter van hertog Casimir van Bytom, in 1306,
Beatrix van Luxemburg (1305-1319), dochter van koning Hendrik VII, in 1318
Elisabeth van Polen (1300-1380), dochter van koning Wladyslaw IV van Polen, in 1320,
en werd de vader van:
Catharina (-1355), in 1338 gehuwd met hertog Hendrik II van Schweidnitz-Jauer (-1345)
Elisabeth (-1367), gehuwd met Boleslaw Opolski.
Karel (1321-1321)
Ladislaus (1324-1329), in 1327 gehuwd met Anna van Bohemen, dochter van koning Jan van Bohemen
Lodewijk I van Hongarije (1329-1382)
Andreas (1327-1345), in 1333 gehuwd met koningin Johanna I van Napels (1326-1382)
Stefanus (1329-1354), hertog van Slavonië, Kroatië en Dalmatië.
Toen hij in 1330 zijn ontrouwe Walaachse vazal Basarab I ten val wilde brengen, werd zijn leger door deze laatste in een hinderlaag gelokt en in de slag bij Posada verslagen. De koning kon zich ternauwernood redden door de vlucht. Hiermee kwam er een einde aan de Hongaarse opperheerschappij over Walachije.
Karel I was achtereenvolgens gehuwd met:
Maria van Silezië (-1315), dochter van hertog Casimir van Bytom, in 1306,
Beatrix van Luxemburg (1305-1319), dochter van koning Hendrik VII, in 1318
Elisabeth van Polen (1300-1380), dochter van koning Wladyslaw IV van Polen, in 1320,
en werd de vader van:
Catharina (-1355), in 1338 gehuwd met hertog Hendrik II van Schweidnitz-Jauer (-1345)
Elisabeth (-1367), gehuwd met Boleslaw Opolski.
Karel (1321-1321)
Ladislaus (1324-1329), in 1327 gehuwd met Anna van Bohemen, dochter van koning Jan van Bohemen
Lodewijk I van Hongarije (1329-1382)
Andreas (1327-1345), in 1333 gehuwd met koningin Johanna I van Napels (1326-1382)
Stefanus (1329-1354), hertog van Slavonië, Kroatië en Dalmatië.
238 Felicitas van LUXEMBURG is geboren na 1285, dochter van Hendrik VI van LUXEMBURG (zie 161) en Beatrix van Avesnes. Felicitas is overleden in 1336, ten hoogste 51 jaar oud. Felicitas trouwde, ten hoogste 13 jaar oud, in 1298 met Jan van Leuven. Jan is overleden.
239 Walram I van Ligny van LUXEMBURG is geboren na 1252, zoon van Hendrik V de Blonde van LUXEMBURG (zie 160) en Margaretha van Bar. Walram is overleden op zaterdag 5 juni 1288 in Woeringen, ten hoogste 36 jaar oud. Walram trouwde met Johanna van Beaurevoir. Johanna is overleden.
Kind van Walram en Johanna:
1 Walram II van Ligny van LUXEMBURG, geboren in 1275. Volgt 240.
240 Walram II van Ligny van LUXEMBURG is geboren in 1275, zoon van Walram I van Ligny van LUXEMBURG (zie 239) en Johanna van Beaurevoir. Walram is overleden in 1354, 78 of 79 jaar oud. Walram trouwde met Guyotte, vrouwe van Rijsel. Zij is overleden.
Kind van Walram en Guyotte, vrouwe van Rijsel:
1 Jan I van Ligny van LUXEMBURG, geboren in 1300. Volgt 241.
241 Jan I van Ligny van LUXEMBURG is geboren in 1300, zoon van Walram II van Ligny van LUXEMBURG (zie 240) en Guyotte, vrouwe van Rijsel. Jan is overleden in 1364, 63 of 64 jaar oud.
Notitie bij Jan: Als weduwnaar hertrouwde Jan met Jeanne Bacon
Jan trouwde met Adelheid dame van Richebourg Van Dampierre. Adelheid is geboren in 1322. Adelheid is overleden in 1346, 23 of 24 jaar oud. Kind van Jan en Adelheid:
1 Gwijde van Luxemburg-Ligny, geboren in 1340. Volgt 242.
242 Gwijde van Luxemburg-Ligny is geboren in 1340, zoon van Jan I van Ligny van LUXEMBURG (zie 241) en Adelheid dame van Richebourg Van Dampierre. Gwijde is overleden op zaterdag 23 augustus 1371, 30 of 31 jaar oud.
Notitie bij Gwijde: Na de dood van zijn schoonbroer Gwijde V in 1360, werd Gwijde van Luxemburg-Ligny, graaf van Saint-Pol. Na het overlijden van zijn vader in 1364 werd hij ook graaf van Ligny.
Hij stierf achtergelaten op het slagveld van de Slag bij Baesweiler door de handen van een plunderaar die de dag na de strijd de doden en gewonden kwam beroven (Brabantsche Yeesten 6175-6235). De moordenaar werd gehangen.
Gwijde trouwde, 13 of 14 jaar oud, in 1354 met Mathildis van Châtillon, 18 of 19 jaar oud. Zie 559 voor persoonsgegevens van Mathildis. Hij stierf achtergelaten op het slagveld van de Slag bij Baesweiler door de handen van een plunderaar die de dag na de strijd de doden en gewonden kwam beroven (Brabantsche Yeesten 6175-6235). De moordenaar werd gehangen.
Kind van Gwijde en Mathildis:
1 Walram III van Luxemburg-Ligny, geboren in 1357 in Graafschap Saint-Pol. Volgt 243.
243 Walram III van Luxemburg-Ligny is geboren in 1357 in Graafschap Saint-Pol, zoon van Gwijde van Luxemburg-Ligny (zie 242) en Mathildis van Châtillon (zie 559). Walram is overleden op vrijdag 12 april 1415 in Carignan, 57 of 58 jaar oud.
Notitie bij Walram: Walram trad in dienst van koning Karel V van Frankrijk en viel in Engelse handen en trouwde tijdens zijn gevangenschap in 1380 met Maud Holland (-1392), dochter van Thomas Holland en Johanna van Kent en half-zuster van Richard II van Engeland
Weduwnaar geworden, hertrouwde Walram in 1393 met Bonna (-1400), dochter van Robert I van Bar.
Karel VI van Frankrijk stelde hem aan tot onderhandelaar in Londen en tot gouverneur van Genua. Tijdens de krankzinnigheid van de koning duidde de hertog van Bourgondië hem aan tot grootmeester van waters en bossen en connétable.
Walram trouwde, 22 of 23 jaar oud, in 1380 met Maud Holland. Maud is overleden. Weduwnaar geworden, hertrouwde Walram in 1393 met Bonna (-1400), dochter van Robert I van Bar.
Karel VI van Frankrijk stelde hem aan tot onderhandelaar in Londen en tot gouverneur van Genua. Tijdens de krankzinnigheid van de koning duidde de hertog van Bourgondië hem aan tot grootmeester van waters en bossen en connétable.
Kind van Walram en Maud:
1 Johanna van Saint-Pol. Volgt 244.
244 Johanna van Saint-Pol, dochter van Walram III van Luxemburg-Ligny (zie 243) en Maud Holland. Johanna is overleden in 1407.
Notitie bij Johanna: Zij was een dochter van Walram III van Luxemburg-Ligny en van Maud Holland, dochter van Eduard de Zwarte Prins. Zij werd in 1402 de eerste echtgenote van Anton van Bourgondië, de latere hertog van Brabant en Limburg
Johanna trouwde in 1402 met Anton van Bourgondië, 17 of 18 jaar oud. Zie 211 voor persoonsgegevens van Anton. Kinderen van Johanna en Anton: zie 211.
245 Beatrix Van Namen is geboren in 1115, dochter van Godfried Van Namen (zie 156) en Ermesinde I van LUXEMBURG. Beatrix is overleden. Beatrix trouwde met Ithier van Rethel. Ithier is overleden.
246 Adelheid Van Namen is geboren in 1124, dochter van Godfried Van Namen (zie 156) en Ermesinde I van LUXEMBURG. Adelheid is overleden. Adelheid trouwde, ongeveer 6 jaar oud, omstreeks 1130 met Boudewijn IV de bouwer van Henegouwen, ongeveer 21 jaar oud. Zie 642 voor persoonsgegevens van Boudewijn.
Kinderen van Adelheid en Boudewijn:
1 Yolande van Henegouwen, geboren in 1131. Volgt 247.
3 Agnes de Manke van Henegouwen, geboren in 1142. Volgt 250.
4 Godfried van Henegouwen, geboren in 1147. Volgt 251.
5 Boudewijn de Moedige van Henegouwen, geboren omstreeks 1150. Volgt 252.
6 Lauretta van Henegouwen, geboren in 1150. Volgt 563.
7 Hendrik van Sebourg, van Angre en van Fay, geboren na 1150. Volgt 564.
247 Yolande van Henegouwen is geboren in 1131, dochter van Boudewijn IV de bouwer van Henegouwen (zie 642) en Adelheid Van Namen (zie 246). Yolande is overleden in 1202, 70 of 71 jaar oud. Yolande:
(1) trouwde met Ivo III van Nesle de Oude van Soissons. Ivo is overleden in 1178.
Notitie bij Ivo: Hij was een zoon van Rudolf van Nesle en van Ramentrudis van Eu. Hij werd in 1146 graaf van Soissons in opvolging van Reinout II.
Heerlijkheid:
| Graaf van Soisson |
(2) trouwde met Hugo IV van Saint-Pol. Hugo is overleden in 1205 in Constantinopel.
Notitie bij Hugo: Hij was de oudste zoon van Anselmus en van Eustachia van Champagne.
In 1165 volgde hij zijn vader op als graaf van Saint-Pol. Samen met Filips van de Elzas, de graaf van Vlaanderen, nam hij deel aan de derde kruistocht, waar hij zich onderscheidde bij het beleg van Akko en ontving in 1194 van koning Filips II van Frankrijk de gebieden Pont-Sainte-Maxence, Verneuil-sous-Coucy en Pontpoint als dank voor bewezen diensten. In 1202 nam hij deel aan de vierde kruistocht, waar hij deelnam aan de inname van Constantinopel in 1204 en ontving de titel van connétable van Boudewijn I van Constantinopel, die hem ook de vesting Didymotique (thans Nymphaion) in Thracië gaf.
In 1165 volgde hij zijn vader op als graaf van Saint-Pol. Samen met Filips van de Elzas, de graaf van Vlaanderen, nam hij deel aan de derde kruistocht, waar hij zich onderscheidde bij het beleg van Akko en ontving in 1194 van koning Filips II van Frankrijk de gebieden Pont-Sainte-Maxence, Verneuil-sous-Coucy en Pontpoint als dank voor bewezen diensten. In 1202 nam hij deel aan de vierde kruistocht, waar hij deelnam aan de inname van Constantinopel in 1204 en ontving de titel van connétable van Boudewijn I van Constantinopel, die hem ook de vesting Didymotique (thans Nymphaion) in Thracië gaf.
248 Elisabeth van Saint-Pol is geboren in 1179, zoon van Hugo IV van Saint-Pol en Yolande van Henegouwen (zie 247). Elisabeth is overleden. Elisabeth trouwde met Wouter III van Châtillon. Wouter is overleden.
249 Eustachia van Saint-Pol is geboren in 1180, dochter van Hugo IV van Saint-Pol en Yolande van Henegouwen (zie 247). Eustachia is overleden. Eustachia trouwde met Jan van Nesle. Jan is overleden.
Heerlijkheid:
| burggraaf van Brugge |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten